Tổng thống Putin đã đặt lực lượng nguyên tử của Nga vào tình trạng báo động “đặc biệt”, gây lo ngại trên khắp thế giới.
Nhưng giới phân tích gợi ý rằng hành động của ông ấy có lẽ nên được xem như lời cảnh báo tới các quốc gia khác không leo thang can dự vào Ukraine, hơn là báo hiệu bất kỳ mong muốn sử dụng vũ khí hạt nhân nào.
Vũ khí hạt nhân đã tồn tại gần 80 năm và nhiều quốc gia coi chúng như một biện pháp răn đe để tiếp tục đảm bảo an ninh quốc gia của họ.
NGA SỞ HỮU BAO NHIÊU VŨ KHÍ HẠT NHÂN?
Tất cả con số về vũ khí hạt nhân đều là ước tính, nhưng theo Liên đoàn các Nhà khoa học Mỹ (Federation of American Scientists), Nga có 5.977 đầu đạn hạt nhân – thiết bị gây ra vụ nổ hạt nhân – mặc dù con số này gồm khoảng 1.500 đầu đạn đã không còn hoạt động và chuẩn bị bị tháo dỡ.
Trong số khoảng 4.500 còn lại, hầu hết được coi là vũ khí hạt nhân chiến lược – tên lửa đạn đạo, hoặc rocket, mà có thể nhắm mục tiêu ở khoảng cách xa. Đây là những vũ khí thường gắn liền với chiến tranh hạt nhân.
Số còn lại là vũ khí hạt nhân nhỏ hơn, mức độ hủy diệt ít hơn để sự dụng tầm ngắn trên chiến trường hoặc trên biển.
Nhưng điều này không có nghĩa là Nga có hàng nghìn vũ khí hạt nhân tầm xa sẵn sàng hoạt động.
Các chuyên gia ước tính khoảng 1.500 đầu đạn của Nga hiện đang được “triển khai”, có nghĩa gắn trên tên lửa và máy bay ném bom hoặc trên tàu ngầm ở dưới biển.
SO SÁNH VỚI CÁC NƯỚC THÌ NHƯ THẾ NÀO?
Chín quốc gia có vũ khí hạt nhân, gồm: Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ, Israel, Bắc Hàn, Pakistan, Nga, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh.
Trung Quốc, Pháp, Nga, Hoa Kỳ và Anh Quốc nằm trong số 191 nước ký Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí hạt nhân (NPT).
Theo thỏa thuận, họ phải cắt giảm kho dự trữ đầu đạn hạt nhân, và về lý thuyết là cam kết loại bỏ hoàn toàn.
Và hiệp ước đã làm giảm số lượng đầu đạn được lưu trữ ở các quốc gia này kể từ những năm 1970 và 80.
Ấn Độ, Israel và Pakistan chưa từng tham gia NPT – và Bắc Hàn đã rút khỏi hiệp ước năm 2003.
Israel là nước duy nhất trong số 9 quốc gia chưa bao giờ chính thức thừa nhận về chương trình hạt nhân của mình – nhưng nước này được thừa nhận rộng rãi về việc sở hữu đầu đạn hạt nhân.
Ukraine hiện không có vũ khí hạt nhân và, bất chấp những cáo buộc của Tổng thống Putin, không có bằng chứng nào cho thấy nước này cố gắng đạt được chúng.
VŨ KHÍ HẠT NHÂN CÓ SỨC TÀN PHÁ THẾ NÀO?
Vũ khí hạt nhân được tạo ra để gây ra mức độ tàn phá tối đa.
Mức độ phá hủy phụ thuộc vào hàng loạt yếu tố, bao gồm:
- kích thước của đầu đạn
- nó nổ ở độ cao bao nhiêu so với mặt đất
- môi trường địa phương
Nhưng ngay cả một đầu đạn nhỏ nhất cũng có thể gây ra thiệt hại lớn về nhân mạng và hậu quả lâu dài.
Quả bom giết chết đến 146.000 người ở Hiroshima, Nhật Bản, trong Thế chiến thứ hai, là 15 kiloton.
Và đầu đạn hạt nhân ngày nay có thể lớn hơn 1.000 kiloton.
Có rất ít người được cho là sẽ sống sót trong vùng ảnh hưởng tức thì của một vụ nổ hạt nhân.
Sau một tia chớp chói mắt, có một quả cầu lửa và sóng nổ khổng lồ mà có thể phá hủy các tòa nhà và công trình kiến trúc trong bán kính vài km.
‘RĂN ĐE HẠT NHÂN’ NGHĨA LÀ GÌ VÀ NÓ THỰC SỰ CÓ Ý NGHĨA?
Lập luận về việc duy trì số lượng lớn vũ khí hạt nhân có khả năng tiêu diệt hoàn toàn kẻ thù của bạn sẽ ngăn chúng tấn công bạn.
Thuật ngữ nổi tiếng nhất cho điều này trở thành sự hủy diệt lẫn nhau (Mad).
Mặc dù đã có nhiều vụ thử hạt nhân và sự gia tăng không ngừng về độ phức tạp kỹ thuật và sức công phá của chúng, vũ khí hạt nhân đã không được sử dụng trong một cuộc đối đầu vũ trang kể từ năm 1945.
Chính sách của Nga cũng thừa nhận vũ khí hạt nhân chỉ là một biện pháp răn đe và liệt kê bốn trường hợp cho phép sử dụng chúng:
- việc phóng tên lửa đạn đạo tấn công vào lãnh thổ Liên bang Nga hoặc đồng minh của nước này
- việc sử dụng vũ khí hạt nhân hoặc các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt khác chống lại Liên bang Nga hoặc các đồng minh của Nga
- một cuộc tấn công vào các địa điểm chính phủ hoặc quân sự quan trọng của Liên bang Nga mà đe dọa khả năng hạt nhân của nước này
- gây hấn chống lại Liên bang Nga cùng với việc sử dụng vũ khí thông thường khi sự tồn tại của nhà nước bị lâm nguy
Phân tích của Gordon Corera, phóng viên An ninh
Chúng ta nên lo lắng ra sao? Khả năng xảy ra xung đột hạt nhân có thể tăng lên một chút nhưng vẫn ở mức thấp.
Ngay cả khi lời đe dọa của Putin được coi như một lời cảnh báo chứ không phải báo hiệu bất kỳ mong muốn sử dụng vũ khí nào hiện tại, luôn có nguy cơ tính toán sai nếu một bên hiểu sai bên kia hoặc các sự kiện ngoài tầm kiểm soát.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace nói với BBC News rằng Anh Quốc cho đến nay không thấy có sự thay đổi nào trong tình hình thực tế về vũ khí hạt nhân của Nga.
Điều đó sẽ được theo dõi chặt chẽ, các nguồn tin tình báo xác nhận.
Visual Journalism / BBC News/anle20
