Suy tim, nhồi máu cơ tim và tim ngừng đột ngột khác nhau ra sao?

Sự ra đi gần đây của một số nhân vật danh tiếng là tiếng chuông cảnh báo nhắc nhở chúng ta là sát thủ số  một của nhân loại chính là bệnh tim mạch (cardiovascular disease)

Tài tử Carrie Fisher đã ra đi vào sáng ngày thứ ba ở tuổi 60 sau một cơn đau tim dữ dội vào mấy ngày trước trên chuyến bay tới Los Angeles. Ca sĩ nổi tiếng George Michael , 53 tuổi, cũng đã ra đi lặng lẽ  vào ngày lễ Giáng sinh do tim ngừng đập trong khi đang ngủ. Alan Thicke, diển viên trong "Growing Pains"  và là thân phụ của ca sĩ nhạc pop Robin Thicke, đã mất vào ngày 31 tháng 12 ở tuổi 69 trong khi đang chơi côn cầu với người con út vì động mạch chủ bị bể

Cả ba trường hợp tử vong trên đều xẩy ra quá sớm và không ngờ

Vỉ vậy bác sỉ Nieca Goldberg, phát ngôn nhân cũa Hội Tim Hoa kỳ (AHA) cho biết " tại sao tất cả chúng ta đều rất cần phài biết phương pháp hồi sức tim-phổi (cardiopulmonary resuscitation)".Theo ông đây là bước đầu tiên cần phải làm để cứu mạng sống của một người bị gục qụy vì bệnh tim mạch

Suy tim là gì ? ( What is heart failure?)

Hội Tim Hoa kỳ (American Heart Association -AHA) cho biết suy tim xẩy ra khi bộ phận quan trọng này--chủ yếu là một máy bơm--không còn đủ khả năng đẩy máu chảy qua các động mạch và hệ tuần hoàn để tới các bộ phân khác và các mô trong cơ thể

 Suy tim xung huyết (Congestive heart failure) là một tình trang tồi tệ của suy tim làm cho dòng máu từ tim chay qua các động mạch bị chậm lại trong khi máu trở về tim theo các tĩnh mạch bắt đẩu bị dội ngược lại, gây nên sự  "tắc nghẽn máu" (blood traffic jam) trong các mô của cơ thể

Hậu quả là chứng phù (edema) hay sưng , thường ở cẳng chân và cổ chân, mặc dầu phù có thể xẩy ra ỡ bất cứ chỗ nào trên cơ thể.

Suy tim cũng làm suy yếu khà năng thải nước và sodium của thận nên làm cho sưng càng nặng thêm. Khi phổi bị phù thì dịch chất tích tụ trong phổi và ảnh hượng tới sự hô hấp

Những bệnh có thể dẫn tới suy tim bao gồm cao huyết áp, tiểu đường, mập phì và bệnh động mạch vành.: khi mảng ( plaque) được tạo thành trên thành động mạch thì động mạch sẽ hẹp lại và gây khó khăn thêm cho việc bơm máu. Do đó suy tim là một bệnh cẩn phải được chữa trị để ngăn ngừa cơn đau tim (nhồi máu cơ tim) xẩy ra gây nguy hiểm cho tính mạng

 

Cơn đau tim là gì? (What is a heart attack?)

Cơn đau tim  là một vấn đề liên quan tới sự tuần hoàn. Khi sự tuần hoàn bị tắc nghẽn hoặc bị chặn đứng vì một lý do nào đó và máu không còn được cung cấp cho cơ tim thì cơ tim sẽ bị tổn thượng.  Sự cố này thông thường được miêu tả như là một cơn đau tim  (heart attack) nhưng được các bác sĩ gọi là  nhối máu cơ tim (myocardial infarction)

Sự tắc nghẽn dẫn đến cơn đau tim phần lớn là do sự tạo thành mảng (plaque) bên trong các động mạch.  Mảng đươc tạo thành khi cholesterol kết hợp với chất béo, calcium và những chất khác trong máu. Các chất này khi kết hợp sẽ cứng lại tạo thành  mảng; mảng này có thể bị vỡ sinh ra cục đông máu (clot). Các cục đông máu lớn có thể làm tắc nghẽn hoàn toàn dòng máu bên trong một động mạch

Theo bác sĩ Goldberg " các người có rủi ro bi lên cơn đau tim là những người có tiểu sử gia đỉnh bị nhồi máu cơ tim; có cholesterol cao , huyết áp cao; bị tiểu đường; ít vận động; hút thuốc---tất cả đều là những yếu tố rủi ro quan trọng chúng ta luôn luôn bàn tới"

Một nguyên nhân khác gây nhồi máu cơ tim -- ít xẩy ra hơn-- là chứng co thắt (spasm) gây ra bởi thuốc lá hoặc có thễ bởi các chất ma túy như cocaine, vì theo Hội Tim Hoa kỳ (AHA) các chất này làm tổn thượng cơ tim. Một vết rách của động mạch, tuy hiếm xẩy ra, cũng thễ dẫn tới một cơn đau tim

Theo Hội Tim Hoa kỳ (AHA) thì các cơn đau tim có thể đe dọa tính mạng nhưng không đương nhiên dẫn đến tử vong. Một sự chăm sóc y tế cấp thời thường ra có thễ ngăn chặn cơn đau tim xẩy ra.

