Chắc chắn, bạn vẫn thường xuyên kiểm tra nhiệt độ của mình. Và những dấu hiệu quan trọng truyền thống như thế — cộng với nhịp tim và huyết áp — có thể nói lên rất nhiều điều quan trọng về cơ thể của bạn một cách thực sự nhanh chóng.
Nhưng nếu bạn chưa hề đặt chân đến văn phòng bác sĩ kể từ khi đại dịch bắt đầu, bạn có thể không biết mình đang thực sự như thế nào (ngoài việc bạn không bị sốt bất cứ lúc nào khi mà bạn bước vào nơi mà người ta kiểm tra thân nhiệt)
Có một số bài kiểm tra bạn có thể làm tại nhà — miễn phí — cho bạn cảm nhận là cơ thể của bạn có ở trạng thái tốt nhất hay không. Chúng tôi gọi đó là những dấu hiệu quan trọng mới (new vital signs). Dưới đây là cách kiểm tra các dấu hiệu ấy — và điều bạn nên làm nếu kết quả kiểm tra cho thấy cơ thể bạn cần được chú ý một chút.
Dấu hiệu quan trọng mới # 1: Phục hồi nhịp tim ( Heart-Rate Recovery)
Có thể cho bạn biết về: Sức khỏe tim mạch
Khả năng vận chuyển oxy đến các cơ của bạn trong quá trình luyện tập được gọi là thể dục tim mạch (cardiorespiratory fitness=CRF). Đó là một yếu tố dự báo mạnh mẽ về thời gian bạn sẽ sống được bao lâu , mạnh mẽ đến nỗi mà Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đã đề xuất coi đó như là một dấu hiệu quan trọng chính thức (official vital sign). Tiêu chuẩn vàng để đo CRF là bài kiểm tra VO2-max (thực hiện trong phòng thí nghiệm tập thể dục hoặc với một chiếc đồng hồ đặc biệt). Nhưng theo huấn luyện viên Matt Berenc, C.S.C.S. của L. A có một cách để ước tính dễ dàng dầu hiệu này và theo dõi tiến trình của nó ở nhà , như trình bày dưới đây.
Cách kiểm tra : Trái tim của bạn càng khỏe mạnh thì nó càng thích ứng nhanh với nhu cầu tập thể dục và càng hoạt động chậm lại khi bạn tập xong. Vì vậy, ngay sau khi tập thể dục cường độ cao (intense exercise) xong ,bạn hãy dừng lại và kiểm tra nhịp tim. Sau một phút nghỉ ngơi (thực sự chỉ cần đứng tại chỗ , không cần di chuyển xung quanh) bạn hãy kiểm tra lại nhịp tim. Một sự chênh lệch vể nhịp tim từ 20 nhịp mỗi phút trở lên chứng tỏ sức khỏe tim mạch của ban là tốt.
Làm sao cải thiện : Tập thể dục đều đặn sẽ giúp bạn cải thiện được con số này. Để giảm con số này nhanh hơn ngay sau khi tập luyện, bạn hãy thở hoàn toàn bằng mũi ngay khi bạn có thể. Điều này buộc nhịp thở của bạn chậm lại và kích hoạt phản ứng nghỉ ngơi và thư giãn tự nhiên của cơ thể bạn ( your body’s natural rest-and-relax response).
Dấu hiệu quan trọng mới # 2: Tính nhanh nhẹn khi ngổi xuống –đứng lên (Sit-to-Stand Agility)
Có thể cho bạn biết về: Tuổi thọ
Mức độ bạn có thể ngồi trên sàn và đứng dậy mà không cần trợ giúp có thể cho biết về tuổi thọ của bạn. Cần sự hỗ trợ có nghĩa là bạn có nguy cơ mất cân bằng cơ, có các vấn đề về khả năng vận động và sau này là té ngã.
Cách kiểm tra Bắt đầu đứng và cho mình 10 điểm. Sau đó ngồi bắt chéo chân trên sàn. Đứng lên. Trừ một điểm mỗi khi bạn phải dùng tay, đầu gối, cẳng tay hoặc một bên chân để trợ giúp. Nghiên cứu cho thấy những người đạt điểm 0 đến 3 có nguy cơ tử vong trong sáu năm tới cao gấp 5 đến 6 lần so với những người đạt điểm 8 đến 10.
Cách cải thiện khả năng vận động: Thực hiện động tác di chuyển hông với hình số 4 và động tác vươn vai chim bồ câu ( pigeon stretches)để bạn có thể định vị chân đứng tốt hơn. Ngoài ra, bạn cũng có thể tăng cường sức mạnh với các động tác squat, lunge và cầu hông (hip bridges)
The Figure 4 Stretch Is One Of The Best Post-Workout Stretches You Can Do | Men’s Health
Here's How to Open Up Your Hips with a Pigeon Stretch | Men’s Health
Dấu hiệu quan trọng mới # 3: Cương cứng lúc bình minh (Morning Wood)
Có thể cho bạn biết về: Sức khỏe tim mạch
Sự cương cứng lúc bình minh chứng tỏ các mạch máu của bộ máy tình dục của bạn hoạt động tốt. Không có cương cứng có nghĩa là máu không đến được nơi bạn muốn, có thể là do cholesterol cao, huyết áp cao hoặc bệnh tiểu đường. Bác sị Elizabeth Kavaler cho biết: “Bởi vì các mạch cung cấp máu cho dương vật rất nhỏ và mỏng manh, chúng thường là một trong những vùng đầu tiên trên cơ thể có dấu hiệu bệnh tật”.
