Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể chúng ta. Tất cả mọi thứ chúng ta ăn phải được xử lý bởi gan trước khi có thể được phân phối khắp cơ thể.
Gan có nhiều chức năng và đóng một vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh lý, bao gồm chức năng trao đổi chất và giải độc máu. Kết quả là sức khỏe của cơ thể chúng ta phụ thuộc vào sự hoạt động hoàn chỉnh của gan.
Mặc dù gan có thể tự thay thế các tế bào bị tổn thương, nhưng nếu bị mất quá nhiều tế bào, gan có thể sẽ không còn khả năng hoạt động bình thường.
Có một số thói quen xấu phổ biến trong sinh hoạt hàng ngày của chúng ta có thể làm tăng nguy cơ gây tổn thương cho gan và đau gan. Chúng ta thậm chí có thể không nhận ra điều đó, vì tổn thương có thể xẩy ra từ từ và ban đầu không có triệu chứng rõ ràng. Nhưng theo thời gian những thói quen xấu này có thể gây hại nghiêm trọng cho gan ; điều này rất nguy hiểm vì cơ thể sẽ không còn có thể hoạt động tốt như trước.
Mời bạn hãy cùng chúng tôi duyệt xét một số thói quen xấu phổ biến gây tổn hại cho gan
1. Tiêu thụ rượu quá mức(Excessive Alcohol Consumption)
Uống quá nhiều rượu là nguyên nhân phổ biến nhất gây tổn thương cho gan. Lượng rượu dư thừa làm giảm khả năng của gan loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể. Uống quá nhiều rượu cũng có thể làm tăng lượng hồng cầu, ảnh hưởng đến sức khỏe chung của bạn.
Điều này gây căng thẳng quá mức cho gan, vì gan chủ yếu sẽ phải tậptrung vào việc chuyển hóa rượu thành một dạng ít độc hại hơn thay vì thực hiện những chức năng khác của nó; và căng thẳng thêm này có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ ( fatty liver disease) và viêm (inflammation).
Khi gan cố gắng phân hủy rượu, phản ứng hóa học xẩy ra có thể làm tổn thương các tế bào gan, và sau một thời gian dài tiêu thụ quá nhiều rượu tổn thương có thể trở nên vĩnh viễn và gây ra xơ gan (cirrhosis) dẫn đến suy chức năng gan.
Một nghiên cứu trên tạp chí Gut cho thấy nguy cơ này gia tăng khi tăng lượng tiêu thụ rượu hàng ngày .Ngoài ra.uống rượu ngoài giờ ăn cũng như uống nhiều đồ uống có cồn khác nhau đều làm tăng nguy cơ phát triển tổn thương gan do rượu.
Tóm lại uống quá nhiều rượu là một trong những nguyên nhân gây ra ung thư gan - lạm dụng rượu thường xuyên có thể làm suy giảm gan theo thời gian và giết chết các tế bào gan. Khi gan cố gắng sửa chữa tổn thương này, thỉ DNA có thễ bị đột biến gây ra bệnh ung thư.
2. Lạm
dụng thuốc (overuse of medications)
Khi mà gan phân hủy các chất khác nhau mà chúng ta tiêu thụ - bao gồm thuốc , thảo mộc và chất bổ sung - thì việc tiêu thụ quá nhiều những chất này dần dần có thể gây hại cho gan. Tổn thương có thể từ nhẹ đến suy gan hoàn toàn. Điều này không chỉ đúng đối với các loại thuốc thông thường, mà còn đúng khi chúng ta tiêu thụ các chất bổ sung và thảo mộc tự nhiên, vì chúng cũng có thể gây hại cho gan với lượng tiêu thụ vượt quá mức cho phép.
Một trong những loại thuốc được biết đến nhiều nhất có thể gây tổn thương cho gan là acetaminophen (còn được gọi là Tylenol), thường được bán không cần toa và có thể được tìm thấy trong nhiều loại thuốc chữa cảm lạnh và cảm cúm cũng như trong thuốc giảm đau theo toa. Chất này được coi là an toàn, nhưng dùng liều cao liên tục trong nhiều ngày có thể gây tổn thương cho gan.
Một số thảo dược và các chất bổ sung tự nhiên cũng có thể gây hại cho gan với lượng vượt quá mức cho phép. Ví dụ, một nguyên nhân phổ biến gây nhiễm độc gan là dùng quá liều vitamin A.
