Dịch từ: Which Prescriptions Are Sending Older Adults to the Hospital? - Cheryl Platzman Weinstock, AARP - October 29, 2021
Trong một nghiên cứu gần đây về các lần đến phòng cấp cứu, thì thuốc trị tiểu đường và thuốc chống đông máu được phát hiện là những loại thuốc kê toa ( prescription drugs)hàng đầu đưa người già đến phòng cấp cứu với các vấn đề như tác dụng phụ bất lợi hoặc tương tác thuốc không chủ ý.
Bác sĩ Ula Hwang-- giáo sư tại Yale School of Medicine ở New Haven, Connecticut--cho biết “Một số loại thuốc có thể an toàn hơn khi sử dụng lúc bạn còn trẻ, nhưng tới khi khi bạn đã lớn tuổi, những loại thuốc này có thể nguy hiểm hơn và gây ra tác dụng phụ”
Theo bác sĩ Hwang thì đó là vì người lớn tuổi thường dùng nhiều thuốc hơn bệnh nhân trẻ tuổi và vì các thuốc có thể tương tác với nhau theo những cách có hại. Ngoài ra người lớn tuổi cũng chuyển hóa thuốc chậm hơn và có thể nhạy cảm với thuốc hơn những người trẻ tuổi.
Bác sĩ Hwang cho biết số lượng lớn các ca cấp cứu cho thấy là trước tiên các bác sĩ cần phải cẩn thận hơn trong việc kê đơn các loại thuốc nói trên.
Tỷ lệ cao những người Mỹ lớn tuổi đến phòng cấp cứu vì các vấn đề liên quan đến thuốc nổi bật khi các nhà nghiên cứu so sánh tỷ lệ này với số lần bệnh nhân trẻ tuổi đến phòng cấp cứu trong thời gian nghiên cứu , đã được công bố trên JAMA vào ngày 5 tháng 10.
Nghiên cứu trên đã xem xét dữ liệu hồ sơ sức khỏe từ 60 phòng cấp cứu trên khắp Hoa Kỳ từ ngày 1 tháng 1 năm 2017 đến ngày 31 tháng 12 năm 2019. Kết quả cho thấy là gần 96% số lần bệnh nhân từ 65 tuổi trở lên đến phòng cấp cứu là vì tác hại của những loại thuốc được sử dụng trong điều trị .
Các vấn đề với thuốc chống đông máu ( The problems with anticoagulants)
Thuốc chống đông máu là một yếu tố thay đổi cuộc chơi đối với những người có nguy cơ bị đau tim hoặc đột quỵ do rối loạn nhịp tim, chẳng hạn như rung tâm nhĩ hoặc cục máu đông trong tĩnh mạch sâu. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc sử dụng thuốc chống đông máu cũng gây ra khoảng 20% số ca cấp cứu ở người lớn từ 65 tuổi trở lên.
Bác sĩ Hwang giải thích : “Tất cả các thuốc chống đông máu đều có rủi ro cho những bệnh nhân lớn tuổi. Các loại thuốc này có thể tương tác với các loại thuốc khác và đối với người lớn tuổi--những người có nguy cơ bị ngã cao nhất-- việc dùng thuốc làm loãng máu làm tăng nguy cơ chảy máu khi bị chấn thương. Ngoài ra thuốc chống đông máu cũng có thể gây xuất huyết ở hệ tiêu hóa.
Để giảm nguy cơ bị tổn hại do thuốc chống đông máu, bệnh nhân cần tránh các hoạt động có thể gây bầm tím hoặc chảy máu. Ngoài ra theo bác sĩ Seema Bonney, thuộc phòng cấp cứu tại Trung tâm Y tế Philadelphia VA ở Philadelphia thì “bệnh nhân cần hạn chế một số loại thực phẩm, chẳng hạn như các loại rau lá xanh như cải xoăn, rau bina và cải bruxen vì chúng có thể can thiệp vào cách máu đông cục “
Lượng đường trong máu tăng và giảm do thuốc trị tiểu đường (Blood sugar spikes and drops from diabetes drugs)
Theo nghiên cứu của JAMA, các loại thuốc trị tiểu đường--thường được kê đơn cho 1 trong 4 người lớn tuổi ở Mỹ -- là loại thuốc gây nhiều vấn đề đứng hàng thứ hai. Loại thuốc này dẫn đến khoảng 11 phần trăm số lần đến phòng cấp cứu liên quan đến tác hại của thuốc ở bệnh nhân từ 45 tuổi trở lên.
Bác sĩ Bonney cho biết “ mặc dù các loại thuốc trị tiểu đường dạng uống và dạng tiêm có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu lâu dài, nhưng lượng đường trong máu của bạn có thể tăng hoặc giảm một cách nguy hiểm tùy thuộc vào liều lượng và những gì bạn ăn trong ngày”. Để tránh những đỉnh và đáy nguy hiểm tiềm ẩn này - có thể gây ra mọi thứ từ lú lẫn đến hôn mê – bác sĩ Bonney đề nghị bệnh nhân tiểu đường áp dụng phương pháp mà bà cho là phương pháp an toàn hơn. Đó là trao đổi với các nhà giáo dục về bệnh tiểu đường hoặc chuyên gia dinh dưỡng để học cách kiểm soát lượng đường trong máu bằng cách tuân theo chế độ ăn uống lành mạnh bất cứ khi nào có thể.
