Xưa kia, việc đi ăn ở ngoài phạm vi gia đình là chuyện ít khi xảy ra. Món ăn được nấu nướng ở nhà với bàn tay khéo léo của người đàn bà quán xuyến. Lâu lâu, khi có việc gì đáng ghi nhớ như kỷ niệm ngày cưới, hoặc có chuyện vui muốn ăn mừng, thết đãi khách quý, đi chơi xa... thì gia đình mới rủ nhau đi ăn nhà hàng một lần để cùng chung vui.
Ngày nay, do điều kiện làm việc nên ở các thành phố lớn rất nhiều bữa ăn của gia đình được diễn ra với nhiều hình thức khác nhau, không phải dưới mái nhà ấm cúng.
Một người đi làm, buổi sáng tạt vào tiệm bán thực phẩm nấu sẵn mua một ly cà phê, một miếng bánh mì kẹp cho bữa ăn điểm tâm. Buổi trưa phải ở lại nơi làm việc, nên tiện nhất là vào một quán cơm nào gần đó để giải quyết nhu cầu của dạ dày. Thường chỉ còn lại bữa ăn tối là mọi người trong gia đình mới có thể cùng ăn ở nhà.
Lý do đưa tới ăn tiệm
Có nhiều lý do trong sự phát triển của xã hội ngày nay dẫn đến sự thay đổi tập quán ăn uống của đa số mọi người. Một số lý do phổ biến nhất có thể kể ra như sau:
a-Nhu cầu vật chất và quan điểm xã hội thay đổi nên đa số phụ nữ ngày nay tham gia công việc bên ngoài gia đình như đàn ông, do đó ít có thời gian dành cho việc bếp núc.
b-Đối với điều kiện làm việc của nhiều người, việc ăn ngoài là cần thiết, vì nơi làm việc quá xa không thể về nhà để ăn bữa trưa.
c-Bữa ăn tại nhà hàng hay quán ăn ngày nay còn là một nơi thích hợp để thảo luận việc hợp tác làm ăn hay bàn những công việc khác cách làm này hiện được rất nhiều người ưa chuộng...
d-Đối với một số người, do việc buôn bán, làm dịch vụ hoặc công tác mà phải thường xuyên đi xa, thì việc ăn nhà hàng hay quán ăn là lựa chọn duy nhất. Với một số người khác như sinh viên học sinh xa nhà, những người sống đơn độc... thì ăn tiệm đôi khi còn tiện hơn, rẻ hơn là tự mình đi chợ, nhóm bếp...hoặc vội vàng mua vài gói thực phẩm khô ở máy bán tự động.
e-Nhờ được sản xuất hàng loạt theo quy trình công nghệ hiện đại, nên phần lớn các loại thực phẩm chế biến sẵn ngày nay có giá rẻ , dễ chấp nhận và cũng dễ sử dụng.
g-Công nghệ chế biến thực phẩm hiện đã tiến bộ, thay đổi nhiều so với những năm trước đây, đáp ứng được những nhu cầu thực tế của người tiêu dùng, cung cấp những món ăn tiện lợi, nhiều dinh dưỡng và ngon miệng, do đó đã có thể dễ dàng thay thế các món tự nấu lấy.
Với những lý do trên, việc đi ăn ở bên ngoài hiện nay đã trở thành một chuyện bình thường trong đời sống hằng ngày của nhiều gia đình.
Cũng do sự thay đổi như trên, nên các quán ăn ngày nay đã buộc phải quan tâm nhiều hơn đến nhu cầu dinh dưỡng và sức khỏe của khách hàng. Họ ý thức được rằng những bữa ăn của khách hàng ngày nay không còn là “thỉnh thoảng” như trước đây mà đã có những khách hàng rất thường xuyên. Vì thế, phẩm chất của món ăn nhất định sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của họ. cá tiệm ăn ngày nay hầu hết đều đã thay đổi các nấu nướng, cung ứng những món ăn lành mạnh hơn: ít chất béo, ít muối, nhiều rau trái tươi, dùng chất đạm từ cá, gà vịt.... Nhân viên nhà hàng cũng được huấn luyện về cách làm bếp và có thể giải thích , trả lời thắc mắc của khách. Mặc dù vậy, để bảo đảm vấn đề sức khỏe, người đi ăn nhà hàng hay quán ăn cũng cần để ý một số điểm căn bản trong sự lựa chọn bữa ăn của mình.
