Theo thống kê mới nhất trong năm nay, tại Châu Âu, các bệnh ung thư đã
vượt trội các bệnh tim mạch, chiếm hàng đầu trong các lý do gây ra tử
vong. Riêng tại nước Mỹ, chỉ ở một số tiểu bang số người chết vì bệnh
ung thư có trội hơn bệnh tim mạch, tuy nhiên bệnh tim mạch cũng đang
trên đà giảm bớt vì thế hệ trẻ bắt đầu ăn uống và tập thể dục cẩn thận
hơn.
Bệnh ung thư có thể nói xảy ra do sự tương tác giữa hai yếu tố: môi
trường và di truyền. Tuy rằng ngành y khoa hiện nay đã giúp phát hiện và
chữa trị hữu hiệu khá nhiều bệnh ung thư, nhưng ta cũng không nên ỷ lại
vào những lần đi khám bác sĩ đinh kỳ, là bác sĩ sẽ biết hết những gì
“không may” đang xảy ra cho chúng ta. Chính chúng ta phải là người biết
rõ về tình trạng sức khoẻ của mình, biết những gì khác lạ, đang nghi ngờ
xảy ra trong cơ thể của mình để khai báo với bác sĩ.
Sau đây là một số dấu hiệu đáng lo ngại thường hay bị bỏ qua:
1. Khó thở hay thở khò khè:
Một trong những dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư, là bệnh nhân cảm thấy bị nghẹn thở, hay thở không ra hơi.
2. Ho khan, ho triền miên không dứt cơn hay bị đau ngực:
Rất nhiều loại ung thư như ung thư máu hay ung thư phổi, thường có
dấu hiệu như bị viêm phổi, viêm đau cuống họng. Một số bệnh nhân bị ung
thư phổi có dấu hiệu đau tức ngực chạy lan ra hai bên vai, hay ra cánh
tay.
3. Hay bị sốt hay nhiễm trùng lặt vặt:
Đây thường là dấu hiệu của bệnh ung thư máu, ung thư bạch huyết cầu
bắt đầu từ trong tủy sống. Ung thư bạch huyết sản xuất ra những bạch
huyết cầu không bình thường, không có khả năng chống lại các trường hợp
nhiễm trùng cho dù nhẹ.
4. Nhai nuốt khó khăn:
Nuốt đồ ăn bị nghẹn hay đau là dấu hiệu của bệnh ung thư cổ họng hay thực quản, và cũng là dấu hiệu bệnh ung thư phổi.
5. Sưng các tuyến hạch, gồm các cục u ở cổ, nách, hay háng:
Dọc cơ thể có những tuyến hạch bạch huyết. Các hạch này có thể sưng
khi bị nhiễm trùng, thí dụ như khi bị nhiễm trùng cổ họng, tuyến hạch ở
cổ sẽ sưng lên chút đỉnh. Tuy nhiên nếu tuyến hạch sưng lên lâu ngày, có
thể nghi ngờ bị ung thư.
6. Hay bị bầm tím dưới da, hay bị chảy máu không cầm:
Đây là dấu hiệu của ung thư máu, bạch huyết. Khi số lượng bạch huyết
tăng cao, lượng hồng cầu và tiểu cầu sẽ giảm làm cho máu không đông và
thiếu khả năng chuyên chở dưỡng khí oxygen.
7. Thường xuyên bị yếu và mệt:
Khi bị những dấu hiệu bất ổn khác đi kèm với tình trạng yếu mệt kinh
niên không có lý do, nên nghi ngờ và đi tham khảo với bác sĩ ngay.
8. Sình bụng và tăng kích thước vùng bụng:
Phụ nữ, nhất là khi có tuổi, bị ung thư buồng trứng thường có cảm
giác bị sình bụng và kích thước vùng bụng tăng nhanh, dĩ nhiên là cần
phân biệt với tình trạng cấn thai bình thường.
9. Cảm thấy đầy bụng và không muốn ăn:
Phụ nữ bị ung thư buồng trứng cũng thường hay bị đầy bụng cho dù không ăn nhiều hay không muốn ăn.