Bác sĩ Goldberg khuyên là "nếu bạn nghĩ  một ai đó lên cơn đau tim thỉ  bạn hãy gọi ngay 911 đừng có chần chừ". Theo ông giải thích thỉ lý do phải gọi xe cấp cứu thay vì để cho thân nhân hay bạn bè chở bệnh nhân vào bệnh viện là vỉ trên xe cấp cứu có trang bị đẩy đủ phương tiện cứu chữa phòng khi  tim ngừng đập (cardiac arrest)   trên đường chở bệnh nhân tới bệnh viện

Tim ngừng đập đột ngột là gì ? (What is sudden cardiac arrest?)

Trong khi cơn đau tim xẩy ra khi mà sự lưu thông của máu bị tắc nghẽn thì tim ngừng đập là hậu quả của các rối loạn điện làm cho tim đột ngột ngừng đập .

Bác sĩ Goldberg cho biết " Tim đột ngột ngừng đập là một vấn đề về điện làm cho nhịp đập của tim nhanh và không đều, do đó tim không thể bơm có hiệu quả nên bạn đột ngột bị xỉu". Như bạn có thể dự đoán trước , sư mất chức năng tim một cách bất ngở và đột ngột có hậu quả như là đột ngột ngưng thở và mất ý thức (consciousness).

Người có tim đột ngột ngừng đâp có thể sống sót nếu được chữa trị cấp thời. Một lẩn nữa phượng pháp hồi sinh tim-phổi ( cardiopulmonary resuscitation-CPR) dùng máy khử rung (defribillator) hoặc bằng cách ép ngực (chest compressions) có thể cứu sống mạng người trong khi chờ đợi đội y tế cấp cứu tới

Một nguyên nhân khác của tim ngừng đập đột ngột là nhồi máu cơ tim. Theo bác sĩ Goldberg " đôi khi những ngưởi bị lên cơn đau tim có biến chứng là tim đột ngột ngừng đập vìi không đươc đưa tớ bệnh viện đủ sớm". Tuy vậy theo AHA phẩn lớn các cơn đau tim không làm tim ngừng đập đột ngột

Bác sĩ Goldberg cho biết thêm lả một yếu tố rủi ro khác gây tim ngừng đập đột ngột là khuynh hướng di truyền có những vấn để vể nhịp tim. Thành viên của những gia dỉnh có ngưởi  chết đột ngột cẩn phải đươc theo dõi chặt chẽ.

.defribillator

Các triệu chứng và số liệu (Symptoms and numbers)

 Các dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim thông thường nhất là khó chịu (đôi khi đau) ởngực; choáng váng (lightheadedness); nuồn nôn hoặc ói mửa; đau hàm, cổ hoặc lưng; khó chiu ở cánh tay hoặc vai, và khó thở. Một số các triệu chứng này có thể hay xẩy ra cho phu nữ, một số khác lại hay xẩy ra  hơn cho nam giới.

Trái lại tim ngừng đập đôt ngột không có dấu hiệu báo trước: ngưởi bệnh đột nhiên bị xỉu :  không còn nhịp tim, không cỏn ý thức ,không còn hơi thở

Nói chung tại Hoa kỳ , nhồi máu cơ tim thông thường hơn nhiều so với tim ngừng đột ngột. Chẳng hạn như hội AHA cho biết trong năm 2014  có khoảng 565,500 ca tim ngừng đập đột ngột   so sánh với 750,000 ca nhổi máu cơ tim xẩy ra mỗi năm.

Trên toàn cầu, bệnh tim là nguyên nhân tử vong hàng đầu cướp đi mạng sống của 17.3 triệu người mỗi năm. Theo ức tính của AHA con số này dự trù sẽ lên tới hơn 23.6 triệu người vào năm 2030 

Bệnh tim bao gồm tất cả các dạng rối loạn khả dĩ của tim  như suy tim, nhồi máu cơ tim, tim ngừng đập đột ngột, tật bẩm sinh của tim, loạn nhịp tim, và bệnh cơ tim (cardiomyopathy), cao huyết áp, và cao cholesterol

Mặc dầu bất cứ vấn đề về tim nào có thể cuối cùng cũng dẫn đến cái chết, nhưng nhồi  máu cơ tim và tim ngưng đập đột ngột  vẫn là những bệnh đe dọa tính mạng liền ngay nhất .

Bác sĩ Goldberg cho rẳng điều thực sư quan trong là chúng ta hãy tập trung vào việc ngăn ngừa nhổi máu cơ tim bẳng các thay đổi nêp sống. Không những chúng ta phải ăn theo một chế độ lành mạnh, hoạt động thể lực mà còn phải kiểm tra định kỳ sức khỏe và nếu cần kiểm soát  cao huyết áp hoặc cao cholesterol

Điều đáng mừng là tĩ lệ nhổi máu cơ tim cũa cả nam lẫn nữ đã giảm trong vòng 10 năm vừa qua. Thế nhưng với sự gia tăng mới đây của các yếu tổ rủi ro nói trên thì phải chờ một thời gian nữa mới biết tĩ lệ này có tăng hay không. Mong rằng mọi sự sẽ vẩn tốt đẹp!

What are heart failure, heart attack and cardiac arrest? Susan Scutti,CNN- Dec 28,2016