Vài điều cần lưu ý khi ăn tiệm
Mối quan tâm phổ biến nhất của những người đi ăn nhà hàng ngày nay thường tập trung và các nguy cơ lên cân, thừa chất béo, muối và năng lượng. Những kiến thức chung về vai trò quan trọng của thực phẩm trong việc duy trì sức khỏe tốt đã được nhiều người biết đến, nên nhiều người đã áp dụng nguyên tắc căn bản là: ăn uống vừa phải, đa dạng và cân bằng. Họ đã biết cách dành cho bữa ăn một vài suy tính trước khi tới tiệm.
-Trước hết là chọn lựa nhà hàng. Một số nhà hàng chỉ phục vụ một số món ăn đặc biệt, thường là các đặc sản với cách chế biến chỉ riêng họ mới có. Một số nhà hàng khác có nhiều món ăn đa dạng hơn, khách có thể tha hồ chọn lựa những món ăn vừa miệng và hợp với túi tiền của mình. Một số nhà hàng liệt kê các món ăn trên thực đơn, nhưng chỉ nấu theo yêu cầu của khách Khách có thể đề nghị một vài thay đổi trong cách chế biến, nấu nướng theo sở thích của riêng mình.
-Nếu có thể, nên dự tính ăn món gì trước khi tới tiệm để tránh đột nhiên gọi những món ăn nhìn vẻ bề ngoài hấp dẫn nhưng không hợp khẩu vị. Lựa món ăn cũng nên có sự phối hợp với các bữa khác trong ngày. Nếu đã ăn trưa nhiều thịt thì tối nên ăn nhẹ với nhiều rau đậu hoặc ngược lại.
- Chọn lựa thức ăn trên thực đơn theo đúng ý thích và nhu cầu với món khai vị gọn nhẹ rồi mới đến món chính. Cơm Việt Nam đặc trưng với nhiều món được ăn chung với nhau, cơm Tây, cơm Mỹ thường chú ý tới sự chọn lựa cá nhân và thường ăn từng món riêng lẻ. Nên lựa món nào mà mình cần một chút thời gian sửa soạn trước khi ăn, sẽ giúp món ăn trở nên ngon miệng hơn, vì đó chính là thời gian để kích thích dịch vị tiết ra và các cơ quan trong hệ tiêu hóa được khởi động để sẵn sáng tiếp nhận thức ăn.
-Tránh ngồi vào bàn ăn ngấu nghiến ngay và ăn thật nhanh cho xong bữa. Thí dụ, nếu chọn món cua rang muối, món sò là ta phải ăn nhâm nhi, vừa bóc vỏ vừa ăn, sẽ thích thú hơn là món cua thịt sào. Ăn nhâm nhi như vậy có nhiều lợi điểm như là vừa ăn vừa thưởng thức hương vị món ăn, giúp tiêu hóa dễ dàng và có thể kiểm soát được số lượng ăn, tránh béo phì. Ngoài ra, ăn vội vàng cũng có nghĩa là bắt ép dạ dày phải làm việc cưc nhọc hơn.
- Đừng ngần ngại hỏi nhân viên phục vụ về cách thức chế biến món ăn mình muốn chọn. Nếu có các nhu cầu riêng như ăn kiêng hoặc muốn giảm mỡ, ít đường, không bột ngọt...cần cho người phục vụ biết để đề nghị nhà bếp thực hiện đúng theo yêu cầu. Cùng một món ăn nhưng sở thích của mỗi người có thể khác nhaụ Chẳng hạn như có người thích thịt bò thật chín, có người chỉ thích chín vừa,; có người thích canh chua nhiều ớt, có người thích món cá kho tộ ít tiêu...Những nhu cầu riêng đó ngày nay đều có thể được nhà hàng đáp ứng.