Cách kiểm tra : Khi bạn thức dậy, hãy tự hỏi: Liệu dương vật của tôi có đủ khỏe để quan hệ tình dục không? Ở độ tuổi 40, bạn có thể bắt đầu nhận thấy sự thay đổi về mức độ cương cứng dương vật của bạn hoặc số buổi sáng trong tuần bạn thức dậy với dượng vật cương cứng. Theo bác sị Kavaler “ Dẩu thế nào bạn phải có khả năng luôn luôn hoàn thành bất kỳ hành động tình dục nào mà bạn muốn, Nếu thường xuyên không thể, bạn hãy cho bác sĩ của bạn hay”.
Cách cải thiện: Chăm sóc lưu lượng máu đến dương vật của bạn như cách bạn làm cho trái tim của bạn: Thực hiện ít nhất 150 phút hoạt động aerobic cường độ vừa phải mỗi tuần, ăn uống đầy đủ, ngủ đủ giấc và cố gắng giảm căng thẳng.
Dấu hiệu quan trọng mới # 4: Chất lượng tinh dịch(Semen Quality)
Có thể cho bạn biết về: Sức khỏe tiết niệu và sinh sản
Xuất tinh hơi giống như tiết nước bọt: nó có thể cho biết chức năng hoặc mức độ kích thích của các tuyến tạo ra tinh trùng. Xem xét tinh dịch thưởng xuyên có thể giúp bạn nắm bắt các vấn đề tiềm ẩn
(Lưu ý: Nếu bạn quan tâm về khả năng sinh sản thì bạn cần phải yêu cầu bác sĩ cho thử nghiệm chứ nhìn thoáng qua tinh dịch sẽ không biết được số lượng hoặc chất lượng tinh trùng )
Cách kiểm tra :Điều quan trọng là theo dõi mỗi tuần một lần để biết những thay đổi về màu sắc, mùi hoặc khối lượng của tinh dịch. Theo tiến sĩ Kavaler bạn có thể biết được rắc rối trong đường tiết niệu, các tuyến tạo ra tinh dịch hoặc tuyến tiền liệt
Cách cải thiện : Bạn hãy cho bác sĩ hay nếu thấy có máu trong tnh dịch (có thể là do nhiễm trùng), lượng tinh dich ít hơn một phần ba muỗng cà phê hoặc tinh dịch có mùi hoặc sự thay đổi thể tích kéo dài vài ngày (có thể là vì u nang/cyste hoặc tuyến tiền liệt có vấn đề).
Dấu hiệu quan trọng mới # 5: Sử dụng rượu (Alcohol Use)Có thể cho bạn biết về: Kiểm soát việc uống rượu hoặc rối loạn sử dụng rượu
Các hướng dẫn chính thức nói rằng nam giới nên không nên uống quá hai ly rượu một ngày. Thế nhưng theo bác sĩ Tim Naimi –chuyên gia dịch tễ học về rượu tại Trung tâm Y tế Boston--- có bằng chứng đáng tin cậy cho thấy uống một ly rượu mỗi ngày có nguy cơ tử vong và gặp các vấn đề khác thấp hơn
Cách kiểm tra : Kiểm tra số lượng rươu tiêu thụ hàng tuần
Cách cải thiện : Tiêu thụ những rượu hoặc bia không cồn (non alcoholic wine or beer)
Dấu hiệu quan trọng mới # 6: Cảm thấy tuyệt vời(Feeling Awe)
Có thể cho bạn biết về: Sức khỏe cảm xúc
Cảm xúc tích cực có thể giúp giảm bớt căng thẳng (stress) và cảm thầy “tuyệt vời” (feeling awe) là cảm xúc tích cực tốt nhất — chẳng hạn bạn có cảm giác này mỗi khi khi nhìn thấy một ngôi sao băng hoặc một cảnh bình minh thật ấn tượng. Căng thẳng có thể làm bạn lo lắng trầm tư và khiến bạn hướng nội. Thoát nhanh khỏi tình trạng này sẽ là cần thiết cho sức khỏe và theo Tiến sĩ Paul Piff –chuyên gia về cảm xúc tại Đại học California, Irvine -- thì “càm giác tuyệt vời là yếu tố chính kích hoạt sự giải tỏa này” .
Cách kiểm tra : Rất đơn giản bạn chĩ cần tự hỏi bản thân xem hôm nay có điều gì khiến bạn cảm thấy tuyệt vời hay không.
Cách cải thiện : Tiến sĩ Piff cho biết rất dễ tìm thấy những cảnh gây cảm giác tuyệt vời chẳng hạn như tham dự các buổi nói chuyện trên TED ( TED talks)
Theo “6 Revealing Health Tests You Can Do From Home--Cassie Shortsleeve- March 16, 2021” NBNtintuccaonien
