Dịch từ "5 Types of Allergies That Become More Common With Age- Barbara Sadick-December 01, 2022"
Năm mươi triệu người Mỹ bị dị ứng (allergy), và con số này ngày càng tăng. Dị ứng là căn bệnh mãn tính phổ biến thứ sáu ở Hoa Kỳ. Trong khi hầu hết các phản ứng dị ứng đều phát triển ở tuổi thơ ấu hoặc thanh thiếu niên, thì ước tính có khoảng 5 đến 10 phần trăm người Mỹ trên 65 tuổi đang sống chung với các phản ứng dị ứng mãn tính hoặc lần đầu tiên gặp phải các phản ứng dị ứng. Khi dân số già đi -- đến năm 2030 khoảng 20 phần trăm người Mỹ sẽ trên 65 tuổi — thì số người Mỹ lớn tuổi bị dị ứng sẽ tiếp tục tăng.
Phản ứng dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn xác định nhầm một chất hoặc môt chất gây dị ứng (allergens)thường vô hại là kẻ xâm nhập. Những chất đó bao gồm mạt bụi, phấn hoa, nấm mốc, vẩy da thú cưng, côn trùng đốt, thuốc hoặc thực phẩm không gây phản ứng ở hầu hết những người khác. Hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng với các chất gây dị ứng này bằng cách cố gắng chống lại chúng giống như với mầm bệnh hoặc vi rút
Vì các triệu chứng dị ứng rất phổ biến nên muốn chẩn đoán thì trước tiên bạn phải gặp bác sĩ chăm sóc chính của bạn. Nếu các triệu chứng trở thành mãn tính hoặc không thể chịu đựng được thì bạn mới lấy hẹn với bác sĩ chuyên về dị ứng để đươc chẩn đoán, điều trị và xác định nguyên nhân gây ra dị ứng . Xét nghiệm da và máu là những xét nghiệm phổ biến nhất được sử dụng để chẩn đoán.
Bác sĩ Tiffany Owens-- nhà dị ứng học tại Trung tâm Y tế Wexner thuộc Đại học Bang Ohio-- cho biết: “Khi chúng ta già đi, hệ thống miễn dịch của chúng ta trở nên yếu hơn, khiến người Mỹ lớn tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, bao gồm cả với các phản ứng dị ứng.
Dưới đây là cách nhận biết và điều trị năm loại dị ứng có thể phát triển khi chúng ta già đi.
1. Viêm mũi dị ứng ( Allergic rhinitis/hay fever)
Trong suốt mùa xuân mùa hè và mùa thu, cây cối cỏ dại thải phấn hoa vào không khí. Phấn hoa đó có thể xâm nhập vào mũi và cổ họng của bạn và gây ra phản ứng dị ứng thường được gọi là viêm mũi dị ứng. Gần 20 triệu người Mỹ trưởng thành và hơn 5 triệu trẻ em mắc chứbg viêm này.
Triệu chứng: Hắt hơi; sổ mũi hoặc nghẹt mũi; ho; chảy nước phía sau mũi; ngứa mắt mũi và họng; mắt đỏ và chảy nước mắt; quầng thâm dưới mắt
Điều trị: Phương pháp điều trị hiệu quả nhất là thuốc nhỏ mũi steroid hoặc thuốc chống viêm mà bạn xịt vào mũi. Bạn cũng có thể kiểm soát môi trường của mình bằng cách ở trong nhà nhiều hơn khi số lượng phấn hoa bên ngoài cao và bằng cách sử dụng máy lọc không khí và máy điều hòa không khí. Nếu bạn phải dành nhiều thời gian ở ngoài trời thì bạn cần rửa tay và mặt thường xuyên để loại bỏ phấn hoa có thể đã bám vào tay và mặt.
Thuốc kháng histamine hoặc thuốc dùng để điều trị các triệu chứng dị ứng đôi khi có thể gây ra các vấn đề về nhận thức. Bác sĩ Jennifer Namazy-- nhà dị ứng học và nhà miễn dịch học tại Phòng khám Scripps ở La Jolla, California—cho biết “ Khi nào có thể, bạn hãy dùng các loại thuốc bôi ( topical drugs)hoặc thuốc kháng histamine ( anitihistamine) thế hệ thứ hai như Claritin, Allegra hoặc Zyrtec,”
2. Dị ứng côn trùng (Insect allergies)
Khoảng 2 triệu người Mỹ bị dị ứng với côn trùng. Phản ứng dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch phản ứng thái quá với nọc độc từ vết đốt của côn trùng thường là do bọ vàng, ong mật, ong bắp cày, hoặc kiến lửa gây ra. Chúng ta thường không bị dị ứng với côn trùng khi có tuổi, nhưng đôi khi điều đó vẫncó thể xảy ra.