-Làm quen với một số từ ngữ nấu nướng món ăn:
a-Các món ăn chiên, xào, rán ngập mỡ, nấu áp chảo, nấu với nước thịt hoặc chiên giòn đều có nhiều chất béo, nhiều năng lượng;
b-Các món ăn làm bằng cách hấp, tiềm, luộc, nướng trên vỉ, bỏ lò, om, kho rim thường ít chất béo và ít năng lượng.
c-Nên chọn các món rau hấp, luộc hoặc tươi sống, sẽ có nhiều sinh tố và các chất dinh dưỡng hơn là các món rau sào;
d- Các thực phẩm ngâm giấm, muối, xông khói, sấy khô, ngâm trong nước xuýt (broth) hoặc tẩm nước xốt (marinated) thường thường đều có nhiều muối mặn.
e- Nên giảm tối đa các món ăn chiên rán nhất là thực phẩm tẩm bột trước khi chiên. Thịt cá tốt cho cơ thể, nhưng nếu lại tẩm bột hoặc rắc bánh mì vụn rồi chiên thì sợ là sẽ có vấn đề. Một miếng thịt gà chiên trung bình có 480 calori, 21 g chất béo, trong khi cũng miếng thịt gà này mà đem nướng thì chỉ có 300 calori và 8 g chất béo.
- Nếu không thấy món mình muốn ăn trong thực đơn, cứ hỏi nhà hàng xem họ có thể làm đặc biệt được không. Nhiều chủ tiệm sẵn sàng hợp tác đồng thời họ cũng biết thêm được một món mà nếu hấp dẫn, sẽ được thêm vào thực đơn
- Nên chọn thức ăn đa dạng, có đủ thành phần dinh dưỡng khác nhau. Cũng nên lựa món mà mình chưa ăn bao giờ để có cơ hội ăn thử món ăn mới. nên chọn lựa món ăn theo nhu cầu của chính mình chứ không chọn theo người khác.
-Hỏi cho rõ món ăn nhiều ít ra sao. Nếu quá nhiều thì mình lựa phân nửa. Khi nhà hàng không đồng ý thì ta có thể ăn một nửa, phần nửa kia thì yêu cầu họ bỏ sẵn vào hộp để mình mang về.
-Giới hạn việc nhâm nhi bánh mì và bơ trong khi chờ đợi, để dành bụng cho món chính. Khi tới tiệm, sẵn sàng gọi món ăn ngay để tránh trường hợp ngồi chờ rồi ăn nhiều bánh mì quệt với bơ. Nhiều người cẩn thận, chỉ lấy một miếng bánh nhỏ để ăn rồi yêu cầu cất đi.
-Bữa ăn nhà hàng thường kèm theo rượu. Trong rượu có khá nhiều calori nhưng rất ít dinh dưỡng, nên cố gắng hạn chế. Chẳng hạn, nếu định uống rượu chung với món ăn chính thì không nên uống rượu khai vị hoặc thay vào đó là một hỗn hợp với nhiều nước trái cây, ít rượu. Một ly rượu vang, một consomation rượu mạnh cho một bữa ăn là lý tưởng. Vừa tiết kiệm túi tiền, vừa ít calori lại tránh được việc lái xe ra về trong cơn say. Uống nhiều nước lạnh trong suốt bữa ăn giúp giảm tác dụng của rượu đồng thời tránh được việc uống rượu quá chén.
-Khi thấy món ăn không đúng như ý mình muốn hoặc có vẻ như không được vệ sinh thì đừng ngần ngại yêu cầu nhà hàng làm lại. Bỏ tiền ra mua thì mình có quyền thưởng thức món ăn tinh khiết đã lựa. Chẳng hạn như lựa một đĩa thịt bò tái chấm tương gừng mà phải ngồi nhai miếng thịt trâu thâm chín thì mất cả hứng thú mà trong lòng cũng hậm hực, tiếc tiền.
-Thức ăn còn dư, cứ tự nhiên xin hộp đựng mang về mà đừng ngần ngại giữ kẽ. Ngày nay, việc cung cấp hộp để thực khách mang thức ăn không ăn hết là chuyện mà nhà hàng nào cũng làm. Tiệm ăn càng sang trọng thì hộp nom càng đẹp. Thực tế là mang phần ăn dư về là ta đã có thực phẩm cho bữa cơm trưa hôm sau. Trả tiền cho một bữa ăn mà ta có thực phẩm cho hai bữa cơm.
-Sau khi ăn đủ, yêu cầu phục vụ dọn bàn, để tránh vui miệng nhấm nháp ăn thêm, kẻo “ phí của giời”, rồi về nhà lại lo lên cân.
