Những vùng xanh nổi tiếng trên thê giới
Sống đến 100 tuổi cần khá nhiều may mắn, đó là sự thật. Nhưng những người vượt qua cột mốc thế kỷ này cũng chia sẻ một số thói quen lành mạnh mà tất cả chúng ta đều có thể hưởng lợi từ đó. Đây là những gì chúng tôi biết về những điểm chung của các người sống trăm tuổi.
1-Họ có gen tốt
Một nghiên cứu vào năm 2017 được công bố trên Tạp chí American Journal of Cardiology cho biết nếu bạn có ít nhất cha hoặc mẹ sống đến 95 tuổi trở lên, bạn sẽ có cơ hội tốt để có được một cuộc sống khỏe mạnh hơn (và có lẽ là lâu hơn).
Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng những đối tượng có cha hoặc mẹ sống trên 95 tuổi có tỷ lệ mắc bệnh cao huyết áp thấp hơn 29%, tỷ lệ bị đột quỵ thấp hơn 65% và tỷ lệ mắc bệnh tim mạch thấp hơn 35% so với những người có cha mẹ qua đời trước 95 tuổi.
Điều trên vẫn đúng ngay cả khi—và đây là điểm gây ngạc nhiên nhất—có sự khác biệt đáng kể về tình trạng kinh tế-xã hội, hoạt động thể chất, chế độ ăn uống và các thói quen sinh hoạt khác. Bác sĩ Sofiya Milman--giám đốc Nghiên Cứu Tuổi Thọ Con người tại Viện Nghiên cứu Lão hóa thuộc Đại học Y khoa Albert Einstein ở Bronx, New York-- cho biết: “Những người này không còn ăn ít chất béo nữa và chỉ một số ít ăn chay mà thôi ".
Trong khi chỉ có khoảng 25% tuổi thọ liên quan đến di truyền, tỷ số này cho thấy động lực thúc đẩy các thói quen lối sống nói trên (75% còn lại) có thể đưa chúng ta đi xa tới mức nào.
2-Nhưng gen không phải là tất cả
Tuổi thọ rất phức tạp. Bác sĩ Dilip Jeste--- giáo sư nổi tiếng về tâm thần học và khoa học thần kinh, đồng thời là giám đốc Viện Lão hóa Sam và Rose Stein tại Đại học California San Diego--cho biết: “Có nhiều gen khác nhau liên quan đến việc chúng ta sống được bao lâu”.
Dựa vào nhóm nghiên cứu cư dân ở Cilento-- một vùng ở Ý, nơi người già đặc biệt sống lâu và khỏe mạnh –bác sĩ Jeste giải thích thêm: “Nói cách khác, nếu bạn có những gen gây ra một số loại ung thư gây tử vong nhất định thì các gen khác thúc đẩy tuổi thọ có thể mất bớt ảnh hưởng”. Để được “trúng số” sống trăm tuổi bạn cần phải có một loạt gen phối hợp với nhau để tạo cơ hội cho bạn, tuy vậy theo bác sĩ Jeste "có rất nhiều thứ nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta hơn là chúng ta nghĩ”. Lấy ví dụ như một cặp song sinh có gen khiến họ dễ mắc bệnh ung thư phổi. Nếu một người hút thuốc và một người không hút thuốc.Người hút thuốc sẽ có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 5,4 lần so với người không hút thuốc”
3-Các gen “trì hoãn” các bệnh mãn tính
Hãy tìm hiểu điều này về những gen có tuổi thọ cao. Bác sĩ Milman cho biết: “Nhiều người trên trăm tuổi mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác, chẳng hạn như ung thư, ở độ tuổi muộn hơn nhiều”.
