Cứ 40 giây lại có một người ở Mỹ bị đột quỵ và khoảng 3/4 trường hợp xảy ra ở những người từ 65 tuổi trở lên. Bác sĩ tim mạch Doris Chan, tại Bệnh viện NYU Langone-Brooklyn, cho biết: “Khi con người già đi, các động mạch của họ có xu hướng trở nên kém linh hoạt hơn và các động mạch có nhiều khả năng bị tắc hơn. Điều này làm tăng nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ - loại phổ biến nhất - khi mạch máu lên não bị tắc nghẽn do cục máu đông.
Nhưng theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), khoảng 80% các ca đột quỵ đều có thể phòng ngừa được. Và các bước trong lối sống bạn thực hiện có thể đặc biệt hiệu quả trong việc chống lại đột quỵ. Đây là những gì bạn có thể làm bây giờ để giảm thiểu rủi ro.
Để ý đến những vấn đề sau đây
Để ý tới một số tình trạng sức khỏe hoặc quản lý chúng đúng cách có thể làm giảm khả năng bị đột quỵ.
1-Lấy ví dụ như huyết áp cao,một căn bệnh mà một số nghiên cứu cho rằng là nguyên nhân gây ra gần một nửa số ca đột quỵ.
Một kế hoạch ăn uống lành mạnh cho tim có thể giúp kiểm soát huyết áp. Bác sĩ tim mạch Sahil Khera tại Bệnh viện Mount Sinai ở New York, cho biết bạn còn cần cố gắng hạn chế natri tiêu thụ xuống dưới 1.500 mg mỗi ngày, duy trì cân nặng hợp lý và tập thể dục thường xuyên.
Nếu huyết áp vẫn cao ngay cả khi đã áp dụng các biện pháp trên, bạn hãy hỏi bác sĩ xem bạn nên phấn đấu giữ huyết áp ở mức độ nào và liệu thuốc có phù hợp hay không.
Việc tránh tăng huyết áp có thể là một thách thức đối với tuổi tác do khả năng cao xảy ra tác dụng phụ của thuốc. Giáo sư Hardik Amin tại Trường Y Yale ở New Haven, Conn, cho biết mặc dù huyết áp dưới 120/80 có thể làm giảm nguy cơ tim mạch nhưng mục tiêu đó cần được điều chỉnh nếu xảy ra tác dụng phụ như chóng mặt.
2-Theo một nghiên cứu vào năm 2022 đăng trên Tạp chí The American College of Cardiology, một tình trạng quan trọng khác cần theo dõi là rung tâm nhĩ (atrial fibrillation-AFib) làm cho nhịp tim không đều và thường nhanh.Bệnh này ảnh hưởng đến ít nhất 10% số người trên 80 tuổi. Những người bị AFib có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp năm lần.
Một lối sống lành mạnh cho tim có thể làm giảm nguy cơ AFib. Tuy nhiên những người lớn tuổi vẫn có thể mắc bệnh này, vì vậy họ cần báo ngay cho bác sĩ về tình trạng tim đập nhanh, tức ngực, khó thở và chóng mặt. Các phương pháp điều trị AFib bao gồm thuốc làm loãng máu và các thủ thuật như chuyển nhịp bằng điện không cần phẫu thuật (nonsurgical electrical cardioversion) hoặc phẫu thuật cấy máy điều hòa nhịp tim(implantation of a pacemaker)
3- Bác sĩ Nieca Goldberg, giám đốc y tế của Tổ chức Chăm sóc sức Khỏe Atria NYC, cho biết bệnh tiểu đường loại 2 và cholesterol cao cũng khiến bạn dễ bị đột quỵ nên cũng cần được kiểm soát
Hoạt động thể chất
Tập thể dục có thể giúp bạn duy trì một cân nặng lành mạnh và bản thân thừa cân hoặc béo phì cũng là nguy cơ gây đột quỵ đặc biệt đối với những người có nhiều mỡ ở bụng. (Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ cho biết ngay cả những phụ nữ có cân nặng bình thường nhưng có mỡ bụng cũng có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn.)