-Đã mất công đi ăn, mất tiền trả thì lựa món mà mình thích, dù có đắt hơn món tương tự khác. Khi có nhiều người cùng ăn mà lựa nhiều món thì bắt đầu bằng món mình ưa thích rồi ăn nếm món mình không thích.
-Đợi sau khi ăn xong món chính hãy lựa món tráng miệng, tùy theo “tiếng nói” của bao tử chứ không vì no bụng mà đói con mắt. Có thể chọn vài loại trái cây, một ly kem ...sẽ có ít calori hơn là một miếng bánh ngọt nhiều đường, nhiều chất béo...
Đối với nhiều người, ẩm thực cũng là một nghệ thuật. Đã đi ăn nhà hàng thì cứ từ từ mà thưởng thức, chậm rãi ăn để cơ thể thấy no dần dần và miệng được thỏa mãn với hương vị của món ăn.. Đâu có phải rửa chén bát, dọn bàn mà vội vã ăn nhiều nhai ít. Kinh nghiệm cho hay, khi món ăn ngon là ta thường ăn vội vàng, ít nhai, gắp món ăn liên hồi, đến khi ngán, mới chậm lại.
Trong nghệ thuật ẩm thực của các cụ ta thì món ăn ngon cần phải kèm theo chỗ ngồi sạch sẽ, nấu nướng hợp vệ sinh để tránh các bệnh do thực phẩm gây ra.
Ngày nay thì điều này không chỉ là một đòi hỏi của người cẩn thận, mà đã là yêu cầu tất yếu của mọi nhà hàng hay quán ăn thường thì các nhà hàng luôn luôn phải tuân theo những quy định khắt khe về vệ sinh thực phẩ, với sự kiểm soát của các cơ quan hữu trách.
Tuy nhiên, chúng ta cũng nên tự mình lưu ý đến vấn đề vệ sinh khi bước vào một nhà hàng hay quán ăn. Những điểm cụ thể như:
-Khăn trải bàn, khăn ăn có phẳng phiu sạch sẽ hay không, bàn có được lau kỹ, nhân viên có ăn mặc tươm tất, ly chén có sạch sẽ...
-
-Phòng ăn khang trang sáng sủa, không ruồi bay, dán bò, chung quanh nhà hàng không có những thùng rác nhiều mùi hôi;
-Quầy thức ăn có được che phủ và giữ ở nhiệt độ thích hợp với món ăn nóng hoặc ướp lạnh..
Món ăn dù có ngon miệng và thích hợp, nhưng nếu không đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh thì cũng không thể chấp nhận được, bởi vì một bữa ăn ở đó sẽ có thể là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh tật không ngờ..
Rau trộn
Trong tất cả các món ăn thường ngày, có lẽ không có món ăn nào lại vừa đơn giản vừa phức tạp như món rau trộn! Từ những đĩa rau xanh độc vị như xà-lách hay cải non với chút nước muối hay nước tương, cho đến những đĩa rau trộn thịnh soạn được chuẩn bị rất công phu với đủ các loại rau thơm, thêm nước sốt cà với thịt thái mỏng hay băm vụn, rồi hành tiêu ớt tỏi...đủ thứ gia vị. Nhưng tất cả đều là quen thuộc trong bữa ăn thường ngày của tất cả chúng ta, dù là ở dạng đơn giản nhất hay phức tạp nhất.
Nhưng cũng do tính chất đa dạng mà món rau trộn thật là khó phân loại trong bảng kê dinh dưỡng. Nếu không lưu ý kỹ, thì rau trộn vẫn có thể là nguyên nhân làm bạn tăng cân, bởi các thứ “gia phụ” trong đó có chứa quá nhiều chất béo và năng lượng. Chẳng hạn như để chế biến một đĩa rau trộn, người ta có thể dùng đến các thứ như cà chua, dưa chuột, nấm, dầu trộn, thịt, trứng...Những chất “gia phụ” này sẽ nâng lượng calori của một đĩa rau xa-lách trộn lên tới cả ngàn đơn vị!
Lấy một thí dụ: một đĩa nhỏ rau xà- lách có chừng 100 calori, 30gr bánh mỳ khô vuông 120 calori, một thìa dầu trộn 160 calori, một phần tư ly dầu trộn xà-lách kiểu Ý 320 calories. Tổng cộng lên tới trên 800 calories.