Trong một nghiên cứu chung giữa Trường Cao đẳng Y khoa Albert Einstein và Trường Y tế Công cộng thuộc Đại học Boston, bác sĩ Milman cùng với một nhóm các nhà nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng độ tuổi mà những người trên 100 tuổi mắc một số bệnh nhất định bị trì hoãn từ 18 đến 24 năm. Vì vậy, việc thoát khỏi những căn bệnh hiểm nghèo trước khi bạn 100 tuổi có phải là dấu hiệu cho thấy bạn có thêm được nhiều năm tốt đẹp phía trước hay không? Có lẽ vậy. Trong một ấn bản năm 2008 của Tạp chí Journals of Gerontology, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra những người siêu tuổi (110 tuổi trở lên) và nhận thấy rằng họ hầu hết đều độc lập trong các hoạt động cuộc sống hàng ngày ở tuổi 100 và một số ít mới ở viện dưỡng lão hoặc nhận các hình thức hỗ trợ sinh hoạt khác trước tuổi 105
4-Họ duy trì hoạt động thể chất
Hoạt động thể chất trong suốt cuộc đời, kể cả những năm cuối đời, không chỉ liên quan đến sức khỏe tốt mà còn cả tuổi thọ. Một nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia thấy rằng chỉ cần 2,5 giờ hoạt động vừa phải mỗi tuần có thể kéo dài tuổi thọ của bạn thêm được 3,4 năm.
Hóa ra, một số khu vực trên thế giới có tuổi thọ nổi bật nhờ gắn bó chặt chẽ với những cộng đồng thuộc vùng nông thôn. Đối với những người sống ở các khu vực này thì công việc thường có tính thể chất nhiều hơn là công việc bàn giấy và có lẽ họ không dành hàng giờ ngối trên ô tô mỗi ngày.
Nghiên cứu về những người trăm tuổi ở Okinawa-- ngôi làng Nhật Bản tự hào là một trong những nơi có tỷ lệ sống trăm tuổi cao nhất thế giới-- cho thấy rằng tại đấy hoạt động thể chất thường xuyên trong hầu hết cuộc đời của những người sống trên trăm tuổi (kết hợp với các thói quen lành mạnh khác) đã cho họ có vẻ trẻ trung một cách ấn tượng và có các động mạch sạch ." Họ không tập tạ hay chạy bộ đường trường mà chỉ đơn giản coi tập thể dục như là một phần trong lối sống của họ, cho dù đó chỉ là đi dạo hay chăm sóc vườn tược .
Ngoài ra ở Villagrande thuộc Sardinia đàn ông sống lâu ngang với phụ nữ (điều này rất hiếm - phụ nữ thường sống lâu hơn đàn ông) và các nhà nghiên cứu cho rằng đó là nhờ vào hoạt động thể chất hàng ngày của họ vì hầu hết họ là những người chăn cừu ở vùng núi .
5-Họ không ăn quá nhiều
Những nơi có nhiều cụ ông 100 tuổi có một tục lệ bất thành văn đó là : Ăn uống có chánh niệm (Eat mindfully). “Tôi no rồi” không phải là điều bạn chỉ nghe thấy ở bàn ăn. Bác sĩ Jeste lưu ý, họ cũng có xu hướng không ăn một mình mà thay vào đó chia sẻ bữa ăn với gia đình và bạn bè. Ví dụ, ở Okinawa, trước bữa ăn người lớn tuổi thường nói "Hara hachi bu"-- một khái niệm của Khổng giáo có nghĩa là "chỉ ăn cho đến khi bụng bạn no 80%". Kết quả cuối cùng ra sao? Người cao tuổi Okinawa chỉ tiêu thụ khoảng 1.900 calo mỗi ngày trong suốt cuộc đời của họ trong khi đó người Mỹ thường tiêu thụ một số lượng gấp đôi
Tại sao đó là một vấn đề? Có vẻ như việc ăn quá nhiều gây căng thẳng cho hệ thống trao đổi chất của cơ thể, trong khi việc hạn chế calo (miễn là chúng ta nhận được đủ các chất dinh dưỡng cần thiết) có liên quan đến việc giảm mức độ căng thẳng oxy hóa, viêm nhiễm, độ nhạy insulin và các tình trạng khác đẩy nhanh quá trình lão hóa.
