Tháng 5 gió ấm phương Nam nổi đón hạ đến, lúc lập hạ thì dân gian có tập quán gì? Vào ngày nóng bức dưỡng sinh thế nào? Theo chỉ dẫn dưỡng sinh từ trung y truyền thống, thực dưỡng tương đồng với y lý, cung cấp cho chúng ta suối nguồn trí tuệ cho cuộc sống đầy sinh lực. Làm thế nào để sử dụng năng lượng của mùa hè để có một cuộc sống tươi đẹp? Trung y cho rằng, mùa hè là thời gian để dưỡng da và làm đẹp, ta nên ăn uống như thế nào?
Tiết lập hạ
Lập Hạ là một trong 4 tiết khí trong năm, tiết lập hạ có nghĩa thời điểm bắt đầu của mùa hè
Bước sang tiết Lập Hạ, sinh giới cũng như con người sẽ có những thay đổi biến động mạnh mẽ về cuộc sống lẫn năng lượng và trường khí. Đây cũng là thời điểm thời tiết bắt đầu oi bức, nóng nực, trời nắng gay gắt và có hiện tượng ngày dài hơn đêm.
Thời gian lập hạ có tổng cộng mười lăm ngày, và có những hình dấu hiệu như tiếng kêu của châu chấu, giun đất chui lên, và dưa vua ra hoa. “Sách Dật Chu – Thời Huấn giải” ghi: “Vào một ngày đầu mùa hạ, châu chấu kêu, năm ngày nữa, giun đất nổi lên, và năm ngày nữa, quả dưa vua sinh ra“, để thể hiện tinh hoa của vạn vật.
Lập hạ và dưỡng sinh
- Nguyên tắc dưỡng sinh
Y học cổ đại Trung Quốc rất coi trọng học thuyết giữ gìn sức khỏe phù hợp với sự thay đổi của bốn mùa. Vì vậy, làm thế nào để giữ sức khỏe trong mùa hè? Trung y nhấn mạnh, mùa hè là mùa để “dưỡng trường” và “dưỡng tâm”.
“Hoàng đế nội kinh – tứ khí điều thần đại luận ” nói rằng mùa hạ, trời đất gặp nhau, là thời kỳ thịnh vượng, cây cối sinh sôi, vạn vật sinh sôi nảy nở. Cơ thể con người chúng ta cũng phải phù hợp với khí của trời đất và “dưỡng sinh” vào mùa hạ, để tinh hoa trong cơ thể con người có thể sinh sôi và nảy nở hoàn toàn.
Vào mùa hè, bạn cần “bồi bổ sức khỏe”, đừng để dương khí bị tổn hại và hãy làm cho cuộc sống của bạn tươi sáng hơn! (pixabay)
Làm thế nào để “dưỡng trường”?
Phương pháp cụ thể là đối ứng với sự thay đổi năng dương khí của trời đất, ngày dài đêm ngày cho nên cần ngủ muộn dậy sớm, không bao giờ mệt mỏi vì ánh nắng mặt trời, duy trì hứng thú và sức sống của sự tìm tòi. Mùa hạ thuộc hỏa, hỏa thông với tim, vì vậy mùa hè thông với tim, dưỡng tim là hiệu quả nhất. Chúng ta phải giữ trạng thái tâm bình tĩnh, thoải mái, lạc quan, vui vẻ, để khí trong toàn thân được lưu thông, không được nóng nảy, cáu gắt, nóng giận, vui mừng quá độ, nếu không sẽ “tổn hại đến tim”.
Vào mùa hè, thời gian ở trong phòng điều hòa rất lâu, dễ khiến cơ thể nóng trong, lạnh ngoài, sinh ra các bệnh, do đó, vận động vừa phải, để mồ hôi tự chảy ra ngoài, do đó, không khí có thể được lưu thông, có lợi cho sức khỏe. Ví dụ, buổi sáng đi dạo dưới ánh nắng mặt trời và tập thể dục nhẹ nhàng có thể giúp cơ thể hút ẩm và tăng khả năng hấp thụ năng lượng dương, có lợi cho sức khỏe. Trong khi tập thể dục, hãy chú ý bổ sung nước vừa phải, nhưng đừng “ham uống lạnh”. Uống đồ uống mát vào mùa hè không tốt cho việc duy trì khả năng miễn dịch.
Hai, thực phẩm bổ sung sức khỏe vào mùa hè
Khi mùa hè bắt đầu, vạn vật bước vào mùa sinh trưởng cao, đối với cơ thể con người, có lợi cho việc co giãn và bảo dưỡng tim. Bắt đầu từ đầu hè là thời điểm thích hợp để dưỡng da.
Vào mùa hè, không khí ấm dần lên, có lợi cho sự co giãn của tim và lưu thông máu. Y học Trung Quốc tin rằng tim kiểm soát các mạch máu, vì vậy trong khi nuôi dưỡng tim, đây cũng là thời điểm tốt để làm đẹp da mặt từ bên trong.
Vào mùa hè, y học cổ truyền Trung Quốc nhấn mạnh rằng “vị đỏ vào tim” và “vị đắng vào tim để trừ hỏa ở tim”. Vì vậy, các loại thực phẩm có màu đỏ tự nhiên và thực phẩm có vị đắng rất được ưa chuộng. Ngoài ra còn có các loại thực phẩm có tính axit để giúp tiêu hóa và loại bỏ cảm giác thèm ăn cũng được khuyến khích.