Trái lại, nếu đĩa rau trộn này được dùng với loại dầu ít béo, mỗi thìa chỉ có 23 calori, thêm hai thìa nấm thái nhỏ chỉ 2 calori, một ít hành tươi với 7 calori thì số năng lượng thật khiêm nhường mà món ăn vẫn ngon.
Thêm vào đó, các loại dầu trộn được chế biến sẵn bán trên thị trường mặc dù rất ngon miệng, dễ sử dụng, nhưng lại thường có số năng lượng và chất béo rất cao, nên trước khi chọn mua, cần phải cân nhắc đến các yếu tố này.
Nói chung, khi ăn rau trộn nên dùng càng ít các thứ “gia phụ” càng tốt:: nhiều rau, đậu, nấm, vài thìa dầu trộn loại ít béo, một chút pho mát là tạm đủ khoảng 150 calori.Tuy nhiên trong họ nhà trái cây cũng cần phải cẩn thận lưu ý đến trái bơ, mỗi trái vừa phải có tới 335 calori!
Loại dầu giấm trộn xà lách (dressing salad) làm tăng khẩu vị nhưng cũng có nhiều calori, muối, chất béo.
Dầu thực vật như dầu olive, ngô, hạnh dương... có nhiều sinh tố E, với thành phần chất béo chưa bão hòa nên không làm tăng cholesterol trong cơ thể, tốt hơn nhiều so với các loại mỡ động vật chứa chất béo bão hòa.
Món dầu giấm mà các cụ ta thường tự pha chế chỉ có một phần giấm, ba phần dầu, một chút nước triết trái chanh cũng cho nhiều ngon miệng
Không nên trộn dầu giấm quá lâu trước bữa ăn mà chỉ nên trộn khi mọi người đã ngồi vào bàn ăn. Hơn nữa không nên trộn quá nhiều dầu giấm, vì vị chua sẽ làm nhũn rau. Ngoài ra, nên chọn rau tươi xanh, rau héo úa dù rẻ tiền cũng không nên ăn.
Thực phẩm ăn nhanh.
Thực phẩm ăn nhanh (fast food) có nguồn gốc ở các nước công nghiệp phát triển, vốn không phải là các món ăn truyền thống quen thuộc của người Việt. Tuy nhiên, các thành phố lớn ở Việt Nam hiện nay với khuynh hướng phát triển mạnh mẽ cũng đang dần dần làm quen với loại thực phẩm này. Nhiều cửa hàng ăn nhanh đã xuất hiện với các món ăn không khác mấy với các thành phố Âu Mỹ. Vì thế, cũng xin dành thời gian đề cập đôi chút đến các loại thức ăn này
Gọi là “thực phẩm ăn nhanh”, bởi vì các món ăn này đáp ứng nhu cầu tiết kiệm thời gian cho người dùng, phù hợp với những lúc đang vội vã, cần giải quyết bữa ăn mau chóng để kịp đến nơi làm việc hoặc có hẹn...
Khi vào một cửa hàng phục vụ ăn nhanh, ta có thể gọi món ăn và không phải chờ lâu, vì tất cả đều đã được chế biến sẵn ở dạng có thể “ăn liền”. Hơn thế nữa, việc “thưởng thức” các món ăn này cũng cần rất ít thời gian, không giống như bữa ăn thông thường khác. Thậm chí sau khi mua xong, ta có thể vừa đi vừa ăn hoặc tranh thủ thời gian ăn trong khi chờ xe buýt...
Tại Hoa kỳ, thực phẩm ăn nhanh đã trở thành một ngành kinh doanh có quy mô lớn từ nửa thế kỷ nay. Vào khoảng thập niên 1950, sau Thế chiến thứ hai, với sự thay đổi nếp sống và sự di chuyển của dân chúng theo công việc, đã nẩy sinh ra một kỹ nghệ ăn uống mới trong đó dân chúng đi ăn ở ngoài nhiều hơn là ở nhà.
