Đi tiểu nhiều không hẳn là do thận kém. Các yếu tố tâm lý, sinh lý hoặc bệnh lý nghiêm trọng cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đi tiểu nhiều lần. Cần chú ý rằng chứng tiểu nhiều lần không phải là một bệnh độc lập, mà là triệu chứng của nhiều loại bệnh.
Đi tiểu nhiều không hẳn là do thận kém. Lo lắng, sợ hãi, căng thẳng cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đi tiểu nhiều lần. (Ảnh: FTiare/ Shutterstock)
Chứng tiểu nhiều lần là gì?
Đó là tổng lượng nước tiểu của bệnh nhân vẫn bình thường, nhưng số lần đi tiểu tăng lên đáng kể. Trường hợp nặng có thể đi tiểu vài phút một lần, lượng nước tiểu mỗi lần chỉ khoảng vài ml.
Người lớn bình thường đi tiểu khoảng 4 ~ 6 lần vào ban ngày, 0 ~ 2 lần vào ban đêm, lượng nước tiểu trong 24 giờ khoảng 1000 đến 2000 ml, tức là chưa bằng 3 đến 4 chai nước khoáng.
Trong trường hợp bình thường, nếu số lần đi tiểu trong 24 giờ ≥ 8 lần và số lần đi tiểu đêm ≥ 2 lần thì cần nghĩ đến khả năng bị chứng tiểu nhiều lần hoặc chứng tiểu đêm.
Không thể đánh đồng tất cả tình trạng đi tiểu nhiều lần là chứng bệnh, vì ngoài một số yếu tố bệnh lý, tần suất đi tiểu còn bị ảnh hưởng bởi lượng nước uống vào, nhiệt độ môi trường,… cũng như trạng thái tâm sinh lý của bản thân. Nếu nghi ngờ có bệnh, bạn nên điều chỉnh lại chế độ ăn uống, đồng thời nhờ bác sĩ đánh giá toàn diện.
Ngoài ra, cần chú ý rằng chứng tiểu nhiều lần không phải là một bệnh độc lập, mà là triệu chứng của nhiều loại bệnh.
Nguyên nhân phổ biến của chứng tiểu nhiều lần
Sau đây là các yếu tố phổ biến gây chứng tiểu nhiều lần, hầu hết không liên quan đến các vấn đề về thận.
1. Các yếu tố sinh lý đơn thuần
Khi mang thai, uống nhiều nước, giá lạnh kích thích, mệt mỏi, giảm sức đề kháng, tinh thần căng thẳng đều có thể dẫn đến chứng tiểu nhiều lần, nhưng chúng chỉ là tạm thời. (Ảnh: Shutterstock)
Ví dụ, khi mang thai, uống nhiều nước, giá lạnh kích thích, mệt mỏi, giảm sức đề kháng, tinh thần căng thẳng đều có thể dẫn đến chứng tiểu nhiều lần, nhưng chúng chỉ là tạm thời.
2. Khả năng lưu trữ nước tiểu của bàng quang bị suy giảm
Hầu hết các trường hợp chứng tiểu nhiều lần là do nguyên nhân này. Các bệnh về bàng quang như viêm nhiễm, sỏi, dị vật, khối u, v.v. hoặc các bệnh về hệ thần kinh, cũng như các bệnh về mô và cơ quan xung quanh bàng quang (như u xơ tử cung, áp xe vùng chậu, v.v.), có thể dẫn đến giảm khả năng dự trữ nước tiểu của bàng quang. Chứng tiểu nhiều lần xảy ra khi có ít nước tiểu trong bàng quang hơn bình thường.
3. Tắc nghẽn đường tiết niệu
Hẹp niệu đạo, viêm tuyến tiền liệt, tăng sản tuyến tiền liệt (phì đại)… sẽ dẫn đến tăng sức cản việc tiểu tiện, thậm chí có thể tồn đọng nước tiểu, giảm chức năng chứa nước tiểu của bàng quang. Các triệu chứng ban đầu của các bệnh này thường được biểu hiện là chứng tiểu nhiều lần, tiểu đêm và các triệu chứng khác.
4. Tâm lý và các yếu tố khác
Như lo lắng, sợ hãi kéo dài, căng thẳng quá độ… cũng có thể gây ra hiện tượng đi tiểu nhiều lần, biểu hiện là đi tiểu nhiều lần vào ban ngày và biến mất sau khi chìm vào giấc ngủ vào ban đêm.
