Có hai điều rõ rệt. Trước hết, có rất nhiều bệnh nhân đã và đang gõ cửa thầy thuốc vì đau vùng khớp vai. Đa số đang là nạn nhân của tình trạng cứng khớp vai dẫn đến giới hạn vận động, nhất là vào buổi sáng sớm, khi vừa thức dậy.
Kế đến, phần lớn trong số họ đã và đang được điều trị với thầy thuốc chuyên khoa xương khớp, chấn thương chỉnh hình vì lý do rất đơn giản, vì vai có khớp vai, đau vai không đau khớp còn đau vào đâu?
Không sai về mặt lý luận nhưng điểm đáng nói là không ít bệnh nhân tuy theo thầy nhiều tuần nhiều tháng nhưng không thuyên giảm bao nhiêu mặc dầu trên toa thuốc thường khi toàn là thuốc giảm đau hàng hiệu. Bệnh nhân tuy uống thuốc đầy đủ, nhiều khi đến độ loét dạ dày vì phản ứng phụ của thuốc!, nhưng hiệu quả trên khớp lại chẳng được bao nhiêu, nếu không muốn nói là tiền mất tật mang rồi mích lòng thầy thuốc.
Lý do lại không dễ hiểu dù là đã được phanh phui dưới lăng kính y học. Các nhà nghiên cứu về bệnh tiểu đường đã nhiều lần báo cáo về dấu hiệu đau vai, nói chính xác hơn, đau vùng khớp vai của người bệnh tiểu đường. Chuyên gia về bệnh tiểu đường đã chứng minh qua nhiều công trình nghiên cứu với dữ liệu đáng tin cậy là:
• Vùng vai trở nên nhạy cảm rõ rệt ở người tăng đường huyết với dấu hiệu đau, tê cứng, giới hạn vận động… khiến thầy thuốc có thể bị đánh lừa vì tưởng bệnh xương khớp. Người đau vai quá thường dù không hề vận động nặng nên tầm soát bệnh tiểu đường thay vì mang định kiến đau vai là đau khớp. Ngược lại, thầy thuốc nên kiểm soát đường huyết của tất cả bệnh nhân đến thầy vì đau vai, thay vì cho ngay thuốc khớp do định kiến.
• Triệu chứng đau vai ở người đã bị bệnh tiểu đường rõ ràng tỷ lệ thuận với lượng đường trong máu. Người bệnh nếu quan sát kỹ cảm giác đau vai thậm chí có thể phát hiện lúc nào lượng đường trong máu tăng cao cho dù không dùng máy đo đường huyết. Bệnh nhân nhờ đó có thể thay đổi chế độ dinh dưỡng, chẳng hạn giảm lượng tinh bột trong khẩu phần khi ghi nhận dấu hiệu đau vai bộc phát.
• Vùng vai trở nên nhạy cảm rõ rệt ở người tăng đường huyết với dấu hiệu đau, tê cứng, giới hạn vận động… khiến thầy thuốc có thể bị đánh lừa vì tưởng bệnh xương khớp. Người đau vai quá thường dù không hề vận động nặng nên tầm soát bệnh tiểu đường thay vì mang định kiến đau vai là đau khớp. Ngược lại, thầy thuốc nên kiểm soát đường huyết của tất cả bệnh nhân đến thầy vì đau vai, thay vì cho ngay thuốc khớp do định kiến.
• Triệu chứng đau vai ở người đã bị bệnh tiểu đường rõ ràng tỷ lệ thuận với lượng đường trong máu. Người bệnh nếu quan sát kỹ cảm giác đau vai thậm chí có thể phát hiện lúc nào lượng đường trong máu tăng cao cho dù không dùng máy đo đường huyết. Bệnh nhân nhờ đó có thể thay đổi chế độ dinh dưỡng, chẳng hạn giảm lượng tinh bột trong khẩu phần khi ghi nhận dấu hiệu đau vai bộc phát.
• Tần suất của cơn đau vai phản ánh hiệu quả của thuốc hạ đường huyết. Cơn đau xuất hiện càng thường, đường huyết càng không ổn định. Thầy thuốc có thể dựa vào đó để điều chỉnh phác đồ điều trị. Hỏi kỹ người bệnh về dấu hiệu đau vai là một trong các tiêu chí lâm sàng để đánh giá diễn biến của bệnh. Nói cách khác, giảm cơn đau vai, cải thiện khả năng vận động của cánh tay (giơ cao, vói ra sau) là dấu hiệu cho thấy hiệu quả của liệu pháp.
Điều đáng tiếc là nhiều bệnh nhân đau vai dai dẳng vẫn chưa được tầm soát bệnh tiểu đường! Đáng nói hơn nữa là không ít bệnh nhân, mặc dầu không có dấu hiệu bệnh lý trên hình chụp xương vai, vẫn được điều trị như viêm khớp, cho dù không có dấu hiệu cải thiện sau thời gian dài dùng thuốc trị viêm khớp, giảm đau! Quả thật đáng tiếc cho người bệnh nếu thầy thuốc điều trị trên tinh thần đau đâu chắc bệnh đó, đau đâu chỉ cần chữa đó.
Điều đáng tiếc là nhiều bệnh nhân đau vai dai dẳng vẫn chưa được tầm soát bệnh tiểu đường! Đáng nói hơn nữa là không ít bệnh nhân, mặc dầu không có dấu hiệu bệnh lý trên hình chụp xương vai, vẫn được điều trị như viêm khớp, cho dù không có dấu hiệu cải thiện sau thời gian dài dùng thuốc trị viêm khớp, giảm đau! Quả thật đáng tiếc cho người bệnh nếu thầy thuốc điều trị trên tinh thần đau đâu chắc bệnh đó, đau đâu chỉ cần chữa đó.
Cơ thể vì không thể nói tiếng người nên thường khi phải báo động một cách gián tiếp. Đau vai trong bệnh tiểu đường là một dẫn chứng.
BS Lương Lễ Hoàng/quinhon11
BS Lương Lễ Hoàng/quinhon11
