Thứ Năm, 3 tháng 8, 2023

Các bác sĩ cấp cứu cho biết ảnh hưỡng của nhiệt độ cực cao lên cơ thể

Phỏng dịch theo “ER doctors weigh in on what extreme heat does to the body-Akshay Syal, M.D - July 14, 2023

 Việt Nam và nhiều nước đối mặt đợt nắng nóng gay gắt trong tháng 4

Cơ thể con người không được tạo nên để hoạt động ở nhiệt độ 118 độ F. Tuy nhiên, nhiệt độ đe dọa đến tính mạng này đã xẩy ra  ở Arizona vào giữa tháng bảy vừa qua.

Các bác sĩ trong khu vực cho biết rằng các bệnh nhân đã đến phòng cấp cứu ở Phoenix trong tình trạng bị cháy nắng, suy nội tạng hoặc hôn mê do nhiệt độ quá cao. Một số người có nhiệt độ cơ thể cao tới mức nguy hiểm.

Bác sĩ Aneesh Narang, một bác sĩ cấp cứu tại Trung tâm Y tế Đại học Banner ở Phoenix, cho biết đã có nhiều bệnh nhân đến với nhiệt độ cơ thể cao tới 109 Trong một cuộc phỏng vấn ông nói rằng :Về cơ bản, họ đều không còn phản ứng và họ đã bị "nấu chín”

Điều khiến cái nóng gay gắt trở nên chết người là vì cơ thể bệnh nhân thường bị gián đoạn về cơ chế làm mát của cơ thể—chẳng hạn như vùng hypothalamus của não -- nơi điều chỉnh nhiệt độ—bị tê liệt khiến người bệnh không đổ mồ hôi được. Bác sĩ Narang nói: “Thật không may, họ đang bị "nấu chín" từ bên trong.

All About the Endocrine System - Hypothalamus - 2

Nhiệt độ cơ thể bình thường thường dao động từ 97 đến 99 F. Trong khi đó, sốt do nhiễm trùng thường cao hơn 100.4 F. Sốc nhiệt (heatstroke) xảy ra khi nhiệt độ cơ thể từ 104 F trở lên.

Bác sĩ cấp cứu Amy Axberg, tại Trung tâm Y tế John C. Lincoln ở Phoenix, cho biết: “Chúng tôi thường ít có gặp bệnh liên quan đến nhiệt. Nhưng bệnh nhân của tôi ngày hôm qua có nhiệt độ lên tới107 độ F - đó là một cơn sốc nhiệt , một trường hợp khẩn cấp.”

Sốc nhiệt (heatstroke) có thể gây ra những triệu chứng nghiêm trọng, bao gồm thay đổi trạng thái tinh thần, hôn mê và co giật. Một dạng bệnh nhẹ hơn liên quan đến nhiệt, được gọi là kiệt sức do nhiệt (heat exhaustion), có thể gây đau đầu, buồn nôn hoặc chóng mặt.

Ở nhiệt độ bên trong cơ thể cao như vậy, các cơ quan quan trọng của cơ thể có thể bắt đầu bị hư hại, không chỉ do tác động trực tiếp của nhiệt mà còn do phản ứng viêm mà cơ thể tạo ra.

Làm mát cơ thể nhanh chóng cứu mạng sống. Khi ai đó gọi cấp cứu 911 vì bệnh liên quan tới nhiệt thì các nhân việ dịch vụ y tế khẩn cấp có thể đặt bệnh nhân vào một bồn nước đá, với một nhiệt kế đặc biệt để theo dõi nhiệt độ cơ thể bệnh nhận trong thời gian thực. Tới khi nhiệt độ cơ thể giảm xuống tới khỏang 100 độ F thì bệnh nhân sẽ nhanh chóng được đưa ra khỏi bồn nước đá

Bác sĩ phải tức thời cố gắng hạ nhiệt độ của bệnh nhân xuống như thế là vì nếu không thực hiện kịp thời hậu quả có thể sẽ rất thảm khốc. Bác sỉ Narang giải thích “Nếu bệnh nhân ở trong tình trạng nhiệt độ cao đó trong một thời gian dài, các cơ quan của họ sẽ bị hỏng và không có cơ hội phục hồi.

Bác sĩ Narang cho biết ông ta rất lo rằng đợt nóng nực vẫn chưa đạt tới đỉnh điểm. Ông nói  “Chúng ta vẫn còn mới ở giữa tháng 7 thế mà hai tháng 7 và tháng 8 là hai tháng khó khăn nhất của chúng tôi "

Ông dự kiến rẳng nhiều người người ở mọi lứa tuổi, không chỉ người già hoặc những người có bệnh nền, sẽ  đến phòng cấp cứu do nắng nóng. Những người trẻ tuổi và năng động có nhiều khả năng bị kiệt sức do nhiệt (heat exhaustion), trong khi cả người rất trẻ và người già đều có thể bị sốc nhiệt (heatstroke)

Bác sĩ Narang cho hay ông thường gặp những bệnh nhân trẻ và khỏe mạnh, đặc biệt là những người ở ngoài vùng Phoenix , đánh giá thấp cái nóng khô hanh, khiđến phòng cấp cứu với những cơn đau đầu, buồn nôn hoặc nhịp tim nhanh do các hoạt động ngoài trời. Thông thường, họ khó tin rằng sức nóng thực sự đã gây ra các triệu chứng ây cho họ. Thật ra bất kể ai dù khỏe mạnh đếb đâu khi ra ngoài trời nóng, nếu không dưỡng ẩm (hydrating) tốt thì cũng có thể gặp rắc rối nhanh chóng.

