U xơ tiền liệt tuyến (Benign prostatic hyperplasia) là tình trạng kích thước tuyến tiền liệt tăng sinh một cách bất thường chèn ép lên các cơ quan xung quanh, niệu đạo và bàng quang. Đây là bệnh lý khá phổ biến gây ra cho người bệnh những rối loạn tiểu tiện, ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm sinh lý.
1. U xơ tiền liệt tuyến là gì?
Tiền liệt tuyến có kích thước duy trì ở mức ổn định từ 20-25 tuổi. Khi nam giới bước vào độ tuổi trung niên (ngoài 40 tuổi), tuyến tiền liệt sẽ có sự gia tăng bất thường về kích thước gọi là u xơ tiền liệt tuyến hay tăng sản lành tính tuyến tiền liệt. Khi đó tuyến tiền liệt chèn ép vào đường tiểu và kích thích bàng quang gây ra các triệu chứng khó chịu cho người bệnh.
U xơ tiền liệt tuyến là bệnh lý lành tính nhưng cần được điều trị để tránh các biến chứng nguy hiểm
2. Nguyên nhân u xơ tiền liệt tuyến
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh:
-Tuổi tác: kích thước của tuyến tiền liệt phát triển theo thời gian và có nguy cơ bị quá tải do các yếu tố: độc tố, hóa chất, ký sinh trùng…
-Hormone sinh dục nam: Hormone testosterone luôn được sản xuất sau đó được chuyển đổi thành dihydrotestosterone nhờ sự xúc tác của enzyme 5-alpha reductase. Ngay cả với đàn ông lớn tuổi, hormone vẫn hình thành và tích lũy trong tuyến tiền liệt, kích thích sự phát triển của các tế bào.
Ngoài ra, một số yếu tố khác góp phần gây bệnh:
-Môi trường nhiều bụi bẩn hay hóa chất độc hại..
-Di truyền: nếu gia đình có người thân bị bệnh thì nguy cơ mắc u tiền liệt tuyến cũng sẽ cao hơn.
-Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều đồ chiên, rán, dầu mỡ, ít rau xanh và trái cây; lười uống nước, lạm dụng rượu, bia, thuốc lá, cà phê và không thường xuyên vận động.
-Sinh hoạt tình dục quá độ hoặc quá ít đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
3. Biểu hiện của u xơ tiền liệt tuyến
Khi tuyến tiền liệt phì đại sẽ chèn ép vào niệu đạo làm nghẽn đường tiểu và kích thích bàng quang gây nên các triệu chứng:
-Hội chứng kích thích: Tiểu vội, tiểu nhiều lần: Người bệnh buồn đi tiểu và không nhịn được quá vài phút; Đi tiểu tăng đột biến vào ban ngày, kể cả ban đêm làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tinh thần của bệnh nhân.
-Hội chứng tắc nghẽn: gây tiểu khó; tiểu són, tiểu không tự chủ; tiểu ngắt quãng; tiểu rắt, tiểu buốt; bí tiểu; nước tiểu lẫn máu...
-Các hội chứng khác: Xuất hiện tình trạng xuất tinh sớm hoặc khó xuất tinh, rối loạn cương dương…
4. Làm thế nào để phát hiện u xơ tiền liệt tuyến?
Để phát hiện u xơ tiền liệt tuyến bác sẽ chỉ định: siêu âm và thăm khám tiền liệt tuyến qua đường hậu môn. Ngoài ra còn có các phương pháp thăm dò hình ảnh khác như chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ hạt nhân…
Siêu âm để đánh giá về mặt hình thể và đánh giá được khối lượng tuyến tiền liệt, kích thước, tính chất và đo được lượng nước tiểu tồn dư trong bàng quang để đánh giá mức độ của bệnh.
5. U xơ tuyến tiền liệt gây ra biến chứng gì?
-Ứ trệ nước tiểu đã tạo điều kiện cho vi khuẩn tắc đọng tại bàng quang gây viêm đường tiết niệu, sỏi đường tiết niệu… Nguy hiểm hơn, vi khuẩn viêm nhiễm đi ngược lên trên dễ gây viêm đài bể thận. Thậm chí, có thể dẫn đến suy thận mạn tính.
-Một số trường hợp có thể tiến triển thành ung thư tiền liệt tuyến và một số bệnh lý khác: Trĩ, thoát vị bẹn, tăng huyết áp,...
6. Điều trị u xơ tiền liệt tuyến
U xơ tiền liệt tuyến khá lành tính nên không phải tất cả các bệnh nhân đều phải điều trị. Những người không có nhiều triệu chứng của u xơ tiền liệt tuyến thì không cần điều trị mà nên kiểm tra định kỳ bệnh
Điều trị u xơ tiền liệt tuyến bằng 2 phương pháp:
-Nội khoa: Các thuốc thường được chỉ định phổ biến: thuộc nhóm ức chế alpha 1 có tác dụng làm giãn cơ trơn thành mạch, tiền liệt tuyến và cổ bàng quang giúp làm giảm bớt tình trạng tắc nghẽn niệu đạo. Ngoài ra còn một số thuốc kháng androgen thường được dùng phối hợp để làm giảm triệu chứng.
-Ngoại khoa: Hiện nay phổ biến nhất là phương pháp cắt bỏ tiền liệt tuyến bằng nội soi qua đường niệu đạo. Khi tiền liệt tuyến quá to, không sử dụng được phương pháp nội soi thì phải mổ bóc u xơ tiền liệt tuyến.
7. Cách phòng ngừa u xơ tiền liệt tuyến
Để phòng ngừa u xơ tuyến tiền liệt, nam giới nên:
-Cần uống nhiều nước giúp làm sạch đường tiết niệu
-Tránh stress, căng thẳng thần kinh, nghỉ ngơi thư giãn nhiều và kết hợp tập luyện thể dục thể thao.
-Ăn các loại thực phẩm chứa các nội tiết tố thiên nhiên: đậu nành, đậu xanh, giá đỗ,...để; các loại rau củ quả chứa nhiều lycopene, beta-carotene, vitamin A, B, C,... như cà chua, cà rốt, bí đỏ, dưa hấu, cần tây... và thực phẩm giàu Omega 3 như cá ngừ, cá hồi, sữa chua,...
-Hạn chế mỡ động vật, thực phẩm chiên rán.
-Tránh uống rượu và caffein và trà.
U xơ tuyến tiền liệt thường gặp ở nam giới trung niên, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Do vậy, nếu có triệu chứng nghi ngờ cần đi thăm khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