Vỉ vậy điều quang trọng là mỗi khi sử dụng thuốc hay chất bổ sung bạn cần phải xem trên bao bì có ghi cảnh báo "gây tổn thương cho gan" hay không
3. Hút thuốc (smoking)
Hút thuốc là một trong những thói quen bạn phải dừng ngay bây giờ nếu bạn muốn khỏe mạnh. Khói thuốc lá ảnh hưởng gián tiếp đến gan. Các hóa chất độc hại trong khói thuốc lá cuối cùng sẽ đến gan và gây ra căng thảng oxy hóa (oxidative stress) ; điều này tạo ra các gốc tự do gây hại cho tế bào gan.
Sự căng thẳng oxy hóa này cũng gây ra xơ hóa (fibrosis)--- một quá trình trong đó gan phát triển các mô dư thừa, tương tự như mô sẹo (scar tissue)trong cố gắng tự phục hồi --- và điều này có thể ảnh hưởng lớn đến chức năng gan.
Ngoài ra, những hóa chất độc hại này theo thời gian sẽ làm giảm chức năng gan nên gan trở nên kém hiệu quả hơn trong việc thực hiện vai trò chính của nó là loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể.
4. Mất ngủ (sleep deprivation)
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Journal of Anatomy cho thấy thiếu ngủ có thể gây ra căng thẳng oxy hóa (oxidative stress)cho gan. Một nghiên cứu khác từ Trường Y Đại học Pennsylvania cho thấy lý do tại sao những người làm việc theo ca và những người bị thiếu ngủ lại mắc phải một loạt các vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như béo phì, tiểu đường, bệnh tim và hơn thế nữa.
Người ta phát hiện ra rằng gan của những người nói trên không xử lý chất béo một cách hiệu quả và thay vào đó lại để cho chất béo tích tụ. Ngoài ra khi chúng ta ngủ, cơ thể của chúng ta sẽ chuyển sang chế độ sửa chữa.(repair mode). Vì vậy, bạn cần phải ngủ đủ 8 tiếng, vì thiếu ngủ sẽ gây hại cho gan của bạn.
5. Béo phì và Dinh dưỡng kém(Obesity and Poor Nutrition)
Béo phì có liên quan đến thói quen ăn uống kém lành mạnh và có thể gây hại cho gan của bạn theo thời gian, giống như uống quá nhiều rượu. Nguyên nhân là do ăn quá nhiều thức ăn không đúng cách sẽ gây tích tụ mỡ thừa trong gan, được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD= non-alcoholic fatty liver disease)
Gan bình thường giúp xử lý và điều chỉnh lượng đường và chất béo trong máu, nhưng ở những người béo phì, gan trở nên quá tải và bắt đầu lưu trữ chất béo dư thừa trong các tế bào của chính nó vì không thể phá vỡ chất béo này
Theo thời gian, nếu quá nhiều chất béo tích tụ trong gan thì gan sẽ bị viêm và các tế bào gan có thể bị tổn thương.
Thực phẩm nên ăn hoặc tránh
Thực phẩm chế biến sẵn -- thường chứa nhiều chất bảo quản, phụ gia, chất tạo ngọt nhân tạo và hương liệu-- nên tiêu thụ nhiều sẽ khiến gan bị tổn thương vì các hóa chất chứa đầy trong các thực phẩm này rất khó phân hủy.
Thực phẩm chế biến cũng chứa nhiều muối, không chỉ làm tăng huyết áp mà còn có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ do tích tụ chất lỏng trong gan (giữ nước) và sưng tấy.
Không ăn đủ trái cây, rau xanh và các loại rau khác--- tất cả đều là các nguồn chứa những chất chống oxy hóa tuyệt vời--- sẽ không cung cấp cho cơ thể đủ beta-carotene, vitamin C và E, kẽm và selen là những chất giúp cho gan khỏe mạnh.
Vitamin B12, chủ yếu có trong thịt, được gan sử dụng để giúp lưu thông mật, vì vậy hãy giữ cho cơ thể không bị thiếu vitamin này. Các vitamin B khác hỗ trợ giải độc gan, và có thể được tìm thấy trong các loại hạt, lòng đỏ trứng, thịt gia cầm, cá, các loại đậu và gạo lứt.
Các chất dinh dưỡng quan trọng khác giúp ích cho gan bao gồm lecithin và lưu huỳnh. Lecithin giúp gan loại bỏ chất béo dư thừa. Các nguồn cung cấp lecithin gồm có lòng đỏ trứng, các loại đậu, lúa mì và cá. Lưu huỳnh, giúp giải độc gan, được tìm thấy trong cá và thịt nạc, trứng, súp lơ, bông cải xanh, bắp cải, củ cải, hành tây, tỏi tây, tỏi và các loại đậu khô.
Theo “5 Things You’re Doing that are Killing Your Liver (MANY People DO Them)By Jenny Hills “ NBN tintuccaonien
