Dịch từ “ Most Common Health Problems --Claire Wolters -8/16/2023
Các bác sĩ chăm sóc sức khỏe ban đầu đóng một vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe, có nhiệm vụ chẩn đoán và điều trị một loạt các tình trạng sức khỏe thông thường mỗi ngày. Nhưng khi nói đến tình trạng sức khỏe phổ biến nhất mà họ điều trị, thật khó mà đưa ra một thứ hạng rõ ràng.
Từ cảm lạnh thông thường đến bệnh tiểu đường loại 2, các vấn đề sức khỏe tùy thuộc vào hoàn cảnh, lứa tuổi, tình trạng kinh tế xã hội và tiền sử bệnh lý của bệnh nhân – đồng thời các loại virus và bệnh lưu hành gây ra những mối đe dọa khác biệt vào những thời điểm khác nhau.Chúng tôi thừa nhận là đánh giá cá nhân mỗi bệnh nhân là cần thiết để chẩn đoán tình trạng bệnh lý và thiết lập kế hoạch điều trị thích hợp .Dưới đây là mười tình trạng bệnh lý phổ biến nhất mà các bác sĩ gặp phải.
1-Vi-rút (virus)
Hơn 200 triệu vi-rút được biết là có khả năng lây nhiễm sang người, vì vậy đương nhiên vi-rút là một trong những tình trạng sức khỏe phổ biến nhất. Ngoài ra do số lượng vi-rút lưu hành cao nên các loại vi-rút phổ biến nhất thay đổi theo thời gian.
Bác sĩ Ali Khan, giám đốc y tế tại Value-Based Care Strategy at Oak Street Health tại Chicago, cho biết : “Với những đợt xuất hiện gần đây của bệnh tay chân miệng, thường do coxsackievirus gây ra, các bác sĩ đã đươc chứng kiến sự xuất hiện của một mô hình nhiễm virus thực sự thú vị”.
Đôi khi các bác sĩ kê toa thuốc cho bệnh nhân để điều trị vi rút – như sử dụng Paxlovid để điều trị COVID – và đôi khi, sự phục hồi bệnh do vi -rút là một ‘ trò chơi chờ đợi’.
Bác sĩ David Cutler thuộc Trung tâm Y tế Providence Saint John ở Santa Monica, California cho biết “ Ông tránh sử dụng các thuốc kê toa và các thuốc có thể gây tác dụng phụ khi điều trị vi-rút. Thay vào đó, ông dành ưu tiên cho việc giảm đau hoặc khó chịu gây ra bởi các triệu chứng và đồng thời giúp bệnh nhân “nhận ra rằng căn bệnh do vi-rút có xu hướng diễn ra tự nhiên”.
2-Nhiễm trùng đường hô hấp (Respiratory Infections)
Ở Mỹ, nhiễm trùng đường hô hấp ảnh hưởng đến hàng chục triệu người mỗi năm. Bệnh này có thể do vi-rút hoặc vi khuẩn gây ra và có thể tác động đến cổ họng, xoang, phổi và đường hô hấp của con người, thường ảnh hưởng đến các chức năng như thở hoặc nuốt và gây ra các triệu chứng toàn thân như sốt hoặc đau cơ.
Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp thường xảy ra bao gồm COVID, viêm phổi, viêm họng liên cầu khuẩn và cảm lạnh thông thường – có thể do nhiều loại vi-rút khác nhau gây ra. Nhiễm trùng đường hô hấp nhẹ thường tự khỏi trong vòng một hoặc hai tuần. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định xem bệnh nhân có cần thêm sự can thiệp y tế hay không.
Bac sĩ Cutler cho biết : “Vì phạm trù rộng lớn của căn bệnh nên việc chẩn đoán một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cụ thể có thể bao gồm : đánh giá các triệu chứng, nói chuyện với bệnh nhân hoặc trong một số trường hợp – như đối với COVID – sử dụng xét nghiệm chẩn đoán.
Đặc biệt với COVID, bác sĩ Cutler cho biết “ sự thay đổi biến thể khiến vi- rút hoat động giống như một con “tắc kè hoa” và vì vậy các bác sĩ cần thận trọng hơn khi đưa ra chẩn đoán. Điều đáng mừng là hiện nay, hầu hết các người bị nhiễm trùng đường hô hấp đều mắc bệnh gì khác chứ không phải là COVID”.
