Tấm vải lụa vàng óng quý giá dệt từ tơ của một triệu con nhện được xếp vào hàng kiệt tác có một không hai trên thế giới.
Theo đó, vào năm 2009, tấm vải lụa lớn và hiếm nhất thế giới này được làm thủ công hoàn toàn bằng tơ của loài nhện thợ dệt quả cầu vàng trưng bày ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Mỹ - đặt tại thành phố New York.
Đây được coi tấm vải lớn duy nhất được dệt từ tơ nhện tự nhiên hiện có trên thế giới ngày nay. Điều đặc biệt là câu chuyện về sự sáng tạo ra sản phẩm dệt ngoạn mục này cũng rất thú vị và hấp dẫn.
Tấm vải lụa dệt từ tơ nhện rất mềm mại, màu sắc vàng óng. Ảnh: Pinterest
Cụ thể, tấm vải lụa độc nhất vô nhị này là một dự án đặc biệt của Simon Peers, nhà sử gia nghệ thuật người Anh chuyên nghiên cứu về vải và Nicholas Godley, một thương nhân người Mỹ.
Cận cảnh vẻ đẹp "mê người" của kiệt tác có 1-0-2 trên thế giới được trưng bày trong viện Bảo tàng. Ảnh: Pinterest
Dự án phải mất tới 5 năm để hoàn thành với chi phí là 395.820 USD. Thành quả sau khi dự án khép lại là một tấm vải lụa vàng óng có kích thước 3,4 x 1,2 mét.
Nguồn cảm hứng cho tác phẩm hiếm có trên thế giới
Tấm vải lụa được Peers và Godley sản xuất là một chiếc khăn choàng thêu kim tuyến màu vàng. Cảm hứng ra đời kiệt tác này bắt nguồn từ một tài liệu ghi chép của Pháp vào thế kỷ 19.
Peers và Godley là hai người dành nhiều tâm huyết để nghiên cứu và sản xuất ra tấm vải đặc biệt này. Ảnh: Notey
Tài liệu mô tả những nỗ lực của cha xứ truyền đạo người Pháp tên là Paul Camboué trong việc khai thác và sản xuất vải từ tơ nhện. Ông được xem như người đầu tiên gặt hái thành công trong lĩnh vực này.
Khi truyền giáo ở đảo Madagascar, cha Camboué đã sử dụng một loài nhện có sẵn ở đây để sản xuất tơ nhện thành công và thu hút nhiều chú ý. Tuy nhiên, tơ nhện ở thời cổ đại được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Chẳng hạn, người Hy Lạp cổ đại thường sử dụng tơ nhện để cầm máu ở các vết thương.
Sau đó ông hợp tác với một thương nhân tên là M. Nogué để mở ra ngành dệt vải tơ nhện. Thậm chí, sản phẩm của hai người còn được trưng bày tại Triển lãm Paris năm 1898 và mang đến niềm cảm hứng cho Peers và Gogley chung tay tái dựng lại công nghệ khai thác tơ nhện sau một thế kỷ.
Quá trình khai thác và chiết xuất tơ nhện
Một trong những chìa khóa thành công trong sản xuất tơ nhện của cha xứ Camboué và thương nhân Nogué chính là nằm ở cỗ máy nhỏ bé này.
Cỗ máy bé nhỏ góp phần tạo nên tấm vải lụa tơ nhện độc đáo. Ảnh: Vimeo
Cỗ máy được điều khiển bằng tay và nó có khả năng rút tơ của 24 con nhện cùng lúc và không gây tổn hại cho chúng. Sau này, Peers và các cộng sự của ông đã chế tạo lại bản
sao của cỗ máy khai thác tơ độc đáo.
Nhện thợ dệt quả cầu vàng chân đỏ (Nepgila inaurata) chính là loài nhện được sử dụng để sản xuất tấm vải. Ảnh: David Monniaux
Loài nhện được Peers và Godley sử dụng để sản xuất tấm vải chính là nhện thợ dệt quả cầu vàng chân đỏ (Nepgila inaurata), một loài sinh vật bản địa ở khu vực phía Đông, Nam Phi và một số hòn đảo phía tây Ấn Độ Dương, bao gồm cả đảo Madagascar.
Điều thú vị là chỉ có nhện cái thuộc loài này mới có khả năng nhả tơ đan lưới. Chúng sử dụng những chiếc lưới nhện sáng óng dưới ánh Mặt Trời để thu hút con mồi hoặc nhằm mục đích ngụy trang.
Tơ nhện vàng óng được dệt thành vải lụa. Ảnh: Pinterest
Để tạo ra kiệt tác là chiếc khăn choàng vàng óng quý giá, Peers và Godley đã phải huy động khoảng 80 người dậy sớm vào các buổi sáng và bắt tới một triệu con nhện cái để có đủ tơ dệt vải. Tuy nhiên, may mắn là loài nhện này phổ biến và phân bố rất nhiều trên đảo. Chúng được thả trở về tự nhiên sau khi nhả hết tơ.
Điều thú vị là chỉ sau một tuần, những con nhện cái lại có thể tạo ra tơ như bình thường. Hơn nữa, loài nhện này chỉ nhả tơ vào mùa mưa, do vậy nhóm cộng sự của Peers chỉ bắt chúng trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến giữa tháng 10.
Khó khăn không ngờ khi sản xuất kiệt tác vải lụa có 1-0-2
Việc tạo ra tấm vải lụa dệt từ tơ nhện tưởng chừng đơn giản, nhưng kỳ thực nếu sản xuất hàng loạt loại vải này thì không phải là điều dễ dàng. Minh chứng là khi ở cùng nhau, những con nhện thường có xu hướng ăn thịt đồng loại.
Xem video :
Quá trình khai thác, sản xuất công phu tấm vải dệt từ tơ của một triệu con nhện. Nguồn: Vimeo
Tơ nhện có tính bền chắc lớn nhưng lại rất nhẹ và đàn hồi. Vì vậy, các nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm cách khai thác loại tơ này bằng những phương pháp khác.
Một phương pháp trong số đó là cách "chèn" gene nhện vào các sinh vật khác như vi khuẩn, và sau đó thu hoạch lượng tơ quý giá từ chúng. Tuy nhiên dù rất nỗ lực nhưng các nhà nghiên cứu vẫn chỉ gặt hái được thành công nhỏ. Do đó, có vẻ như cách bắt nhện nhả tơ vẫn khả quan hơn cả.
Sau 4 năm, chiếc khăn choàng màu vàng dệt từ tơ nhện đã ra đời. Nó được trưng bày lần đầu tiên tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Mỹ ở New York và sau đó là Bảo tàng Victoria và Albert ở London, Anh. Chiếc khăn lụa quý hiếm này chứng minh tơ nhện thực sự có thể dùng để sản xuất ra vải.
Nguyễn Hằng
Nguồn: Ancient-origins, Seeker (bài do bạn Mậu Trần giới thiệu)
