Rửa vết thượng
Xử lý sai:
Dùng nước hydrogen peroxide (nước oxy già) hay cồn để rửa vết thương là
cách sơ cứu hoàn toàn sai lầm. Peroxide phá hủy tế bào mô liên kết,
khiến vết thương chậm lành, trong khi đó cồn đốt cháy các tế bào khỏe
mạnh có thể gây ra đau, sốc và bỏng vết thương.
Xử lý đúng:
Rửa vết thương bằng nước sạch hoặc nước đun sôi để nguội, rồi bôi thuốc
mỡ lên vết thương. Không nên dùng băng gạc khi không cần thiết, bởi nó
gây ẩm ướt khiến vết thương lâu lành.
Ép tim
Nhiều
trường hợp người bị nạn đã ngừng tim rồi nhưng không được ép tim tại
chỗ mà chuyển quãng đường dài đến bệnh viện khiến nạn nhân dù sau đó
được cấp cứu, tim đập lại nhưng vĩnh viễn hôn mê. Nhiều trường hợp thực
hiện ép tim nhưng lại không làm đúng.
Xử lý sai: Nếu xoa bóp hồi sinh tim không đúng cách có thể gây ra gãy xương sườn, làm tổn thương nghiêm trọng tới tim và phổi.
Xử lý đúng:
Chỉ nên sơ cứu xoa bóp tim nếu chắc chắn nạn nhân không còn thở, mạch
ngừng đập và không có bác sĩ ở bên. Trong khi một người gọi xe cứu
thương, người còn lại nên thực hiện ép tim 100 nhịp. Đối với trẻ em, chỉ
nên thực hiện ép bằng các ngón tay và theo nhịp chậm hơn. Biện pháp hô
hấp nhân tạo chỉ nên thực hiện khi tim đã đập trở lại. Ngoài ra,có thể
thực hiện 30 lần ép tim rồi 2 lần thổi ngạt, và lặp lại.
Uống thuốc Paracetamol
Xử lý sai:
Paracetamol hay acetaminophen là những loại thuốc giảm đau, tiêu viêm,
thường được kê cho nhiều loại bệnh. Uống sai cách hay lạm dụng thuốc có
thể dẫn đến suy gan và suy thận.
Xử lý đúng:
Sử dụng thuốc với liều lượng đủ, người lớn chỉ nên dùng tối đa 1 g mỗi
lần uống, 4 g mỗi ngày. Acetaminophen có trong nhiều loại thuốc, đặc
biệt là thuốc chống cúm, việc kết hợp thuốc có thể dễ dẫn đến quá liều
gây nguy hại đến cơ thể.
Chảy máu cam
Xử lý sai:
Khi bị chảy máu cam, mọi người thường nằm ngửa xuống hoặc ngửa cổ lên
để máu không chảy ra ngoài. Song, đây là một cách làm sai khiến huyết áp
tăng lên, không biết được mức độ chảy máu nghiêm trọng đến đâu, máu có
thể xâm nhập vào phổi gây nôn, nguy hiểm.
Xử lý đúng:
Giữ đầu thẳng để máu chảy xuôi xuống, chườm lạnh ngăn máu chảy nhiều.
Sau đó, dùng ngón tay giữ chặt mũi trong vòng 15 phút. Nếu máu không
ngừng chảy hoặc vết thương quá nặng do chấn thương thì hãy gọi xe cứu
thương.
Cứu nạn nhân tai nạn giao thông
Xử lý sai:
Cố kéo nạn nhân ra khỏi xe gặp nạn và đặt họ tới một vị trí thoải mái
hơn là việc làm hoàn toàn sai lầm. Hầu hết ca tử vong trong tai nạn giao
thông thường do bị chấn thương cổ và cột sống. Việc kéo nạn nhân ra
khỏi xe có thể khiến họ tử vong hoặc bị tê liệt.
Xử lý đúng:
Nếu nạn nhân bị chấn thương ở đầu, cổ hoặc cột sống (máu không chảy
nhưng chân tay không cảm giác) hãy gọi xe cứu thương và chờ bác sĩ cấp
cứu.
Có
trường hợp tai nạn, thấy người bị nạn vẫn tỉnh, nói được, người đi
đường liền đề nghị cho ngồi lên xe máy chở đến bệnh viện. Khi đến nơi
bệnh nhân đã tử vong do gãy đốt sống cổ mà không biết. Với những trường
hợp chấn thương cột sống cổ khi bị vác, xốc ngược sẽ gây đứt tủy sống,
dẫn đến tử vong ngay lập tức hoặc bị liệt cơ hô hấp, liệt tứ chi không
thể phục hồi.
Do
đó khi phát hiện hay nghi ngờ ai đó bị chấn thương cột sống, việc đầu
tiên cần làm là cố định tạm thời bộ phận bị gãy, tuyệt đối tránh bế thốc
nạn nhân lên xe máy hoặc xe taxi/ôtô để chở đến viện. Có thể dùng nẹp
tự tạo từ gỗ, tre để tránh làm xương dịch chuyển, không để mảnh gãy chọc
vào gây tổn thương thêm về mạch máu, thần kinh, cơ. Với cột sống cổ,
nếu không có nẹp cổ, có thể sử dụng 2 bao cát chèn 2 bên từ đỉnh đầu đến
cổ để tránh lắc lư cổ trên đường vận chuyển.
Với
những trường hợp gãy xương đùi các bác sĩ khuyến cáo luôn phải cố định
các khớp háng, khớp gối, cổ chân, gãy xương cẳng chân cần cố định khớp
gối, khớp cổ chân; gãy xương cẳng tay cần cố định khớp khuỷu và khớp cổ
tay.
Sơ cứu ngộ độc
Xử lý sai:
Dùng thuốc gây nôn để loại bỏ hoàn toàn chất độc là cách làm sai khi sơ
cứu bệnh nhân ngộ độc vì có thể làm bỏng thực quản, tạo điều kiện cho
chất độc trôi vào phổi.
Xử lý đúng:
Trong trường hợp nghi ngờ bệnh nhân ngộ độc, hãy gọi xe cấp cứu và mô
tả các triệu chứng hay nguồn gốc có thể gây ngộ độc, ghi lại những lời
dặn của bác sĩ khi chờ xe cấp cứu. Không nên tham khảo cách chữa trên
mạng. Dùng thuốc quá liều, ngộ độc rượu hay thực phẩm rất nguy hiểm nếu
không được cứu chữa kịp thời.
Minh Thành tổng hợp