Ban đầu, thực phẩm ăn nhanh chỉ mới có một số món hạn chế như gà rán, hamburger, khoai tây chiên, kem và nước giải khát. Sau đó, kỹ nghệ này lan rộng với bánh mì kẹp thịt gà, cá nướng, sữa ít chất béo, bánh pizza, hải sản... Trong các siêu thị, ta cũng có thể mua được món ăn làm sẵn, và mua xong là ăn ngay, chẳng cần nấu nướng. Loại thực phẩm “tiết kiệm thời gian” này ngày càng trở nên rất phổ biến vì tiện lợi, rẻ tiền.
Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là thông thường thì chúng chứa rất nhiều chất béo, muối, cũng như cung cấp nhiều năng lượng..
Khi cần ăn loại thực phẩm này, nên lưu ý một số vấn đề như sau:
a- Các thực phẩm này đều có đầy đủ chất dinh dưỡng và lành mạnh nếu ta biết cách lựa chọn.
b- Trên bao bì, những chữ như “deluxe”, big”, “super” “jumbo”, whooper” đều có nghĩa là món ăn đó có nhiều calori, chất béo, cholesterol, muối. Vì thế, nên chọn loại trung bình với nhãn regular size là vừa.
c- Cân bằng bữa ăn này với các bữa khác trong ngày để không bị mất cân đối dinh dưỡng. Thí dụ như buổi chiều ở nhà đã dự trù có món thịt gà kho gừng ăn với rau muống luộc thì buổi trưa nên bớt thịt đi.
d- Chọn ăn bổ sung cac món có nhiều calcium, sinh tố C, sinh tố A là những thứ thường có rất ít trong thực phẩm ăn nhanh. Một phần rau tươi, một ly sữa tươi ít béo là cần thiết để có những chất dinh dưỡng này.
e- Với món ăn chiên, cần xem kỹ nhãn trên bao bì để biết loại dầu đã được sử dụng. Nên chọn các loại dùng dầu thực vật vì không có cholesterol và nhiều chất béo bất bão hòa, tốt cho sức khỏe hơn.
Nhiều người cho rằng thịt gà, cá trong các loại thực phẩm ăn nhanh có ít calori, ít chất béo. Điều này chỉ đúng khi gà, cá được nướng hoặc bỏ lò, chứ trong thực tế thì gà cá đều được tẩm bột rồi chiên cho giòn nên vẫn chứa nhiều chất béo và năng lượng.
Một miếng bánh sandwich gà chiên có 480 calori và 21g chất béo, trong khi cũng miếng gà đó mà nướng thì chỉ có 300 calori và 8 g chất béo. Một miếng thịt gà tẩm bột chiên (Chicken nuggets) có lượng chất béo nhiều hơn thịt gà luộc hoặc bỏ lo đến 25%. Vì thế khi ăn nên bỏ da hay lớp vỏ giòn.
Món khoai tây hoặc hành tây chiên giòn được nhiều người thích lắm vì béo béo, giòn giòn, mằn mặn ăn vào rất khoái khẩu, nhất là lại uống thêm với một lon coca cola lạnh thì nhất trần đời. Tuy nhiên nếu thường xuyên thưởng thức món này không giới hạn thì chắc chắn là ông thầy thuốc gia đình phải biên đơn cho mua thuốc giảm cholesterol hay hạ huyết áp. Lý do là vì nhiều nơi vẫn chiên khoai với mỡ bò thay vì dầu thực vật, rồi lại rắc thêm nhiều muối cho nên mới sinh chuyện. Một gói khoai tây chiên cỡ trung bình có 350 calori và 3 thìa chất béo! Vì thế, nếu dùng mỡ động vật thì nguy cơ tăng cholesterol quả là đã rõ ràng.
Hamburger
Có người xem món hamburger như là một trong những đặc trưng của Hoa Kỳ. Đã là người Mỹ thì hầu như không thể không biết đến món ăn này. Sự thật thì đây là món ăn được nhiều người biết đến và là món ăn phổ thông nhất ở Mỹ.
Công ty McDonald khởi sự kinh doanh món hamburger với một tiệm ở thành phố Des Moines, thuộc tiểu bang Illinois vào năm 1955. Ngày nay, công ty này phải cạnh tranh với cả vài chục nhà hàng hamburger khác, và họ đã có đến 50.000 tiệm trên khắp nước Mỹ cũng như trên thế giới.