Triệu chứng: Đau, mẩn đỏ và sưng tại chỗ bị đốt có thể là một phần của phản ứng bình thường. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng , gọi là sốc phản vệ ( anaphylaxis) có thể xảy ra khi có sự can dự và phản ứng thái quá của hệ thống miễn dịch với nọc độc. Trong trường hợp này, một số triệu chứng sau đây sẽ xuất hiện: sưng mặt cổ họng hoặc lưỡi; khó thở; ho; chóng mặt; co thắt dạ dày; buồn nôn tiêu chảy; ngứa và phát ban trên cơ thể. Sốc phản vệ này có khả năng đe dọa tính mạng, thường xảy ra trong vòng 5 đến 30 phút sau khi bị đốt hoặc cắn.
Điều trị: Nếu bạn có phản ứng bất lợi nghiêm trọng, hãy gọi cứu cấp ngay lập tức để các dịch vụ y tế khẩn cấp có thể đánh giá tình hình và nếu cần cho dùng epinephrine (còn được gọi là adrenaline)-- một loại thuốc giúp kiểm soát sốc phản vệ hiệu quả bằng cách làm giãn các cơ trong đường thở và thắt chặt các mạch máu.
Bệnh nhân có tiền sử phản ứng phản vệ do côn trùng đốt nên
mang theo thiết bị tiêm tự động epinephrine này để sử dụng, nếu cần tới.
Theo bác sĩ John James, -- một nhà dị ứng học và người phát ngôn của Tổ chức Hen suyễn và Dị ứng Hoa Kỳ -- thì “Nếu bạn chưa từng có loại phản ứng trên và không mang theo dụng cụ tiêm tự động epinephrine, thì bạn cần được đánh giá cấp thời bởi một chuyên gia về dị ứng “
3. Dị ứng da (skin allergies)
Dị ứng da xảy ra khi da tiếp xúc trực tiếp với chất gây dị ứng như cây thường xuân độc, cây sồi độc hoặc cây sơn độc (poison ivy, poison oak or poison sumac). Các phản ứng tương tự có thể gây ra bởi các chất khác chẳng hạn như niken trong đồ trang sức hoặc hóa chất trong kem dưỡng da và các sản phẩm chăm sóc da.
Bác sĩ Namazy cho biết đôi khi có thể khó xác định chính xác nguyên nhân gây ra phản ứng dị ứng da. Ngoài phương pháp xét nghiệm máu và chích da (skin-prick testing), thủ thuật dán trên da những miếng tẩm chất gây dị ứng khác nhau (patch testing) thường có thể giúp xác định chất cụ thể nào gây ra viêm nhiễm.
(patch testing)
Triệu chứng: Ngứa, đỏ và sưng
Điều trị: Với hầu hết các trường hợp dị ứng da, bạn càng gãi thì tình trạng càng trở nên tồi tệ. Bạn nên sử dụng kem dưỡng ẩm và thuốc mỡ bôi ngoài da và steroid để giảm viêm. Thuốc kháng histamine có thể hữu ích để giảm ngứa. Nếu bạn bị phát ban dai dẳng hoặc đau đớn, lan nhanh khắp cơ thể, gây sốt hoặc chảy dịch vàng hoặc xanh, hãy đi gặp bác si
4. Dị ứng thức ăn (Food allergies)
Cũng giống như dị ứng côn trùng, phản ứng với một số loại thực phẩm có thể xảy ra nhanh chóng và đột ngột, và nếu không được điều trị tức thời có thể đe dọa đến tính mạng. Khi bạn bị dị ứng với một loại thực phẩm, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ phản ứng thái quá với một loại protein cụ thể có trong thực phẩm đó. Thông thường, chỉ cần một lượng nhỏ thức ăn là có thể kích hoạt phản ứng dị ứng, phản ứng này thường xảy ra trong vòng vài phút đến hai giờ sau khi bạn ăn thức ăn đó. Các loại thực phẩm thường gây ra phản ứng dị ứng nhất bao gồm sữa bò, trứng, cá, đậu phộng, động vật có vỏ, đậu nành, hạt cây và lúa mì.
Bác sĩ Namazy cho biết: “Mặc dù dị ứng thực phẩm phổ biến hơn ở giới trẻ, nhưng khi chúng ta già đi và làm quen với những loại thực phẩm mới, khả năng phát triển các loại phản ứng dị ứng mới sẽ tăng lên.
Triệu chứng: Dị ứng thực phẩm có thể gây phản ứng từ nhẹ đến nghiêm trọng. Chúng bao gồm: phát ban; da đỏ và ngứa; ngứa hoặc nghẹt mũi; hắt hơi ,ngứa và chảy nước mắt; nôn mửa; co thắt dạ dày; tiêu chảy; và sưng tấy. Các triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm thở khò khè; thắt chặt nơi ngực; khó thở; ngứa ran ở tay; nôn mửa; co thắt dạ dày; tiêu chảy; sưng ở bàn chân môi và da đầu.