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC)khuyến nghị ít nhất 150 phút hoạt động vừa phải, chẳng hạn như đi bộ, mỗi tuần và theo bác sĩ Goldberg cả những hoạt động nhỏ như hút bụi cũng được tính. Ngoài ra hãy di chuyển càng nhiều càng tốt. Một nghiên cứu trên Tạp chí American Medical Association vào năm 2022 cho thấy những người ngồi từ 13 giờ mỗi ngày trở lên có nguy cơ đột quỵ tăng 44%.
Nếu bạn là người ít hoạt động thì hãy chịu khó bắt đầu đi bộ và từ từ tăng thêm 500 bước mỗi lần. Bác sĩ Erin Dooley, trợ lý giáo sư dịch tễ học tại Đại học Alabama thuộc Trường Y tế Công cộng Birmingham, cho biết: “Bạn không cần phải làm quá nhiều một lúc , chỉ cần đi bộ dọc hành lang thường xuyên cũng có lợi rồi"
Ăn cho sức khỏe
Bác sị Khera cho biết cách ăn uống tốt nhất để phòng ngừa đột quỵ có lẽ là chế độ ăn Địa Trung Hải và giảm lượng muối ăn vào. Chế độ ăn này giàu ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau và các loại đậu, cùng với những chất béo có lợi cho tim như dầu ô liu và một lượng nhỏ protein động vật đặc biệt là cá.
Trong số các nghiên cứu về chế độ ăn Địa Trung Hải có một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Lancet vào năm 2022 liên quan đến những người mắc bệnh tim. Theo nghiên cứu này thì trong số những người theo chế độ ăn uống Đia Trung Hải trong 7 năm, nguy cơ mắc các biến cố tim mạch nghiêm trọng như đau tim hoặc đột quỵ đã giảm được 26% so với những người ăn kiêng theo chế độ ít chất béo.
Theo dõi lượng rượu tiêu thụ
Theo một nghiên cứu được công bố vào tháng 1 năm 2023 trên tạp chí Neurology, việc tiêu thụ nhiều rượu (hơn 14 ly đối với phụ nữ và hơn 21 ly đối với nam giới mỗi tuần) có liên quan đến nguy cơ đột quỵ cao. Thep bác sĩ Goldberg hầu hết người lớn tuổi chỉ nên uống mỗi ngày một ly rượu mà thôi
Bác sĩ Goldberg còn cho biết là uống rượu say (binge drinking) –tức là uống 4 ly rượu trở lên đối với phụ nữ và 5 ly rượu trở lên đối với nam giới trong một thời gian ngắn --- làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Ngoài ra nếu bạn hút thuốc thì hãy cố gắng dừng lại vì hút thuốc làm tăng gấp đôi khả năng tử vong do đột quỵ. Nguy cơ này sẽ giảm xuống bằng nguy cơ của nhửng người không hút thuốc trong vòng 5 năm sau khi bỏ thuốc.
Tránh các chất ô nhiễm
Theo một đánh giá được công bố vào năm 2022 trên tạp chí Stroke, ngay cả việc tiếp xúc ngắn hạn với ô nhiễm không khí cũng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Vì vậy, bạn hãy kiểm tra chất lượng không khí trong khu vực bạn sinh sống trên các trang web như airnow.gov . Vào những ngày ô nhiễm cao bạn hãy hạn chế thời gian ở ngoài trời và khi ở trong nhà bạn hãy sử dụng quạt hút trong phòng tắm và nhà bếp, thông gió cho máy sấy quần áo và sử dụng máy lọc không khí.