Kháng sinh ảnh hưởng như thế nào(How antibiotics factor in)
Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng nhìn chung, số lần đến phòng cấp cứu do tác hại của các thuốc kháng sinh điều trị ,cao gần bằng với tỷ lệ đối với thuốc trị tiểu đường.
Bác sĩ Bonney nói: “Không biết bao nhiêu lần, tôi nghe người ta nói những điều như sau “ 'Tôi đã uống thuốc kháng sinh có ở khắp nơi'. Bác sĩ Bonney lưu ý rằng nếu bạn mượn thuốc kháng sinh của người khác để uống với hy vọng tránh phải đi khám bác sĩ thì bạn sẽ có nguy cơ bị phản ứng dị ứng.
Và mặc dù điều này không đưa bạn vào phòng cấp cứu, nhưng việc uống thuốc kháng sinh, còn sót lại hay không được kê đơn cho bạn, có thể gây ra tình trạng kháng thuốc và cũng ảnh hưởng đến sức khỏe đường ruột bằng cách tiêu diệt vi khuẩn tốt một cách không cần thiết.
Nghiên cứu cho thấy các loại thuốc không kê đơn--chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid, thuốc giảm đau không gây nghiện, thuốc kháng histamine, thuốc ho và cảm lạnh-- chịu trách nhiệm cho khoảng 10% tổng số lần đến phòng cấp cứu cho mọi nhóm tuổi.
Bác sĩ Hwang cho biết nhiều loại thuốc trong số trên có thể gây chóng mặt, mê sảng ở người lớn tuổi và dẫn đến té ngã. Bác sĩ Bonney cho biết những thuốc này cũng có thể làm tăng huyết áp, gây đau đầu và đau ngực.
Một vấn đề lớn khác với những loại thuốc trên liên quan đến cái gọi là lỗi sao chép (duplication errors). Bác sị Bonney giải thích “Nếu một bệnh nhân đang dùng ibuprofen và sau đó dùng một loại thuốc chống viêm cũng có thành phần hoạt chất là ibuprofen, thì như vậy người đó đã dùng quá liều lượng ibuprofen và điều này có thể gây ra sự phân nhánh (ramifications)trên thận.
Để hạn chế tình trạng quá tải thuốc kê toa ở người lớn tuổi, các chuyên gia thuộc Hiệp hội Lão khoa Hoa Kỳ đã phát triển ra Tiêu chí Beers (the Beers Criteria )-- một danh sách các loại thuốc được khuyến nghị không kê toa cho những người từ 65 tuổi trở lên vì chúng có thể gây nhầm lẫn và các tác dụng phụ khác.Tuy nhiên, trong một nghiên cứu gần đây, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng cứ trong 5 người lớn từ 65 tuổi trở lên thì có 1 người thực sự đã được kê toa những thuốc trong danh sách này . Bác sĩ Bonney than phiến “Nhiều tác hại của thuốc phát sinh là do “chúng ta đã quá tùy tiện trong việc kê toa thuốc ”.
Bảo vệ bản thân khỏi tác hại của thuốc(Guard Yourself From Medication Harm)
Bác sĩ Ula Hwang-- giáo sư và phó chủ tịch nghiên cứu tại khoa cấp cứu tại Trường Y Yale ở New Haven, Connecticut-- cho biết: “Càng nhiều bệnh nhân lo bảo vệ cho bản thân mình và xem xét kỹ lưỡng những gì họ đang sử dụng thì họ càng đươc an toàn hơn"
Bạn hãy hỏi người kê đơn thuốc cho bạn khi bạn bắt đầu dùng một loại thuốc mới. Bạn cần hỏi về những rủi ro của thuốc và nhớ cho bác sĩ lâm sàng biết tất cả các loại thuốc khác mà bạn đang dùng. Ngoài ra, bạn hãy hỏi về các loại thuốc này có khả năng tương tác với thưốc mới ra sao, phòng trường hợp chế độ dùng thuốc của bạn thay đổi trong tương lai. Bạn cũng có thể hỏi dược sĩ về các tương tác tiềm ẩn.
Trong cuộc gặp bác sĩ, bạn hãy hỏi bác sĩ xem bạn có phải dùng tới quá nhiều thuốc hay không và liệu bác sĩ có thể loại bỏ bất kỳ thuốc nào hay không.
Hãy sử dụng hộp
thuốc có ghi rõ lúc nào bạn phải uống thuốc
Không sử dụng thuốc thừa hoặc thuốc của người khác.
Sử dụng thuốc của bạn với liều lượng khuyến cáo. Nhiều hơn không phải là tốt hơn.
Giữ danh sách các loại thuốc bạn dùng trong ví của bạn
NBNtintuccaonien