Những thuốc có thể chặn các dấu hiệu cảnh báo

Một số  thuốc kê toa - chẳng hạn như thuốc tâm thần hoặc thuốc lợi tiểu điều trị huyết áp cao và thuốc chẹn beta làm chậm nhịp tim - có thể che lấp các dấu hiệu cảnh báo rằng cơ thể bạn đang gặp rắc rối do nắng nóng.

Thuốc điều trị tâm thần,chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm,có thể tác động lên vùng hypothalamus trong não-- nơi điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể--, vì vậy có thể ngăn bệnh nhân đổ mồ hôi. Điều này có thể làm giảm khả năng điều nhiệt của cơ thể, do đó  bệnh nhân có thể gặp rắc rối .Tuy nhiên, các bác sĩ khuyên bệnh nhân không nên ngừng dùng thuốc kê toa vì trời nóng bức

Hiện tại, các bác sĩ cấp cứu cho biết các phòng cấp cứu của họ không quá tải như thời Covid, mặc dù họ lo lắng về nhiệt độ 110 F được dự báo trên toàn khu vực vào đợt nắng nóng này

Bác sĩ Brian Hess, giám đốc tại nhiều khoa cấp cứu tại Abrazo Health cho biết: “Nói chung, chúng tôi vẫn ổn nhưng vào thời điểm nắng nóng trong ngày, số lượng bệnh nhân đến khám thường có thể trở nên quá tải ở Arizona. “Chúng tôi phải đáp ứng lưu lượng dịch vụ cấp cứu cao hơn trong những thời kỳ nắng nóng cao đó.”

Bác sĩ Hess đặc biệt lo lắng cho những người bị chứng rối loạn vì sử dụng chất gây nghiện hoặc những người có vấn đề về nhà ở. Theo bác sĩ Hess “Nếu bạn mắc chứng rối loạn vì lạm dụng chất kích thích và bạn đang say, bạn sẽ không có dấu hiệu để nhận ra rằng mình đang gặp phải tình trạng sinh lý có thể rất nguy hiểm.

Những người mắc chứng mất trí nhớ có thể không nhận ra các dấu hiệu cảnh báo tình trạng kiệt sức do nhiệt . Ông nói, các  bệnh nhân suy tim được khuyên không nên uống nhiều nước cũng cần phải thận trọng hơn

Các giai đoạn kiệt sức do nhiệf (heat exhaustion), và sốc nhiệt (heat stroke)

Phòng tránh sốc nhiệt, phòng tránh say nắng, chuyên gia chỉ cách

Bác sĩ Hess cho biết, ở nhiệt độ ba con số, các triệu chứng đầu tiên của sự  tiếp xúc với nhiệt có thể xảy ra chỉ sau 15 phút. Đối với trường hợp sốc nhiệt nghiêm trọng hơn, các triệu chứng thường xuất hiện sau vài giờ tiếp xúc, tùy thuộc vào các yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), khi cơn sốc nhiệt bắt đầu, nhiệt độ cơ thể có thể lên tới 106 độ F chỉ sau 10 phút,.

Các triệu chứng ban đầu có thể bao gồm:

Chuột rút do nhiệt hoặc co thắt cơ nghiêm trọng vì mất muối và nước sau khi gắng sức, thường xẩy ra nhất ở bàn tay, bắp chân và bàn chân.

Chóng mặt.

Buồn nôn.

Tim đập nhanh.

Khó thở.

Bác sĩ Axberg nói: “Các dấu hiệu nghiêm trọng hơn là những thay đổi về trạng thái tinh thần của bênh nhân. Họ có thể trở nên bối rối, nói lắp bắp hoặc đơn giản là cảm thấy không giống như con người bình thường của mình.”

Mặc dù tốt nhất là nên ở trong nhà càng nhiều càng tốt, nhưng nếu bạn  ra ngoài trời, đi bộ đường dài hoặc chơi gôn, thì dưỡng ẩm (hydrating)là một cách tuyệt vời để vượt qua những rắc rối có thể xảy ra.

Bác sĩ Hess nói: “Tôi luôn khuyên bệnh nhân nên uống một ly nước trước khi uống tách cà phê vào buổi sáng để tránh cơ thể bị mất nước mà họ không ngờ”.

Một trong những quan niệm sai lầm của mọi người là nếu họ không thấy khát thì họ cho có lẽ là cơ thể của họ không bị mất nước. Bác sĩ Narang nhấn mạnh “Điều đó không đúng. Vào thời điểm bạn thấy khát nước thì có thể là đã trễ.”

May mắn thay, nếu sốc nhiệt được điều trị sớm thì bệnh nhân có khả năng phục hồi.Sau khi được tìm thấy trong tình trạng bất tỉnh trên đường phố, một bệnh nhân của bác sĩ Axberg với nhiệt độ cơ thể 107 F đã phuc hồi và ăn uống trỏ lại  bình thường. Ngày hôm trước , bệnh nhân này thậm chí còn không thở đươc, nhưng nhờ phương pháp điều trị bằng cách làm mát nhanh chóng  nên bệnh nhân ấy mới hồi phục đươc tốt đẹp như vậy

NBNtintuccaonien