3-Béo phì( Obesity)
Theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) hơn 40% người dân ở Mỹ mắc bệnh béo phì. Và theo bác sĩ Jose Mayorga-- giám đốc điều hành tại Trung tâm Y tế Gia đình UCI Health ở Quận Cam, California-- thì trong những năm gần đây con số đó đã gia tăng,
Béo phì là một tình trạng bệnh lý phức tạp, đặc trưng bởi sự tích tụ quá mức chất béo và chỉ số khối cơ thể BMI trên 30. Béo phì có thể khiến bệnh nhân dễ vướng vào những vấn đề sức khỏe khác và làm tăng rủi ro mắc các bệnh như cao huyết áp, bệnh tim, bệnh tiểu đường loại 2 và cholesterol cao . Bác sĩ Mayorga cho biết tỷ lệ mắc các bệnh này cũng đang gia tăng ở Mỹ.
Kiểm soát béo phì thông qua sự kết hợp của các biện pháp can thiệp về dinh dưỡng --- chẳng hạn như giảm tổng lượng calo thu nhập và/hoặc tăng việc tiêu thụ trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt , cùng với tập thể dục như tăng hoạt động thể chất lên 150 phút mỗi tuần cho người trưởng thành - có thể giúp cải thiện sức khỏe của bệnh nhân. Ngoài ra, theo Tổ chức Y tế Thế giới, trẻ sơ sinh nuôi bẳng sữa mẹ có thể bớt nguy cơ phát triển bệnh béo phì vào cuối đời
4-Cholesterol cao (High cholesterol)
Theo CDC, tại Hoa Kỳ, khoảng 7% trẻ em từ 6 đến 19 tuổi và 11,5% người lớn từ 20 tuổi trở lên có lượng cholesterol toàn phần cao.
Bác sĩ Mayorga cho biết không có triệu chứng đặc trưng nào của bệnh cholesterol cao, vì vậy tình trạng này có thể diễn ra âm thầm. Ông cho biết thêm: “Nhiều người có thể sống nhiều năm mà không biết mình mắc bệnh này , điều này có thể gây ra những tổn thương không thể phục hồi được”.Đây là lý do tại sao điều quan trọng là bạn phải có bác sĩ chăm sóc chính để sàng lọc định kỳ cholesterol của bạn, kê đơn thuốc và đưa ra hướng dẫn về lối sống lành mạnh.”
Chỉ số cholesterol toàn phần bình thường là dưới 200 mg/dL và theo CDC thì bệnh cholesterol cao được chẩn đoán khi mà cholesterol toàn phần có tri số từ 200 mg/dL trở lên. Nhưng nhiều chuyên gia lại coi chỉ số cholesterol toàn phần từ 200 đến 239 là mức cao giới hạn và chỉ số từ 240 trở lên mới là cao.
Chỉ số cholesterol toàn phần của bạn là tổng lượng của hai loại cholesterol : cholesterol HDL và LDL (cộng thêm một số chất béo trung tính trong máu gọi la triglyceride)
Lipoprotein mật độ cao tức HDL được coi là cholesterol “tốt”. Mức cholesterol HDL lành mạnh thường ở khoảng hoặc trên 60, nhưng mức từ 35 đến 80 có thể là coi bình thường đối với người lớn.
Lipoprotein mật độ thấp tức LDL là thứ mà chúng ta gọi là cholesterol “xấu”. Mức tối ưu cho LDL là dưới 129 nhưng thậm chí tốt hơn là dưới 100.
Theo CDC, những người có cholesterol toàn phần cao có nguy cơ cao mắc bệnh tim và đột quỵ - hai trong số những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ.
5-Tăng huyết áp (Hypertension)
Theo CDC, bệnh tăng huyết áp hay huyết áp cao ảnh hưởng đến gần 50% người trưởng thành ở Hoa Kỳ. Các yếu tố về lối sống, tuổi tác, tiền sử sức khỏe cá nhân và gia đình đều có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp của một người.
Giống như cholesterol cao, bệnh tăng huyết áp có thể có ít hoặc không có triệu chứng. Bệnh này được chẩn đoán bởi hai hoặc nhiều lần số đo huyết áp có giá trị bằng hoặc trên 130/80. Phạm vi huyết áp bình thường là bất kỳ số nào thấp hơn 120/80 mmHg hoặc cao hơn 90/60. Con số trên là huyết áp tâm thu (systolic) biểu thị áp lực của máu lên thành động mạch khi tim co bóp. Con số dưới là số tâm trương(diastolic) biểu thị áp lực củamáu lên thành động mạch khi tim nghỉ giữa hai co thắt.
