Theo Tiến sĩ George Perry --khoa trưởng
College of Sciences thuộc Đại học Texas San Antonio ( Hoa kỳ) và tổng biên tập tạp
chí Journal of Alzheimer's Disease-- bệnh
Alzheimer thuờng đến chầm chậm với những người ở cuối tuổi 70. Tuy nhiên cũng
có một số người mắc bệnh này sớm hơn.
Tại Hoa kỳ hiện có khoảng 200,000 người
bị bệnh Alzheimer này. Làm sao bạn biết được mình không ở trong nhóm người đó?
Có thể có những triệu chứng không thể ngờ
là dấu hiệu báo trước bệnh Alzheimer đang phát triển--và không phải tất
cả các triệu chứng này đều liên quan với trí nhớ
1- Trộm cắp hoặc có những hành động
phạm pháp
Theo bác sĩ Perry
bất cứ thay đổi hành vi (behavioral change) nào vào lúc về già đều cần phải
quan tâm. Nhưng sự thay đổi này thường là
dấu hiệu của sa sút trí tuệ trán-thái dương ( frontotemporal dementia- FTD), một
rối loạn khác của não liên quan tới tuổi già, gây tổn thương dần dần, và thuờng
xẩy ra cho những thành niên tuổi từ 45 đến 65. Chức năng điều hành (executive
function)--tức khả năng ra quyết định--có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh Alzheimer làm
cho người bệnh không phân biệt được đúng và sai
2- Thuờng hay té ngã
Trong một
nghiên cứu 125 người già đã đuợc yêu cầu ghi lại xem trong suốt thời gian tám
tháng họ đã té và vấp ngã bao nhiêu lần. Khi xem xét các hình scan não của những
người thuờng hay té ngã nhất thì các nhà khảo cứu phát hiện là có sự tương quan
giữa các lần té ngã và sự khởi phát sớm bệnh Alzheimer. Vìvậy nếu bạn hay người
thân của bạn bị té ngã thuờng xuyên thì hãy cho bác sĩ hay vì đây có thể là chĩ
dấu nhận thức có vấn đề (cognìtive problem)
3- Quên công dụng của vật dụng
Bạn quên
không biết để chiều khóa ỡ đâu ư? Thông thường thì không phải là vấn đề. Thế
nhưng--theo bác sĩ Perry--nếu bạn không nhớ chìa khóa dùng để làm gì hoặc không
còn biết xong bữa ăn phài bỏ đỉa chén ở đâu thì có thễ bạn đã có những dấu hiệu
đầu tiên của bệnh Alzheimer hay sa sút trí tuệ
4- Ăn những thứ không phải để ăn
Trước khi bệnh
Alzheimer khởi phát, bệnh nhân có khuynh hưóng ăn nhiều hơn--khoảng thêm 500
calori mỗi ngày-- so với những người cùng lứa tuổi, nhưng song le họ lại có xu hướng
sụt cân. Bác sĩ Perry cho biết " Có thể đây là do sự thay đổi về chuyển hóa (metabolic change)
Một số người thực sự ăn những vật thể vô tri vô gi ác (inanimate objects) trước khi
được chẩn đoán bị bệnh Alzheimer, mà các nhà khảo cứu cũng không hiểu rõ tại
sao. Nhưng vì bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ ảnh hưởng tới chức năng nhớ của
não , nên có thể là não đã nhận được các tín hiệu đói ( hungry signals) nhưng
không nhận ra phải phản ứng ra sao. Báo cáo cho biết có một số bệnh nhân ăn cả
giấy và nhửng thứ khác không ăn được
5-Không nhận ra lời nhạo báng
Nếu bạn không nhận ra được lời nhạo báng(sarcastic remark)
hoặc hiểu nó theo nghĩa đen hay một cách nghiêm túc, thì đó có thể là dấu hiệu
não đã bị teo ( brain atrophy ) [
Dĩ nhiên chúng ta ai củng đôi khi lầm lẫn, nhưng nếu bạn luôn luôn nhầm lẫn thì
có thể có vấn đề]
Một nghiên cứu của Tiến sĩ Katherine Rankin thuôc Đai
học California/San Francisco đã phát hiện là những bệnh nhân Alzheimer và những
ngưởi bị bệnh trán -thái dương của não (frontotemporal disease) là những người không nhận ra những lời nhạo báng
trong các cuộc gặp gỡ mặt đối mặt. Theo bác sĩ Perry, trong các trường hợp này
vùng hippocampus sau (posterior hippocampus) bị ảnh hưởng, vùng này là vùng các
trí nhớ ngắn hạn được lưu trữ và là vùng mà chúng ta lựa ra nhữg thứ như là nhạo
báng (sarcasm)
6- Trầm cảm
Nếu một người nào trong đời chưa hề mắc bệnh
trầm cảm lâm sàng tức mạn tính (clinical depression) nhưng lại bị bệnh này vào cuối đời (sau
50 tuổi) thì đây có thể là dấu hiệu báo sớm bệnh Alzheimer. Nhưng điều này không
có nghĩa là nếu bạn đuợc chẩn đoán bị trầm cảm khi về già thì bạn chắc chắn sẽ
mắc bệnh Alzheimer hay một bệnh suy thoái nhân thức nào khác, mà chỉ là bạn sẽ có thể có khả
năng bị mà thôi. Một nghiên cứu cho thấy những người bị trầm cảm sau tuổi 50 có
rủi ro bị bệnh sa sút trí tuệ mạch máu (vascular dementia) --một bệnh có liên
quan với bệnh Alzheimer --nhiều hơn ba lần so với những người không bị trầm cảm
Nếu bạn bi trầm cảm, bạn nên chữa
trị càng sớm càng tốt bởi vì một số nhà khảo cứu cho rẳng các hormon tiết ra trong não bị trầm cảm có
thễ làm tổn thương một vài vùng trong não và làm phát sinh ra bệnh Alzheimer hoặc bệnh sa sút trí tuệ khác
7-Nhìn chằm chằm nhưng không tập trung
Bệnh
Alzheimer làm thay đổi các chức năng
nhận thức và điều hành của não-- điều này có nghỉa là khả năng nhớ lại các sự việc, các ký ức và
thông tin bị tổn thương cũng như là khả năng ra quyết định. Theo bác sĩ Perry
thì chủ yếu não của bạn trở thành mất tập trung. Do đó nhìn chằm chằm một cách
hờ hững có thể là một dấu hiệu báo sớm là trong não có những mớ rối "tangles"
Tóm lại các triệu chứng trên đây có thể là dấu hiệu của bệnh Alzheimer nhưng cũng có
thể là những dấu hiệu cũa những bệnh khác. Theo bác sĩ Perry, một bác sĩ thần
kinh có kinh nghiệm có thể chẩn đoán dễ
dàng có phải là bệnh Alzheimer hay bệnh sa sút trí tuệ nào khác hay không.