5. Thuốc
Một số loại thuốc hạ huyết áp, thuốc ngăn ngừa suy tim… thường được người già sử dụng có thể chứa các thành phần lợi tiểu. (Ảnh: Shutterstock)
Một số loại thuốc hạ huyết áp, thuốc ngăn ngừa suy tim… thường được người già sử dụng có thể chứa các thành phần lợi tiểu. Sau khi uống thuốc, số lần đi tiểu sẽ tăng lên, nhưng điểm chung là lượng nước tiểu đào thải ra ngoài mỗi lần sẽ không ít, không có cảm giác khó chịu rõ rệt, nguyên nhân có thể do thuốc.
Trên đây là cơ bản về mặt sinh lý, nhưng ngoài lý do sinh lý còn có một số lý do bệnh lý cũng có thể dẫn đến chứng tiểu nhiều lần như bệnh tiểu đường, đái tháo nhạt, suy thận cấp đa niệu, cường aldosteron nguyên phát và các bệnh lý khác. Những bệnh này gây ra tình trạng đi tiểu nhiều lần và thường kèm theo lượng nước tiểu tăng lên.
Đi tiểu nhiều có phải là biểu hiện của thận kém?
Thực tế không phải vậy, lượng nước tiểu dễ dàng thay đổi, ví dụ như thời tiết nắng nóng, đổ mồ hôi nhiều thì lượng nước tiểu sẽ giảm xuống một cách tự nhiên; nếu uống quá nhiều nước thì lượng nước tiểu sẽ tăng lên. Hơn nữa, biểu hiện suy thận lại thường là ít đi tiểu. Còn đi tiểu nhiều thì chỉ xuất hiện tạm thời trong một số trường hợp suy thận cấp.
Khi nước tiểu quá ít so với nhu cầu của cơ thể, xét nghiệm máu sẽ cho thấy chức năng thận bất thường, nếu tiếp tục giảm, thậm chí có thể xảy ra hiện tượng nhiễm độc niệu.
Tất nhiên, quả thực có một số bệnh khiến nước tiểu nhiều hơn, nhưng không nhất thiết là các bệnh về thận, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, đái tháo nhạt, v.v.
Đi tiểu nhiều lần cần chú ý điều gì?
Điều đầu tiên cần xem xét là thời gian xảy ra chứng tiểu nhiều lần. Tình trạng là tạm thời, tự khỏi trong vài giờ, hay kéo dài trong vài tuần, thậm chí vài tháng?
Nếu là tạm thời thì nguyên nhân chủ yếu là do sinh lý, đặc biệt trong trường hợp rõ ràng như uống rượu, ăn nhiều gia vị, sau khi đại tiện.
Nếu xảy ra kéo dài thì cần xem xét các yếu tố bệnh lý.
Chứng tiểu nhiều lần do 3 yếu tố bệnh lý gây ra cần chú ý
1. Các lần đi tiểu cách nhau rất ngắn, dưới 10 phút, lượng nước tiểu mỗi lần không nhiều, có cảm giác luôn muốn đi tiểu, sau khi đi xong lại muốn đi tiếp. Điều này có thể là do tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc bàng quang hoạt động quá mức.
Nhưng quan trọng hơn, hãy cân nhắc xem liệu nó là tồn tại trong thời gian ngắn, có nguyên nhân hay tồn tại dai dẳng. Điều này sẽ quyết định bạn có cần đến bệnh viện để khám và điều trị hay không.
2. Trong trường hợp lượng nước uống không tăng đáng kể, số lần đi tiểu tăng, lượng nước tiểu mỗi lần nhiều thì cần xem xét có thể bị đái tháo nhạt do các bệnh nội tiết hoặc hệ thần kinh, đồng thời cần phải đến bệnh viện để kiểm tra và điều trị thêm.
Số lần đi tiểu tăng lên kèm theo những khó chịu khác như tiểu ra máu, đau thắt lưng… cần được thăm khám và điều trị thêm. (Ảnh: Albina Gavrilovic/ Shutterstock)
3. Số lần đi tiểu tăng lên kèm theo những khó chịu khác như tiểu máu, đau thắt lưng, thậm chí sốt toàn thân, có thể do các bệnh như bàng quang thần kinh, bàng quang hoạt động quá mức, tiểu nhiều do thần kinh, sỏi tiết niệu… cần được thăm khám và điều trị thêm.
Liên Tâm/ Vision Times/trithucvn
