Chiến tranh hạt nhân có thể xảy ra mà không báo trước. Vì vậy, kiến thức cơ bản về vũ khí hạt nhân có thể cứu mạng quý vị. Bài viết này chỉ ra vài điểm cơ bản về vụ khí hạt nhân và chúng ta nên làm gì khi gặp chiến tranh hạt nhân.
1. CHIẾN TRANH HẠT NHÂN LÀ GÌ?
- Khi chiến tranh có dùng vũ khí hạt nhân. Hiện nay, chỉ có một vài nước có vũ khí hạt nhân như Hoa Kỳ, Nga, Anh, Pháp, Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Bắc Triều Tiên và Israel.
- Vũ khí hạt nhân là vũ khí tạo ra năng lượng bằng phá trình phân hạch (tách ra hạt nhân) hay nhiệt hạch (gom lại các hạt nhân). Ở quá trình phân hạch (tách ra), một vật liệu có khả năng phân rã được lắp vào 1 khối lượng tới hạn, dưới một phản ứng dây chuyền tăng theo tốc độ hàm số dẫn đến nguồn năng lượng lớn thoát ra (bom A).
- Ở quá trình nhiệt hạch (hợp lại), bức xạ nhiệt từ vụ nổ phân rã hạt nhân dùng để nung nóng và nén các đồng vị phóng xạ của Hydrogen như Triti hay Deuteri, hay đồng vị Lithi, để gây ra phản ứng nhiệt hạch với năng lượng thoát ra hơn rất nhiều so với quá trình phân hạch (gọi là bom H, khó chế tạo hơn).
- Tôi hay nói vui là vũ khí hạt nhân giống như hai người yêu nhau, hợp lại, ở gần nhau, sẽ tạo ra rất nhiều năng lượng (nhiệt hạch). Khi hai người yêu bất đồng, cãi nhau, rồi chia tay nhưng cũng tạo ra năng lượng (phân hạch).
- Các quá trình phản ứng hạt nhân này có thể để trong quả bom, tên lửa hành trình, thậm chí rocket nhỏ để bắn đi, gây ra chiến tranh hạt nhân.
Đầu đạn hạt nhân ( nuclear warhead)
2. ĐIỀU GÌ XẢY RA Ở VÙNG CHIẾN TRANH HẠT NHÂN?
- Nhiệt độ rất cao và áp lực (sức ép) lớn là hai điểm người dân có thể cảm nhận ngay ở vùng gần bom hạt nhân. Áp lực và bức xạ nhiệt sẽ chiếm phần lớn năng lượng, như cái lò hỏa thiêu khổng lồ có sức ép cực lớn, có thể đốt cháy mọi thứ trên đường đi, thổi tan các tòa nhà cao ốc, chung cư, đường xá, trong giây lát, gây ra trận cuồng phong bão bụi và vật liệu bay khắp nơi, tàn phá tiếp các vùng lân cận.
- Sau đó, khi cơn nóng và sức ép từ từ giảm đi, bụi phóng xạ và bụi ion là phần sẽ tồn dư, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân. Khi bụi hạt nhân vào cơ thể, bụi hạt nhân ngày là tác nhân gây ra các bệnh nguy hiểm chết người.
3. CÁC TRIỆU CHỨNG XẢY RA KHI TIẾP XÚC VŨ KHÍ HẠT NHÂN?
* 4 giai đoạn sức khỏe bị ảnh hưởng khi có chiến tranh hạt nhân, dựa trên phân tích từ vùng Hiroshima (bom A)
- Các
triệu chứng xảy ra do ảnh hưởng của ion bức xạ, sức ép, sức nóng lên hệ
thần kinh và các cơ quan khác, dẫn đến ói mửa, nhức đầu, mù mắt, chảy
máu, nhiễm trùng, suy hô hấp, và dẫn đến tử vong. Tùy vào giai đoạn mà
sức ảnh hưởng của vụ nổ có thể khác nhau.
- Giai đoạn 1: từ 1-9 tuần sau vụ nổ, đây là lúc có số người chết cao nhất, phần lớn do nhiệt (phỏng) và áp lực, cũng như tổn thương đa cơ quan do các công trình bị phát hủy.
