Bạn có thể không bày tỏ lòng biết ơn đối với lá gan của mình (hoặc thậm chí không nghĩ về nó nhiều), nhưng gan đang làm việc suốt ngày đêm cho bạn..
Bác sĩ Meena B. Bansal--giáo sư y khoa và giám đốc nghiên cứu tịnh tiến về các bệnh gan tại Trường Y khoa Icahn ở Mount Sinai-- cho biết gan là một cơ quan rất ấn tượng. Đó là tuyến phòng thủ đầu tiên ngăn chặn bất kỳ chất độc nào có thể xâm nhập vào cơ thể của chúng ta
Gan có khả năng đáng kinh ngạc chống lại chấn thương và có khả năng phục hồi cực kỳ tốt. Bạn có biết là gan của bạn có thể phát triển trở lại kích thước bình thường ngay cả khi tới 90% gan đã bị cắt bỏ không ?
Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn phải tránh những thứ gây tổn thương cho gan như uống quá nhiều rượu, dùng thuốc kích thích và một số chất bổ sung trong chế độ ăn uống, vì theo bác sị Bansal thì “Điều độ là chìa khóa cho mọi thứ.”
1- Các chức năng đáng kinh ngạc của gan
Bác sĩ Bansal cho biết : Bạn có thể coi gan là người gác cổng cho mọi thứ chúng ta ăn vào. Khi bạn ăn thức ăn hoặc uống thuốc, tất cả lưu lượng máu từ dạ dày và ruột trước tiên sẽ được lọc qua gan, sau đó giải độc thuốc, chuyển hóa carbohydrate, lipid và loại bỏ các sản phẩm vi khuẩn có thể đã thoát ra khỏi ruột.
Bác sĩ Bansal còn cho biết thêm: “Gan tạo ra các protein giống như yếu tố đông máu và duy trì lượng đường trong máu ở mức khỏe mạnh. Gan cũng tạo ra mật cần thiết để giúp cho sự tiêu hóa và hấp thụ chất béo ở ruột non.”
Y tá trưởng Kim Yawitz- trưởng phòng tập thể dục ở St. Louis, Mo-- cho biết gan là “nhà máy trao đổi chất” của cơ thể.Mọi thứ bạn ăn vào đều đi qua cổng này. Những thứ tốt, như thức ăn được chia nhỏ thành năng lượng và chất dinh dưỡng, sau đó được phân phối khắp cơ thể hoặc dự trữ để sử dụng sau này. Những thứ xấu, như chất độc, được lọc ra khỏi máu để đào thải qua nước tiểu hoặc phân. Như vậy gan chịu trách nhiệm thực hiện hàng trăm chức năng duy trì sự sống, vì vậy điều thực sự quan trọng là phải chăm sóc nó thật tốt”.
2-Thực phẩm lợi hại đối với gan ra sao?
Bác sỉ Bansal cho biết thực phẩm chống viêm hoặc có đặc tính chống oxy hóa có lợi cho gan. Thực phẩm giàu chất xơ và thúc đẩy cân nặng lành mạnh cũng rất hữu ích cho gan.
Thực phẩm chế biến sẵn có chứa xi-rô ngô fructose có hại cho gan vì chúng khiến tế bào gan tạo ra chất béo không lành mạnh lipid. Khi chất béo này tích tụ, nó có thể gây tổn thương và viêm cho gan. Về cơ bản, thực phẩm bạn ăn càng ít chế biến và càng không pha trộn thì càng tốt.
Mediterranian diet
Theo nguyên tắc chung, bác sĩ Bansal nói rằng những thực phẩm mà bạn cho là tốt cho tim cũng là những thực phẩm tốt cho gan. Giống như chế độ ăn Địa Trung Hải được biết đến là có tác dụng hỗ trợ sức khỏe tim mạch thì cũng có tác dụng tốt đối với gan của bạn. Không có một loại thực phẩm riêng rẽ nào trong kế hoạch ăn kiêng này mang lại lợi ích cho gan mà đó là do sự kết hợp của những thành phần khác nhau trong các thực phẩm.
Theo bác sị Bansal “Về mặt khái niệm, một chế độ ăn tổng thể bao gồm 50% trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, đậu lăng, các loại đậu; 30% chất béo lành mạnh (như bơ, dầu ô liu nguyên chất và 20% protein nạc từ thịt gà và cá có chứa axit béo omega-3 được coi là sự kết hợp tốt nhất.
Mặc dù không có một loại thực phẩm nào có thể cải thiện sức khỏe gan một cách kỳ diệu, nhưng những thực phẩm giàu chất xơ, các chất béo lành mạnh và một số chất chống oxy hóa nhất định là những hỗ trợ tối ưu cho chức năng gan.
Không có gì đáng ngạc nhiên – rượu và ma túy có thể gây hại cho gan và ăn quá nhiều đường, muối và chất béo bão hòa củng vậy
Nhìn chung, lựa chọn lối sống lành mạnh là lựa chọn tốt nhất cho gan. Y tá trưởng Yawitz cho biết: “Cách tốt nhất để bảo vệ gan là áp dụng một chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục và duy trì trọng lượng cơ thể lành mạnh”.
3- Những thực phẩm hàng đầu nên ăn để hỗ trợ gan
1) Cà phê
Bác si Bansal cho biết: "Thực phẩm duy nhất có bằng chứng rõ ràng về tác động có lợi cho gan là cà phê. Việc tiêu thụ cà phê có liên quan đến việc cải thiện men gan, đặc biệt là ở những người có nguy cơ mắc bệnh gan."