Kiểm soát căng thẳng
Nghiên cứu được công bố vào năm 2022 trên Tạp chí American Medical Association Network Open cho biết, căng thẳng cao có liên quan đến việc tăng nguy cơ đột quỵ. Nghiên cứu cho thấy một sự kiện căng thẳng trong cuộc sống làm khả năng bị đột quỵ tăng 17%, trong khi hai sự kiện làm khả năng này tăng 31%.
https://www.smilingmind.com.au/smiling-mind-app/
Để giảm bớt căng thẳng, bác sĩ Goldberg khuyên bạn nên sử dụng các ứng dụng dựa trên chánh niệm như Smiling Mind, cho phép bạn thực hiện thiền định tĩnh tâm bất cứ khi nào bạn muốn. Một nghiên cứu năm 2020 được công bố trên Tạp chí International Journal of Environmental Research and Public Health cho thấy những ứng dụng trên cũng có thể giúp giảm huyết áp, một yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ.
Đột quỵ nhỏ là gì?
Nếu bạn cho rằng mình có thể đang gặp phải một cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (transient ischemic attack-TIA) gọi là đột quỵ nhỏ( mini-stroke) thì hãy gọi cấp cứu 911 vì bạn cần được kiểm tra bệnh tình cấp thời. Gần 1 trong 5 người có khả năng bị TIA sẽ bị đột quỵ toàn phần (full stroke) trong vòng 3 tháng. Bác sĩ Amin cho biết “Thật khó để chẩn đoán TIA một cách chắc chắnvì các triệu chứng thường phai mờ khi người bệnh đến phòng cấp cứu. Dưới đây là các bài kiểm tra chính có thể được thực hiện vào lúc này:
Chụp hình ảnh não và mạch máu. Bác sĩ Amin-- tác giả của AHA Scientific Statement on TIAs --cho biết chụp MRI cho thấy có tới 40% số người mà các triệu chứng đã phai mờ trên thực tế đã bị đột quỵ, điều này báo hiệu nguy cơ đột quỵ toàn phần trong tương lai của họ.
Thử máu để loại trừ tình trạng đường huyết thấp và sàng lọc các tình trạng như tiểu đường và cholesterol cao.
Làm điện tâm đồ để kiểm tra nhịp tim nếu nghi ngờ TIA.
Bệnh nhân TIA có thể được kê đơn aspirin và thuốc điều trị các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao. Họ cần đi gặp bác sĩ thần kinh-- tốt nhất nhất là trong vòng 48 giờ sau khi xuất viện-- vì họ có nguy cơ cao bị đột quỵ toàn phần trong những ngày sau TIA”.
Các dấu hiệu của đột quỵ
Điều quan trọng là phải biết các dấu hiệu của đột quỵ và tìm sự trợ giúp khẩn cấp nếu các dấu hiệu này xuất hiện. Hiệp hội American Stroke Association sử dụng từ viết tắt FAST để giúp mọi người ghi nhớ một số dấu hiệu chính cũa đột quỵ
F (face drooping) :khuôn mặt rũ xuống
A (arm weakness): cánh tay suy yếu
S (speech difficulty ): khó khăn khi nói
T (time) thời gian gọi cấp cứu911
Một số người cũng có thể có thêm các triệu chứng khácnh như :
Tê mặt, tay hoặc chân, đặc biệt là ở một bên cơ thể
Lú lẫn (confusion)
Khó nhìn thấy (trouble seeing)
Đi lại khó khăn( trouble walking)
Đau đầu dữ dội (severe headache)
Nếu nhận thấy xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào như trên, bạn hãy gọi cấp cứu 911 ngay lập tức (hoặc nhờ ai đó gọi dùm ), ngay cả khi triêu chứng đó chỉ nhẹ thôi và chỉ kéo dài trong vòng một hoặc hai phút vì điều này thường xảy ra với một cơn đột quỵ nhỏ (mini-stroke)
Nguồn : 6 Steps That Can Help Prevent a Stroke-Hallie Levine-July 17, 2023/NBNtintuccaonien