Món ăn mùa hè có màu đỏ tốt cho tim. (Pixabay)
Đã đến lúc ăn các loại đậu, dưa tốt cho sức khỏe trong mùa hè. Ví dụ như đậu đỏ và các loại đậu (nhìn giống nhau nhưng chức năng khác nhau) rất thích hợp để bổ sung dinh dưỡng trong mùa hè. Ngoài ra còn có các dược liệu như chà là đỏ (bỏ lõi, bỏ vỏ), cây sói rừng,… có tác dụng bồi bổ thể lực, dưỡng tim mạch (những người có triệu chứng viêm nhiễm không nên ăn trong thời gian dài). Ngoài ra, gạo men đỏ cũng được y học cổ truyền Trung Quốc khuyên dùng. Đại mạch có thể làm trắng, hút ẩm và lợi tiểu, và nó cũng thích hợp để nấu súp và cháo.
Súp đậu đỏ, lúa mạch và chà là đỏ. (Shutterstock)
Các loại trái cây có màu đỏ như anh đào, mận, cà chua, lựu, dứa, hoa hồng, táo gai, dưa hấu, quả mọng đỏ, … được y học cổ truyền Trung Quốc khuyên dùng.
Hình ảnh là phô mai mozzarella, cà chua bi và húng quế. (Shutterstock)
Anh đào tươi. (Pixabay)
Các loại thực phẩm có vị đắng như hạt sen (cả tâm, tức là mầm ngọc), mướp đắng, cải bẹ xanh đều là những thực phẩm tốt cho mùa hè.
“Canh tim sen đường phèn” là món tráng miệng bổ tỳ vị, dưỡng tim, thanh nhiệt (Caixia / Đại Kỷ Nguyên
Món canh gà nấu dứa và mướp đắng có thể dùng làm món ăn giảm cân, vì cả dứa và mướp đắng đều giúp chuyển hóa chất béo. (Shutterstock)
Trà tim hạt sen, trà xanh, cà đắng đều có vị đắng dịu rất thích hợp để uống hàng ngày trong mùa hè. Súp mận chua (mận đen, hoa hồng, táo gai, cam thảo) chứa nhiều chất dinh dưỡng từ nguyên liệu màu đỏ, có vị chua thanh nên có tác dụng thúc đẩy cảm giác thèm ăn.
Thành phần của món canh chua mận là mận đen, táo gai, hoa hồng, cam thảo có tác dụng giảm béo, giải bớt nhờn. (Bài giảng của Hồ Nãi Văn cung cấp)
Tuy nhiên, bác sĩ cũng nhắc nhở những đồ ăn lạnh như hoa quả, chè đắng… dễ bị tiêu chảy nên cần lưu ý uống điều độ. Ngoài ra, vào mùa hè, chế độ ăn uống cần nhẹ nhàng, để không gây ra hiện tượng “bốc hỏa” phần trên cơ thể.
Phong tục dân gian
Ở Đài Loan có một phong tục dân gian: “Lập Hạ, bổ lão phụ” tức là khi mùa hè đến hãy quan tâm và bồi dưỡng cho cha già. Tất nhiên, ngày nào trong năm cũng là ngày báo hiếu, và ngày đầu hè này là một lời nhắc nhở mang tính biểu tượng. Vì mùa hè mặt trời đứng vị trí đầu tiên, người cha giống như mặt trời của gia tộc, nam tính và ấm áp, mùa hè là mùa nuôi dưỡng tâm hồn, đối với người cha tuổi cao cũng cần đặc biệt chú ý đến việc nuôi dưỡng tim.
Thảo Tử Quả là món ăn dân dã đầu hè ở Đài Loan. Dân gian kể rằng vào đầu mùa hè, đi hoang hái rau khúc về làm bánh bột khúc, ăn sẽ khỏi lở loét vào mùa hè.
Bánh bột khúc chủ yếu được làm bằng rau khúc và bột gạo, và đi kèm với nhân mặn. (Larry / Đại Kỷ Nguyên)
Vào ngày đầu hè, nhiều khu vực ở miền nam Trung Quốc có phong tục ăn “món cơm lập hạ”. Món cơm được làm từ đậu đỏ, đậu nành, đậu đen, đậu xanh và các loại đậu ngũ sắc khác trộn với một lượng lớn gạo trắng và nấu chín, tương tự như ngũ cốc. Cho hạt ý dĩ, hạt sen, hạt khổ qua vào nấu chung thành cháo thuốc và gạo thuốc. Cũng có những nhà y học Trung Quốc khuyên bạn nên bổ sung bí đao.
Một số nơi ở phía nam Phúc Kiến ăn mì tôm để chào đón đầu mùa hè, vì tôm (xia) và mùa hè (xia) là đồng âm, và tôm nấu lên sẽ có màu đỏ món ăn tốt trong mùa hè.
Theo chỉ dẫn dưỡng sinh từ trung y truyền thống, thực dưỡng tương đồng với y lý, cung cấp cho chúng ta suối nguồn trí tuệ cho cuộc sống đầy sinh lực. Hãy nắm bắt thời điểm tuyệt vời của mùa hè để cho cuộc sống của chúng ta tràn đầy năng lượng.
Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe của y học cổ truyền Trung Quốc và lý thuyết y học về cùng một nguồn gốc của chế độ ăn uống và liệu pháp vẫn cung cấp cho chúng ta ngày nay một nguồn trí tuệ cho cuộc sống và sức sống. Nắm bắt sức sống chỉ có trong mùa hè và sống một cuộc sống tươi đẹp!
Nguyệt Hòa biên dịch
Nguồn: Epochtimes/vandieuhay