Theo bác sĩ Bansal, những người --có bệnh gan từ trước-- đươc cải thiện về tỷ lệ mắc bệnh xơ hóa fibrosis và xơ gan (cirrhosis), ung thư gan và về tỷ lệ tử vong chung, khi uống ba tách cà phê trở lên mỗi ngày. Điều thú vị là các nhà khoa học không hoàn toàn hiểu chính xác thành phần nào của cà phê mang lại lợi ích này vì có rất nhiều hợp chất trong cà phê, nhưng người ta cho rằng đó là do sự kết hợp của tất cả những chất đó
Bác sĩ Bansal khuyên là tốt nhất bạn nên uống cà phê đen có chứa caffein để tránh lượng calori dư thừa từ kem và đường. Điều đáng chú ý là cà phê đã khử caffeine (decaffeinated coffee) không có lợi ích giống như cà phê thông thường, nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy caffeine là yếu tố mang lại lợi ích cho gan.
Theo bác sị Bansal thì nếu bạn không thích uống cà phê thì có thể dùng trà đen vì trà này cũng hữu ích cho gan, mặc dù không có tác dụng tương tự như cà phê. Do đó nếu được lựa chọn, bạnhãy uống cà phê đen, nếu không thì uống trà đen tuy rằng số lợi ích có thể nhỏ hơn nhiều.”
2 ) Các loại hạt
Loại hạt này bạn không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe tim mạch. Vì chứa chất béo lành mạnh và chất chống oxy hóa, loại hạt này giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh gan nhiễm mỡ ở nam giới.
3) Dầu ô liu
Dầu ô-liu --một trong những thực phẩm chủ yếu của Chế độ ăn Địa Trung Hải-- đáng được chú ý vì hỗ trợ sức khỏe của gan.
Dầu ô liu là nguồn cung cấp chất béo không bão hòa đơn tốt - một chất béo lành mạnh giúp cải thiện mức cholesterol và chất béo trung tính triglyceride. Dầu ô liu cũng chứa chất chống oxy hóa đã được chứng minh là có tác dụng bảo vệ chống viêm gan và sẹo gan. Thêm vào đó, tính linh hoạt của dầu ô-liu giúp bạn có thể bổ sung nhanh chóng và dễ dàng vào bất kỳ chế độ ăn kiêng nào.
Y tá trưởng Yawitz khuyên bạn nên sử dụng dầu ô liu làm lớp nền cho các món salad trộn tự làm, rưới lên rau trước hoặc sau khi rang, hoặc thay thế dầu thực vật trong các món nướng của bạn.
4) Nấm
Nấm là một loại thực phẩm tốt để thể hiện tình yêu với gan của bạn nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa cao. Trong một nghiên cứu năm 2020, những người trưởng thành ăn nấm ít nhất bốn lần mỗi tuần có tỷ lệ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thấp hơn 24% so với những người hiếm khi ăn nấm.
5) Nghệ
Phán quyết cuối cùng về nghệ vẫn chưa được đưa ra, nhưng nghệ vẫn có thể hữu ích khi kết hợp thực phẩm này vào chế độ ăn uống để bảo vệ gan.
Bác sĩ Bansal cho biết: “Trong mô hình động vật chất curcumin-- một loại polyphenol có trong nghệ-- đã được chứng minh là có lợi cho gan, Tuy nhiên còn khan hiếm dữ liệu chứng minh bất kỳ tác dụng tích cực nào của nghệ ở người”.
Không cần phải đi mua thực phẩm bổ sung nghệ, nhưng thêm nghệ tự nhiên vào thức ăn của bạn có thể là một cách ngon miệng để có lợi cho gan.
6) Sữa chua
Không phải tất cả các loại sữa chua đều như nhau — một số loại chỉ là “bom đường”. Cách tốt nhất của bạn là chọn một thương hiệu có những vi sinh cấy còn sống, năng động và không chứa thêm đường.
Cholesterol cao đã được chứng minh là làm tăng tình trạng viêm và sẹo ở gan. Nhưng sữa chua có thể giúp bảo vệ chống lại tổn thương gan nhờ men vi sinh giúp phân hủy cholesterol xấu LDL .
Trong một nghiên cứu năm 2019, sữa chua chứa men vi sinh được phát hiện có tác dụng làm giảm đáng kể lượng cholesterol toàn phần và LDL ở người lớn có mức cholesterol cao từ nhẹ đến trung bình.
7) Nước
Nước không phải là thức uống thú vị nhất cho sức khỏe gan nhưng nó giúp hệ thống lọc của cơ thể bạn hoạt động trơn tru. Một nghiên cứu qui mô lớn vào năm 2021 đã cho thấy những người đàn ông uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày ít có khả năng bị bệnh gan nhiểm mỡ không do rượu ( Nonalcoholic Fatty Liver Disease- NAFLD) hơn là những người đàn ông không uống nhiều nước.”
Vì bớt rượu đi và uống nhiều nước hơn đều tốt cho gan nên bác sị Bansal khuyên bạn nên thế một ly rượu dành cho người lớn hàng ngày bằng một ly nước.
Nguốn ‘ 7 Foods That Are Good for Your Liver- Perri O. Blumberg -10/20/2023/ NBNtintuccanien
