Dịch từ "Warning Stroke: What It Is And Symptoms To Look For- Jillian Wilson -2/6/2023"
Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Hoa Kỳ, với gần 800.000 người gặp phải tình trạng này mỗi năm. Trung bình cứ 40 giây lại có một người bị đột quỵ ở nước này.
Những con số này thật đáng sợ, đặc biệt đối với những người có tiền sử gia đình bị đột quỵ hoặc những người có các yếu tố nguy cơ bị đột quỵ như huyết áp cao và một số bệnh tim.
Nhưng bạn có thể trang bị cho mình kiến thức để nhận biết các triệu chứng của đột quỵ, hiểu các yếu tố nguy cơ và cuối cùng giúp bảo vệ bản thân khỏi bị đột quỵ.
Theo bác sĩ Brandon Giglio, giám đốc khoa thần kinh mạch máu tại Bệnh viện NYU Langone-Brooklyn, thì có khoảng 85% ca đột quỵ ở Hoa Kỳ là đột quỵ do thiếu máu cục bộ, nghĩa là nguyên nhân là do thiếu máu đến não và khoảng 15% là đột quỵ do xuất huyết xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ.
Và trong số những người bị đột quỵ, nhiều người cũng trải qua tình trạng được gọi là đột quỵ cảnh báo(warning stroke) trong vài ngày, vài tuần hoặc vài tháng trước khi bị đột quỵ thật sụ.
Dưới đây là những điều cần biết về đột quỵ cảnh báo
Đột quỵ cảnh báo về mặt y học được gọi là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (transient ischemic attacks)
Hầu hết những người ngoài lĩnh vực y tế đều không biết rằng đột quỵ cảnh báo (warning stroke) là một tình trạng bệnh lý thoáng qua nhưng rất nguy hiểm, có thể là dấu hiệu báo trước của đột quỵ thật sự
Trên thực tế, theo bác sĩ Ahmed Itrat, giám đốc y tế về đột quỵ tại Phòng khám Cleveland Akron General, thì có tới 1 trong 5 người bị đột quỵ cảnh báo có thể bị đột quỵ thật sự trong vòng 90 ngày nếu họ không được chăm sóc y tế.
Vậy chính xác đột quỵ cảnh báo là gì? Bác sĩ Itrat cho biết “Về mặt y tế, đó là một cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua và gây ra các triệu chứng tổn thương thần kinh thoáng qua khởi phát đột ngột và tự khỏi . Những triệu chứng này có thể giống với những triệu chứng của đột quỵ thật sự, nhưng điểm khác biệt duy nhất là chúng không dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn.”
Nói cách khác, các cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua xẩy ra nhanh chóng, kéo dài trong thời gian ngắn và không gây ra loại tổn thương não như những cơn đột quỵ thật sự.
Bác sĩ Goglio luu ý “Nhưng việc cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua không có khả năng gây tổn thương não không có nghĩa là chúng ta có thể bỏ qua. Đây vẫn là một tình trạng y tế cần được xem xét nghiêm túc. Đối với nhiều người, đây thực sự là điềm báo về việc họ sắp bị đột quỵ thật sự ngay cả trong vòng 48 giờ tới và chắc chắn là trong vòng 7, 30, 90 ngày tới.
Cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua còn thường được gọi là đột quỵ nhỏ (ministrokes). Nhưng bác sĩ Joshua Willey, một chuyên gia về thần kinh đột quỵ tại Đại học Columbia, cho biết thuật ngữ này làm giảm thiểu tính chất khẩn cấp của tình trạng này. Trái lại cụm từ “đột quỵ cảnh báo” nói lên được là tình trạng này là một trường hợp khẩn cấp, giống như một cơn đột quỵ thật sự.
Các dấu hiệu của cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (đột quỵ cảnh báo) và đột quỵ thật sự đều giống nhau.
Bác sĩ Giglio cho biết là về cơ bản tất cả các dấu hiệu và triệu chứng của một cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua đều giống các dấu hiệu và triệu chứng của đột quỵ thât sự.
Các chuyên gia vể đột quỵ thừa nhận cụm từ “ BE FAST - HÃY NHANH CHÓNG” là một công cụ tốt giúp ghi nhớ các dấu hiệu của đột quỵ và gợi ý là những triệu chứng này xuất hiện nhanh chóng
Dưới đây là ý nghĩa cũa từng chữ trong cụm từ BE FAST
B (Balance) Cân bằng -Thay đổi hoặc mất cân bằng.
E (Eye sight) Thị lực – thay đổi về thị lực, như mắt mờ, mất thị lực hoặc nhìn đôi.
F (Facial droop ) Sụp mặt – khuôn mặt rũ xuống hoặc nụ cười không đều.
A (Arm) Cánh tay — cánh tay yếu ở một bên cơ thể.
S (Speech)Lời nói — những thay đổi trong lời nói, chẳng hạn như nói ngọng hoặc nói lắp bắp.
