Cuộc sống giống như một chiếc cầu bập bênh, một đầu là sự nóng nảy, một đầu là phúc phận. Càng hay nóng nảy thì phúc khí càng giảm, càng từ tốn thì phúc phận càng nhiều. Giữ được tính khí mới có thể níu giữ phúc phận.
Nghệ thuật của sự từ tốn. (Ảnh minh họa qua The Westin Miyako, Kyoto, Flickr)
Cổ nhân có câu: “Bất nghi bạo nộ, bất nghi khinh khí”, ý là không nên tức giận, cũng không nên coi thường sự việc. Nước sâu chảy chậm, người tôn quý nói năng từ tốn, nước sâu nên tĩnh lặng, lời từ tốn không tức giận mới có thể sâu xa. Sự từ tốn không chỉ là tấm áo đẹp nhất trong giao tiếp, mà còn là tài phú của một đời người.
Không cướp lời người khác, không tự cho mình thông minh hơn người
Cổ nhân có câu: “Thập ngữ cửu trung vị tất xưng kỳ, nhất ngữ bất trúng, tắc khiên vưu biền tập”, ý là nói mười lời đoán trúng chín lời chưa hẳn đã tài giỏi, bởi một lời không trúng chẳng khác chi lỗi lầm. Biết nhưng không nhất thiết cứ phải nói ra, có một số lời không phù hợp để bạn nói ra, có một số trường hợp không cần bạn mở lời.
Không ít người có thói quen xấu là cướp lời người khác. Họ thường tự cho rằng mình thông minh tài trí, nhưng lại đem đến sự khó chịu cho người khác. Thói quen cướp lời này không chỉ khiến người chán ghét, mà còn dễ gây ra hiểu lầm. Nhiều việc hỏng chỉ vì không chịu nghe đối phương nói xong.
Không cướp lời người khác là người khiêm nhường, không tự coi mình là thông minh, hiểu biết, không xét đoán nội tâm người khác bằng suy nghĩ của mình. Đây cũng là phép xã giao cơ bản, cũng là biểu hiện của một người có hàm dưỡng.
Không cướp lời người khác sẽ không hấp tấp, nóng vội
Khi gặp việc gấp, việc khó trong tâm sốt sắng lại càng dễ cướp lời người khác. Lời nói ra như bát nước đổ đi, nói mà không nghĩ thường thì trước sau bất nhất, thậm chí chẳng thể vãn hồi, rất dễ xôi hỏng bỏng không.
Khi xảy ra chuyện, mục đích của việc giao lưu bằng lời nói là giải quyết vấn đề. Những tranh luận vô nghĩa cuối cùng thường chỉ khiến đôi bên đều bị tổn thương.
Có câu rằng: “Tâm loạn, tĩnh trung loạn, tâm tĩnh, loạn trung tĩnh”, ý là tâm loạn thì ở trong tĩnh cũng vẫn loạn, tâm tĩnh thì ở trong loạn nội tâm cũng vẫn tĩnh tại.
Người có tu dưỡng thì dẫu nhất thời trong lòng nổi sóng cũng sẽ nhanh chóng bình tĩnh trở lại. Vẻ ngoài bình thản trước sóng dữ sẽ để lại cho người khác ấn tượng về một người trưởng thành, trầm ổn.
Các nhà tâm lý học chỉ ra rằng: Nếu một người trong tâm lo lắng thì phải dốc hết bầu tâm sự của mình họ mới có thể quay sang lắng nghe ý kiến của người khác. Cho nên muốn giải quyết vấn đề, trước tiên cần học cách lắng nghe người khác.
Cổ ngữ có câu: “Trí giả tiên tư nhi hậu ngôn, ngu giả tiên ngôn nhi hậu tư”, ý là bậc trí giả ngẫm trước mới nói sau, kẻ ngốc nghếch nói trước mới nghĩ sau.
Người thông minh sẽ không cướp lời người khác, bởi họ phân rõ nặng nhẹ, nhanh chậm, không tranh hơn thua nhất thời.