Giống như cholesterol toàn phần cao, tăng huyết áp có thể liên quan đến các tình trạng sức khỏe thông thường khác, như béo phì hoặc tiểu đường. Những người bị tăng huyết áp không được chẩn đoán cũng có thể có nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng như đột quỵ, đau tim hoặc các vấn đề về thị lực.
6-Bệnh tiểu đường loại 2 (Type 2 Diabetes)
Theo CDC, cứ 10 người Mỹ thì có hơn 1 người mắc bệnh tiểu đường, với hơn 90% trường hợp được phân loại là bệnh tiểu đường loại 2. Hơn nữa, khoảng 96 triệu người Mỹ trưởng thành mắc bệnh tiền tiểu đường tức là tiền thân của bệnh tiểu đường loại 2 và loại bệnh này có thể chữa khỏi.
Bệnh tiểu đường loại 2 là một căn bệnh đặc trưng bởi lượng đường trong máu cao và tình trạng kháng insulin. Insulin là một loại hormone do tuyến tụy tạo ra để giúp các tế bào điều chỉnh lượng đường trong máu cơ thể. Tình trạng kháng insulin xảy ra khi các tế bào không phản ứng bình thường với insulin và do đó lượng đường trong máu không được điều chỉnh hợp lý. Thông thường, điều xảy ra là do các tế bào không nhận ra insulin,do đó tuyến tụy sẽ sản xuất quá mức hormone và kết quả là lượng đường trong máu tăng lên.
Chẩn đoán bệnh tiểu đường và tiền tiểu đường bao gồm xét nghiệm máu để đánh giá lượng đường trong máu. Một trong những xét nghiệm được sử dụng để chẩn đoán bệnh tiểu đường là xét nghiệm A1C đo lượng đường trong máu. Kết quả xét nghiệm từ 6,5% trở lên biểu thị bệnh tiểu đường, trong khi kết quả từ 5,7% đến 6,4% biểu thị tiền tiểu đường. Kết quả thấp hơn 5,7% được coi là bình thường.
Các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường loại 2 bao gồm:
Theo dõi lượng đường trong máu.
Uống thuốc hoặc chích insulin.
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.
Duy trì chế độ tập luyện phù hợp.
Kiểm soát căng thẳng.
Những người mắc bệnh tiền tiểu đường có thể thực hiện các biện pháp can thiệp y tế hoặc lối sống tương tự như trên , tùy theo khuyến nghị của bác sĩ, để đảo ngược tình trạng và ngăn ngừa sự phát triển của bệnh tiểu đường Loại 2.
Những người mắc bệnh tiểu đường cần thận trọng trong việc kiểm tra lượng đường trong máu của mình để ngăn ngừa sự tăng và giảm tới mức độ nguy hiểm của đường trong máu
7-Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (Chronic Obstructive Pulmonary Disease-COPD)
Theo dữ liệu gần đây nhất của CDC, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hay COPD, ảnh hưởng đến hơn 15,7 triệu người Mỹ, tương đương với 6,4% dân số.
COPD liên quan đến một nhóm bệnh về phổi ảnh hưởng đến khả năng thở bình thường của một người hoặc đường thở bị tắc nghẽn. Điều này bao gồm khí thũng (emphysema) – một căn bệnh phá hủy dần dần mô phổi, gây khó thở và ngăn oxy đi vào máu – và viêm phế quản mãn tính ( chronic bronchitis )làm cho đường thở của phổi bị viêm lâu dài. COPD có thể đe dọa tính mạng.
COPD được chẩn đoán thông qua xét nghiệm đo phế dung (spirometry test), đây là xét nghiệm thở phổ biến để đánh giá chức năng phổi. Thử nghiệm bao gồm một máy đo phế dung, trông hơi giống một ống hít lớn và một ống ngậm. Bệnh nhân thở vào miệng ống ngậm và máy sẽ đánh giá lượng khôn g khí được hít vào và thở ra cùng với tốc độ .
COPD có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của một người, bao gồm suy hô hấp, giảm khả năng tham gia các nỗ lực thể thao hoặc các hoạt động như leo cầu thang và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. COPD cũng có thể khiến mọi người có nguy cơ mắc các tình trạng đe dọa tính mạng khác như đột quỵ, bệnh tim và suy tim.
Mặc dù không thể chữa khỏi nhưng COPD có thể được kiểm soát bằng các biện pháp can thiệp như bỏ hút thuốc, tránh những khu vực có chất lượng không khí kém hoặc sử dụng thuốc theo toa hoặc ống hít.