T (Time) Thời gian - đã đến lúc gọi dịch vụ khẩn cấp. Theo bác sĩ Willey, chữ “T” cũng còn có thể tượng trưng cho cơn đau đầu khủng khiếp xảy ra nhanh chóng.
Bác sĩ Giglio lưu ý “Bạn có thể có tất cả các triệu chứng trên, bạn có thể có một trong những triệu chứng ấy hoặc bất kỳ hỗn hợp nào của các triệu chứng ấy. Vì vậy, đừng chờ đợi nhiều hơn một dấu hiệu. Nếu bạn nhận thấy có bất kỳ một trong số các triệu chứng trên thì hãy đến phòng cấp cứu ngay
Các triệu chứng biến mất quá nhanh
Theo các chuyên gia, nhiều người thường bỏ qua các dấu hiệu của cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua ( đột quỵ cảnh báo)vì chúng biến mất quá nhanh.
Nhưng điều quan trọng là phải coi chừng những triệu chứng này một cách nghiêm túc, dù chúng ngắn dến thế nào. Tuy không có quy tắc cố định nào về thời gian chính xác các triệu chứng này có thể tồn tại bao lâu nhưng vẫn có những hướng dẫn chung.
Theo bác sĩ Willey thì “Thông thường, chúng tôi nhận ra rằng các cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua có thể kéo dài nhiều nhất là 5 phút [hoặc] 10 phút và chắc chắn là ít hơn một giờ”. Ông nói thêm rằng các đột quỵ cảnh báo có thể kéo dài chỉ từ 30 đến 60 giây; điều này có nghĩa là bạn không nên bỏ qua đau nhức cánh tay hoặc mờ mắt quá một phút.
Bác sĩ Itrat cho biết: “Mặc dù, theo định nghĩa, các cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua chỉ là thoáng qua, nhưng khi một người có các triệu chứng thì không có cách nào để dự đoán liệu các triệu chứng ấy sẽ tự giải quyết hay sẽ tồn tại dai dẳng và dẫn đến khuyết tật”.
Bạn cấn tim sự trợ giúp y tế nếu có những triệu chứng như trên
Ngay khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào, bạn nên gọi dịch vụ y tế khẩn cấp, thay vì đợi các triệu chứng biến mất - vì chúng có thể không thuyên giảm.
Bác sĩ Giglio nói “Nếu ai đó có bất kỳ dấu hiệu nào như nói trên và triệu chứng khởi phát đột ngột thì tôi khuyên họ nên đến ngay phòng cấp cứu gần nhất”.
Bác Willey nhấn mạnh là khi bệnh nhân đến phòng cấp cứu , họ cần báo cáo đẩy đủ tình trạng của mình và cho nhân viên y tế biết rằng họ nghĩ là họ có thể đã bị đột quỵ. Nói cách khác, đừng nói vòng vo hoặc coi nhẹ các triệu chứng. Đột quỵ cảnh báo là một trường hợp khẩn cấp và cần được xử lý như vậy. Báo cáo với y tá và bác sĩ một cách kỹ càng sẽ giúp bệnh nhân được điều trị cấp thời.
Ngoài ra, bác sĩ Willey cho biết nếu bạn không cảm thấy thoải mái khi đến phòng cấp cứu thì bạn cần liên lạc cấp thời với bác sĩ hoặc bác sĩ tim mạch của bạn. Điều quan trọng là bạn cần cần nhớ là nhiều người trải qua cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua có thể bị đột quỵ thật sự chỉ trong vòng 48 giờ sau.
Bạn có thể giảm thiểu rủi ro bị đột quỵ.
Theo bác sĩ Itrat, các tình trạng như cholesterol cao và bệnh tiểu đường không kiểm soát sẽ khiến bạn có nguy cơ bị đột quỵ cao
Điều quan trọng là bạn phải nói chuyện với bác sĩ nếu bạn mắc bất kỳ tình trạng nào nêu trên và đảm bảo rằng bạn quản lý tình trạng ấy một cách hiệu quả. Theo bác sĩ Goglio điều này có nghĩa là bạn phải thực hiện một số thay đổi trong lối sống. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) bạn có thể cần tăng cường hoạt động thể chất, bỏ hút thuốc, thay đổi chế độ ăn uống hoặc dùng thuốc điều trị các bệnh như huyết áp cao.
Nếu bạn thấy mình có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến đột quỵ, điều quan trọng là đừng bỏ qua .
Bác sĩ Willey nói: “Mọi người cần phải tìm hiểu rõ các dấu hiệu và triệu chứng của đột quỵ cũng như những việc cần làm”. Thật không may, ông nói thêm, nhiều người chờ đợi quá lâu mới tìm cách điều trị đột quỵ.
Đột quỵ rất
phổ biến ở Hoa Kỳ, vì vậy hãy nhớ tìm hiểu các triệu chứng và báo ngay cho
chuyên gia y tế nếu bạn hoặc người thân bị cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (đột quỵ cảnh báo)
NBNtintuccaonien