Cướp lời người khác, chi bằng suy nghĩ mạch lạc trước, nghĩ trước xem nói thế nào, một lời trúng đích đã có thể giải quyết được vấn đề.
Không cướp lời người khác, trong tâm ắt biết nghĩ đến người khác
Nói năng chậm rãi từ tốn, nói hết những lời muốn nói quả là một việc khiến con người vui vẻ, nhưng cần dựa trên cơ sở tôn trọng người khác. Khi thượng đế sáng tạo ra con người, Ngài chỉ ban cho con người một cái miệng, nhưng lại có đến hai cái tai, chính là muốn chúng ta hãy nói ít lại và lắng nghe nhiều hơn.
Khi lắng nghe, chúng ta phải vứt bỏ lập trường của bản thân, hoàn toàn tiến nhập vào thế giới của đối phương, tập trung sự chú ý vào đối phương.
Trong chữ chính thể, chữ “Thính” (聽 – lắng nghe) có hàm ý sâu xa. Chữ này gồm bộ “Nhĩ” (耳 – tai), bộ “Vương” (王 – vua), chữ “Thập” (十 – mười), chữ “Mục” (目 – mắt), chữ “Nhất” (一) và chữ “Tâm” (心 – tim). Ý rằng khi lắng nghe một ai đó, cần khiến họ cảm thấy mình quan trọng như một vị vua (chữ Vương), lắng nghe bằng đôi tai (bộ Nhĩ), tập trung mọi ánh nhìn (chữ Thập, chữ Mục) và trọn vẹn bằng cả trái tim mình (chữ Nhất, Tâm).
Còn trong chữ giản thể, chữ “Thính” (听 – lắng nghe) lại có nội hàm hoàn toàn trái ngược, thiếu mất đôi tai, chỉ còn lại mỗi cái miệng (口 – bộ Khẩu) chát chúa như đang băm bổ người khác (cái rìu – 斤 – bộ Cân). Đây chính là nguyên nhân của việc khó khăn khi phải lắng nghe của con người hiện đại.
Có một giai thoại đáng suy ngẫm như thế này: Tại một thôn làng nọ của Mỹ, một cậu bé nhảy lò cò dưới ánh trăng. Mẹ cậu hiếu kỳ hỏi: “Con đang làm gì thế?”
Cậu bé chỉ vào ánh trăng hào hứng nói: “Con muốn lên mặt trăng!” Mẹ cậu rất kinh ngạc, nhưng vẫn lặng lẽ nghe cậu con trai bé bỏng nói về giấc mơ cưỡi ngựa trời bay lên không trung của mình.
Sau khi cậu bé nói xong, mẹ cậu bảo: “Rất tuyệt, nhưng con phải nhớ về nhà ăn cơm tối đấy”.
Nhiều năm sau, Neil Armstrong đã trở thành người đầu tiên rời khỏi trái đất đặt chân lên mặt trăng. Cậu ấy chính là cậu bé dưới ánh trăng năm xưa.
Có câu rằng “Khẩu nãi tâm môn”, miệng là cánh cửa của tâm hồn. Người có tu dưỡng trong tâm thường biết nghĩ đến người khác, nên sẽ không cướp lời, sẽ biết lắng nghe. Người được lắng nghe sẽ không cần bạn phải làm gì cho họ, giây phút bạn chăm chú lắng nghe ấy trong tâm họ đã vô cùng thoả mãn.
Thiên thượng cấp cho chúng ta phúc phận như nhau, có người vì tức giận mà làm tiêu hao phúc khí, có người lại có thể tu dưỡng tâm tính mà gìn giữ được phúc phận.
Bạn càng tốt tính phúc phận càng sâu dày. Hãy nhìn thế giới bằng tâm thái an hoà, đối đãi với thân bằng cố hữu bằng thái độ thiện lương. Bớt nóng nảy đi, nhiều hơn một chút từ tốn, phúc khí tự nhiên sẽ đến nhiều hơn một chút.
Theo Sound Of Hope / Thiên Cầm biên dịch / Trí thức VN/anle20