- Giai đoạn 2: 10-12 tuần sau vụ nổ phần lớn tử vong do bức xạ ion vào cơ thể gây tổn thương quá trình chuyển hóa
- Giai đoạn 3: 13-20 tuần sau vụ nổ: ca tử vong giảm dần có thể do giảm bức xạ và nhiệt độ
- Giai đoạn sau 20+ tuần: các biến chứng nguy hiểm khác như các bệnh về máu, bệnh về mắt, các bệnh liên quan đến thai kỳ, vô sinh, và các loại ung thư.
4. PHẢI LÀM GÌ NẾU Ở VÙNG CHIẾN TRANH HẠT NHÂN?
- Chính phủ Hoa Kỳ có trang web hướng dẫn người dân trong các tình huống khẩn cấp, kể cả chiến tranh hạt nhân.
[https://www.ready.gov/nuclear-explosion](https://l.facebook.com/l.php?u=https%3A%2F%2Fwww.ready.gov%2Fnuclear-explosion%3Ffbclid%3DIwAR0NAtpnMrl368uW5nxlWJzdn82QlGGdmYBvRotVatDzGMDsHtMsGtZ70Ks&h=AT2qpHjw7qB_nL5a7jbnLLCXZ1r0L7wtF4WCpO1OHfK8V_WgbwDhjOfoh2ahMCJyKFTynhZCC-eyZflVR10EP2mATpx42lB2DUVRuya7_z-OK-yyC6PtWbgR4pLnLECjvouvNwf7ahHPIjV_tNVhWJ0&__tn__=-UK-R&c[0]=AT0Ursdt3TgKJ2QbvG0A9vgHSdBn3EjGWw1Z7sTwl9LV8ajKM9baNrCgA1n8hlaY0kLlnWI20fLrPoE2XMI8lhJ5Pb0NmrEwbcil_filWKYxK5T64fT2klM1OmVWxosPLCv7)
- Chiến tranh hạt nhân có thể xảy ra mà không báo trước vì vậy, kiến thức cơ bản về vũ khí hạt nhân có thể cứu mạng quý vị. Khi có bom hạt nhân hay vụ nổ hạt nhân, sau thời điểm nhiệt độ cao và sức ép lớn thì thời điểm nguy hiểm và quan trọng nhất là khi các bức xạ từ không khí ở vụ nổ từ từ rơi xuống đất (Fallout). Quá trình này mất khoảng 15 phút nên quý vị có thể có đủ thời gian để đến hầm trú ẩn nếu có kế hoạch trước.
5. TÌM CHỖ NẤP BÊN TRONG DƯỚI ĐẤT CÓ TƯỜNG BÊ-TÔNG
- Chạy vào bên trong tòa nhà gần nhất có tường gạch hay bê tông. Nhanh chóng thay đồ và rửa sạch nếu quý vị ở ngoài trời khi co bụi phóng xạ xảy ra. Tránh dụi tay vào mắt mũi hay miệng. Lưu ý là các dụng cụ rửa tay không giúp bụi phóng xạ. Quý vị cần phải tắm và thay đồ.
- Vào trong nhà rồi, cố gắng ở càng giữa tòa nhà càng tốt để tránh bụi phóng xạ có thể lan đến. Quý vị có thể đeo khẩu trang nếu trong dịch Covid-19 và ở gần với những người lạ.
5. HÃY Ở BÊN TRONG CHỖ NẤP VÀ ĐỢI TIN TỪ CHÍNH PHỦ
- Qúy vị nên ở bên dưới khoảng 24 giờ hoặc có tin từ chính phủ hay các cơ quan địa phương. Giữ khoảng cách với các người khác (vì không biết họ có bị bụi phóng xạ hay không).
6. CHUẨN BỊ:
- Pin, đèn pin, và túi cấp cứu cá nhân, đồ ăn khô, và nước uống cho 1-3 ngày
- Cell phone và internet có thể bị gián đoạn, nếu có radio thì càng tốt
- Đánh dấu và nhớ chỗ tòa nhà có thể chạy đến ngay khi có chiến tranh hạt nhân. Tòa nhà có tầng hầm, lớn, và tường dày là tốt nhất.
7. TÓM LẠI:
- Vũ khí hạt nhân cực kỳ nguy hiểm, có thể gây ra chết người hàng loạt, tiêu hủy cả thành phố trong tích tắc
- Tìm chỗ nấp dưới đất, có tường bêtông, chuẩn bị nước và lương khô, và theo dõi hướng dẫn của cơ quan y tế.
BS. Wynn Trần, Los Angeles, California