Điều trị: Nếu bạn biết mình có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thực phẩm, bạn nên luôn mang theo bên mình một ống tiêm tự động epinephrine để đề phòng phản ứng phản vệ. Nếu bạn bị dị ứng lần đầu tiên, thì hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để họ có thể xác định bạn bị dị ứng với loại thực phẩm nào để bạn có thể tránh. Khi bạn đi mua sắm, hãy đọc nhãn thực phẩm để đảm bảo rằng bạn không ăn bất cứ thứ gì có chứa chất kích thích thực phẩm mà bạn đã cóphản ứng. Để ngăn ngừa phản ứng bất lợi, hãy luôn hỏi về thành phần nguyên liệu khi bạn ăn ở nhà hàng, hoặc ăn thức ăn do gia đình hoặc bạn bè chế biến.
Vì dị ứng thực phẩm có thể đe dọa đến tính mạng nên bạn cần luôn chuẩn bị sẵn sàng bằng cách đeo vòng tay hoặc vòng cổ cảnh báo y tế và mang theo thiết bị tiêm tự động có chứa epinephrine
5. Dị ứng thuốc (Drug allergies)
Theo bác sĩ Namazy, vì người lớn tuổi uống nhiều thuốc gấp ba lần so với người trẻ tuổi ,nên họ có xu hướng bị dị ứng thường xuyên hơn. Cơ hội phát triển dị ứng thuốc cao hơn khi bạn dùng thuốc thường xuyên hoặc khi thuốc được xoa lên da hoặc tiêm thay vì uống.
Các loại thuốc gây dị ứng phổ biến nhất bao gồm thuốc chống động kinh; insulin; chất có chứa iốt (thuốc cản quang tia X); thuốc kháng sinh như penicillin; thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen; thuốc chống co giật; và thuốc hóa trị.
Bác sĩ Owens cho biết: “Các phản ứng dị ứng thuốc đôi khi rất khó xác định, vì chúng có xu hướng tái phát khi tiếp xúc nhiều lần với cùng một loại thuốc và các triệu chứng có thể giống với các tình trạng khác.
Triệu chứng: Nôn mửa và rụng tóc khi dùng thuốc hóa trị ung thư; đau bụng do aspirin hoặc tiêu chảy do kháng sinh; phát ban; da ngứa; vấn đề về đường hô hấp; và sưng mặt. Cũng như dị ứng côn trùng và thực phẩm, các triệu chứng sốc phản vệ có thể xảy ra.
Điều trị: Nếu bạn có phản ứng dị ứng với thuốc, hãy hỏi ý kiến bác sĩ, nhưng trừ khi các triệu chứng đe dọa đến tính mạng, đừng ngừng dùng thuốc mà không nói chuyện với chuyên gia y tế. Bác sĩ có thể xác định xem bạn nên ngừng dùng thuốc tạm thời hay vĩnh viễn và có thể đưa ra giải pháp thay thế. Nếu bạn bị dị ứng với một loại thuốc cụ thể, thông tin đó sẽ đươc ghi vĩnh viễn trong hồ sơ y tế của bạn và tất cả các bác sĩ của bạn sẽ được thông báo.
Làm thế nào phân biệt biệt dị ứng với cảm lạnh và cúm
Dị ứng, cảm lạnh và cúm đều có thể khiến bạn cảm thấy khổ sở. Chúng đều ảnh hưởng đến hệ hô hấp gây khó thở. Những người bị dị ứng không khí ( airborne allergies) thường nghĩ rằng họ bị cảm lạnh (colds) và khi các triệu chứng nghiêm trọng hơn họ có thể nghĩ rằng mình bị cúm (flus). Cảm lạnh và cúm đều là do vi-rút, nhưng dị ứng là do hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng với tác nhân gây bệnh.
Theo bác si Gary J. Stadtmauer-- nhà dị ứng học và nhà miễn dịch học lâm sàng ở Thành phố New York—thì “ Thông thường, cảm lạnh sẽ bắt đầu bằng đau họng, sau đó là hắt hơi và sổ mũi trong vài ngày. Cúm nghiêm trọng hơn cảm lạnh với các triệu chứng bao gồm sốt, ớn lạnh và ho. Dị ứng không gây sốt.”
Dị ứng không khí
Các triệu chứng kéo dài khi còn có chất gây dị ứng trong không khí
Ngạt và chảy nước mũi
Ngứa, chảy nước mắt
Điều trị bằng thuốc kháng histamine, thuốc thông mũi, thuốc steroid nhỏ mũi
Cúm
Các triệu chứng kéo dài từ một đến hai tuần
Sốt
Nhức, đau
Kiệt sức, suy nhược
Khó chịu ở ngực và ho
Điều trị bằng chất lỏng, nghỉ ngơi, thuốc không kê đơn và thuốc kháng vi-rút theo toa
Cảm lạnh
Các triệu chứng có thể kéo dài đến hai tuần
Ngạt và chảy nước mũi
Đau họng và ho
Điều trị bằng thuốc kháng histamine, thuốc thông mũi, steroid nhỏ mũi
NBNtintuccaonien