10. Đau bụng hay đau bụng dưới:
Các chứng đau bụng hay đau vùng xương chậu cũng là triệu chứng của bệnh ung thư buồng trứng hay ung thư máu.
11. Chảy máu hậu môn hay đi tiêu ra máu trong phân:
Đây là dấu hiệu thường thấy của bệnh ung thư hậu môn hay ung thư ruột
già. Khi bạn thấy máu trong bồn cầu, phải tham khảo bác sĩ ngay, cho dù
nguyên do có thể chỉ vì táo bón kinh niên hay bị bệnh trĩ.
12. Xuống cân bất thường:
Giảm cân nhanh là dấu hiệu sớm nhất của bệnh ung thư ruột già hay các
loại ung thư đường ruột như ung thư thực quản, ung thư bao tử. Đây cũng
là dấu hiệu của các loại ung thư khác đã chạy lan về lá gan, làm suy
thoái khả năng giải độc của lá gan.
13. Đau co thắt bao tử:
Đau bụng trên hay đau co thắt bao tử là dấu hiệu của bệnh ung thư ruột già, ung thư bao tử, hay ung thư tuyến tụy pancreas.
14. Chỗ trũng, vết đỏ, tím, đau hay sưng vú:
Đây là những triệu chứng bất thường của ung thư vú.
15. Đầu núm vú bị trũng xuống hay quẹo, không ngay và có chất nhờn không bình thường
16. Kinh nguyệt nhiều, kéo dài, và đau khi có kinh, cũng như ra máu giữa chu kỳ kinh:
Là dấu hiệu của bệnh ung thư tử cung.
17. Sưng hay bị méo mặt:
Một số bệnh nhân bị ung thư phổi có dấu hiệu mặt như bị phù thủng,
sưng lên, hay bị đỏ. Một loại ung thư phổi gọi là “small cell lung
tumor” có thể làm mạch máu phổi bị nghẽn vì thế máu từ mặt chạy về tim
không được.
18. Vết lở trên da, hay cục u, lâu ngày không lành:
Là dấu hiệu của các loại ung thư da.
19. Móng tay hay móng chân có dấu hiệu bất thường:
Những thay đổi trên móng tay hay móng chân là dấu hiệu của nhiều loại
ung thư khác nhau. Các chị em làm móng tay nên để ý những dấu hiệu này
để giúp đỡ khách hàng khi cần. Nếu thấy có vết đỏ, vết đen hay những
chấm đen li ti dưới móng tay là dấu hiệu của ung thư da. Còn nếu đầu
ngón tay như loè ra (chè bè sưng lên so với kích thước ngón tay) đi kèm
với móng tay cong xuống như móng vuốt loài thú, có thể là dấu hiệu của
ung thư phổi. Trong trường hợp móng tay trắng bạch như tờ giấy, đôi khi
là dấu hiệu của ung thư gan.
20. Đau lưng hay đau thắt lưng bên tay phải:
Nhiều bệnh nhân bị ung thư gan cho biết đau lưng là triệu chứng đầu
tiên cảm thấy được. Ung thư vú cũng có thể làm bị đau lưng do bướu u đẩy
về phía sau lưng, hoặc khi các loại ung thư đã chay lan ra xương sườn
hay cột sống lưng.
Trong các chứng ở trên, mệt kinh niên và xuống cân bất thường là
triệu chứng chung cho tất cả các loại ung thư. Nếu triệu chứng ung thư
phát hiện càng sớm thì sự chẩn bệnh và chữa trị bệnh sẽ nhanh chóng và
hữu hiệu hơn.
Nếu ung thư xảy ra là do yếu tố di truyền là chuyện may rủi khó thay
đổi. Tuy nhiên, yếu tố môi trường như chế độ ăn uống và thể dục, thể
thao lành mạnh cũng sẽ giảm thiểu tối đa khả năng hay tình trạng nặng
nhẹ của ung thư. Vì thế, thay đổi nếp sống để tránh bệnh ung thư là
chuyện có thể làm được và nên làm.
BS Hồ Ngọc Minh/nguoiphuongnam