8-Dị ứng (Allergy)
Dị ứng ảnh hưởng đến hơn 50 triệu người Mỹ mỗi năm. Bệnh này có thể xảy ra theo mùa hoặc quanh năm và tấn công ở mọi lứa tuổi.
Một số triệu chứng dị ứng phổ biến bao gồm:
Sổ mũi.
Hắt xì.
Ngứa mắt.
Phát ban.
Vấn đề về hô hấp.
Dị ứng có thể được chẩn đoán thông qua các triệu chứng hoặc qua xét nghiệm tiếp xúc với da, thường được sử dụng cho dị ứng thực phẩm. Nhiều loại dị ứng xảy ra đồng thời hoặc gây ra bệnh hen suyễn- bệnh suyễn này cũng được coi là bệnh dị ứng. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể khiến một người bị sốc phản vệ và/hoặc làm suy giảm khả năng thở của một người. Những người bị dị ứng có thể cần tránh tiếp xúc với bất kỳ chất gây dị ứng nào đã biết hoặc sử dụng ống hít hoặc EpiPen theo toa.
Epipen chích
9-Tình trạng dạ dày-ruột non GI (Gastrointestinal Conditions)
Từ 60 đến 70 triệu người Mỹ đang phải vật lộn với các bệnh về đường tiêu hóa này. Chúng bao gồm một loạt các tình trạng sức khỏe như viêm dạ dày (gastritis) GERD và hội chứng ruột kích thích (IBS)
Tình trạng GI ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và có thể bao gồm các vấn đề về thực quản, niêm mạc dạ dày hoặc ruột. Các triệu chứng phổ biến của tình trạng GI bao gồm:
Trào ngược axit.
Khó tiêu.
Táo bón.
Tiêu chảy.
Ngoài việc gây ra các triệu chứng khó chịu, những tình trạng này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của mọi người. Một cuộc khảo sát năm 2022 của Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ cho thấy 40% người dân cho biết cuộc sống hàng ngày của họ bị trở ngại vì các vấn đề về tiêu hóa.
10-Tình trạng sức khỏe tâm thần (Mental Health Conditions)
Các tình trạng sức khỏe tâm thần như lo lắng và trầm cảm cũng là những tình trạng sức khỏe phổ biến ở Hoa Kỳ. Các tình trạng sức khỏe tâm thần thường không được chẩn đoán có thể cùng tồn tại hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng sức khỏe thể chất.Chẳng hạn như theo bác sĩ Johannes Uys--- thuộc Broadgate General Practice ở London---thì đối với một số người các vấn đề về đường tiêu hóa bị kích động hoặc bị ảnh hưởng bởi tình trạng sức khỏe tâm thần
Bác sĩ Khan cho biết rằng các bác sĩ và nhà nghiên cứu từ lâu đã biết rằng “các vấn đề sức khỏe tâm thần-- như trầm cảm hoặc lo lắng --có mối tương tác thực sự với cách mà mọi người có thể kiểm soát các tình trạng như tiểu đường, béo phì và huyết áp cao. Ví dụ, căng thẳng và lo lắng có thể làm tăng nhịp tim hoặc huyết áp, trong khi năng lượng thấp do trầm cảm có thể ngăn cản bệnh nhân tìm kiếm sự chăm sóc y tế hoặc theo kịp việc điều trị và phòng ngừa bệnh.
Bác sĩ Uys cho biết thêm là hệ thống chăm sóc sức khỏe chính thống đã bắt đầu hiểu được cách điều trị cùng một lúc hai tình trạng sức khỏe thể chất và tinh thần.
Phát hiện chẩn đoán mới(Detecting a New Diagnosis)
Việc phát hiện một số tình trạng sức khỏe phổ biến đòi hỏi những xét nghiệm chuyên sâu hơn những tình trạng khác. Nhưng tất cả đều có thể hưởng lợi c từ cuộc trò chuyện cặn kẽ giữa bênh nhân và nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Dành ưu tiên cho sức khỏe tổng thể và hạnh phúc thông qua hoạt động thể chất thường xuyên, dinh dưỡng cân bằng, kiểm soát căng thẳng, tiêm chủng định kỳ và thường xuyên gặp bác sĩ có thể giúp bạn tránh xa hoặc kiểm soát các tình trạng bệnh tật có thể xẩy ra. Đối với những người đã được chẩn đoán mắc một căn bệnh nào đó điều quan trọng là họ phải tuân thủ mọi khuyến nghị về lối sống hoặc phương pháp điều trịNBNtintuccaonien