Hamburger được người Mỹ chính thức định nghĩa như sau: món ăn làm bằng thịt tươi hoặc thịt đông lạnh, băm nhỏ, có thể cho thêm mỡ động vật và gia vị, không được nhiều quá 30% chất béo và không được cho thêm nước.
Thịt bò dùng trong hăm bơ gơ là loại được xay rồi chiên hoặc nướng trên lửa.
Thịt xay thì dễ bị oxy hóa vì quá trình xay trải rộng diện tích và thịt phải tiếp xúc với không khí. Hơn nữa , sự xay thịt làm vỡ các hồng huyết cầu trong thịt khiến các phần tử đồng, sắt thoát ra. Khi tiếp xúc với mỡ, các phần tử này trở thành chất xúc tác để đẩy mạnh tiến trình oxy hóa của mỡ. Cứ nhìn khối thịt xay đổi sang mầu xám ngoắt là biết ngay sự oxy hóa đang diễn tiến.
Khi thịt xay được chiên hay nướng thì các thành phần mỡ và chất đạm trong thịt biến thành các tạp chất mà theo nhiều nhà chuyên môn, có khả năng gây ung thư. Ngay cả khói mỡ cháy trong quá trình nướng thịt cũng có một số hóa chất độc hại, có nguy cơ gây ung thư, gọi là “polynucleair aromatic hydrocarbonsPAHs.
Về khối lượng thì nên lưu ý tới các cỡ hamburger khac nhau như: cỡ nhỏ, cỡ trung bình và cỡ lớn. Một cái nhỏ cung cấp khoảng 340 calori, cỡ trung bình khoảng 680 calori, và cỡ lớn thì cung cấp tới 920 calori kèm theo 57g chất béo!
Bánh pizza
Trong số các thực phẩm ăn nhanh, bánh pizza cũng được nhiều người ưa thích và việc sử dụng món ăn này có nhiều điều cần lưu ý.
Đây là món ăn có nguồn gốc ở thành phố Naples nước Ý. Pizza không những ngon, rẻ, tiện lợi mà lại còn có nhiều dinh dưỡng, nếu ta biết giảm bớt một số gia vị phủ trên loại bánh này. Theo ngôn ngữ Ý, Pizza có nghĩa là pie, bánh nướng.
Nguyên liệu cơ bản của pizza là vỏ bánh (crust) có nhiều carbohydrat, sinh tố B, pho mát với nhiều calci và chất đạm, nước xốt cà chua, rau với nhiều sinh tố C và A. Theo quy định chế biến hiện hành thì chất đạm phải chiếm ít nhất là 10% tổng số trọng lượng chiếc bánh. Các nhà sản xuất pizza đang vận động hủy bỏ quy định này để họ có thể giảm bớt thịt và tăng các gia vị khác, phù hợp với sở tích của người tiêu thụ.
Nếu muốn tăng khẩu vị cũng như chất dinh dưỡng, ta có thể lấy thêm thịt bò xay, thịt nguội, pho mát, pepperoni, xúc xích. Nhưng chú ý là khi miếng bánh ngon hơn thì đồng thời cũng tăng thêm muối, chất béo và năng lượng. Tốt hơn là chỉ rắc thêm ít hành, ớt, nấm cho có nhiều sinh tố C và chất xơ.
Bánh pizza được chế với hình tròn có đường kính lớn nhỏ khác nhau, khi ăn được cắt nhỏ thành nhiều phần. Trung bình, miếng nhỏ1/8 của chiếc pizza đường kính 30cm có 185 calori và một phần ăn chỉ cần từ 2 đến 3 ba miếng là đủ no.
Lợi điểm của bánh pizza là có thể gia giảm số calori tùy theo ý muốn. Chẳng hạn muốn ít calori thì chọn vỏ bánh mỏng, ít thịt nhiều rau như nấm, cà tím, bông cải, hành, cà chua... Nhiều người còn yêu cầu nhà hàng cho thêm một chén bơ nước để chấm với vỏ bánh để tăng khẩu vị và cũng là tăng thêm một ít calori.
Trung bình, bánh pizza chứa khoảng 15% chất đạm, 27% chất béo, 58% chất carbohydrat. Cho nên đây là món ăn tương đối có đầy đủ chất dinh dưỡng.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức/nguoiphuongnam