Trên thực tế, như các tác giả của bài báo chung của Viện Harvard-Salk cho biết "Hiện tại, hạn chế calo vẫn là chiến lược mạnh mẽ nhất [tức là dựa trên bằng chứng] để kéo dài sức khỏe và tuổi thọ trong hầu hết các mô hình sinh học đang được trắc nghiệm."
6-Họ ăn thực phẩm lành mạnh
Bác sĩ Jeste cho biết, chế độ ăn ở những vùng có người già khỏe mạnh đều khác nhau, nhưng có một điểm chung là về những thứ họ không ăn: "Bạn không thấy họ ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo hoặc nhiều đường."
Ví dụ, ở Sardinia, chế độ ăn Địa Trung Hải chiếm ưu thế ; chế độ ăn này giàu về cá, trái cây, rau và các loại dầu tốt cho sức khỏe-- tất cả đều có nguồn gốc địa phương. Điều này cũng đúng cho Cilento, nơi có chế độ ăn đặc biệt giàu ô liu và hương thảo.
Trong khi các món ăn phương Tây đã xâm nhập vào Okinawa trong những năm gần đây , chế độ ăn uống truyền thống tại đây chỉ bao gồm một ít cá và thịt lợn, cùng với nhiều rau, đậu, đậu phụ, rong biển và carbohydrate phức tạp, đặc biệt là khoai lang tím và cam. Bạn hãy thêm những thực phẩm chống lão hóa khác này vào danh sách thực phẩm của bạn để có thể kéo dài tuổi thọ của bạn thêm nhiều năm .
7-Họ cảm thấy được kết nối
Ở những khu vực có mật độ người trăm tuổi cao hơn bình thường, người cao tuổi thường là một phần hòa nhập trong cộng đồng của họ. Đối với một số người, nhà thờ cung cấp sự kết nối đó. Tại Loma Linda, California-- thị trấn thuộc Blue Zone duy nhất ở Hoa kỳ [Blue Zone bao gồm các địa điểm trên toàn cầu nổi tiếng về tuổi thọ và sức khỏe tốt]-- các người cao tuổi là những người Cơ Đốc Phục Lâm(Seventh-day Adventists) còn ở Sardinia, họ lại có xu hướng sùng đạo Công giáo La Mã (Roman Catholics). Các tôn giáo nay khuyến khích tín đồ của họ dành thời gian trong tuần để đến nhà thờ; đây không chỉ là cơ hội để củng cố mối liên hệ của họ với Chúa mà còn để hòa nhập với gia đình và bạn bè. Như những phụ nữ trăm tuổi được phỏng vấn --trong nghiên cứu ở Sardinia đã đươc chúng tôi đề cập đến nhiều lần —cho biết thì “ chính mối quan hệ của họ với gia đình và Chúa đã giúp họ sống sót và hoạt động lâu dài”.
Duy trì các mối quan hệ xã hội có chất lượng-- cho dù với giáo dân, với gia đình hay với bạn bè—giúp cho sức khỏe đươc tốt hơn, trong khi đó sự cô lập với xã hội dẫn đến sự gia tăng nguy cơ viêm nhiễm ở thanh thiếu niên và tăng huyết áp trầm trọng ở người già. Các nghiên cứu được công bố trên Tạp chí American Heart Association and Cancer cũng đã liên kết một mạng xã hội mạnh mẽ (thuộc loại thực chứ không phải ảo) với khả năng phục hồi tốt hơn sau bệnh tật, bao gồm ung thư vú và nhồi máu cơ tim
8-Họ cảm thấy được tôn trọng
Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà ở những khu vực có số lượng người trên trăm tuổi cao bất bình thường, nền văn hóa lại thực sự tôn trọng người già.
Ở Sardinia, người cao tuổi là một phần của xã hội hàng ngày chứ không bị buộc phải về nghỉ hưu hoặc vào viện dưỡng lão. Con của một trưởng lão được phỏng vấn ở Cilento đã nói với các nhà nghiên cứu là "Chúng tôi vẫn luôn tiếp xúc với thân phụ chúng tôi. Thân phụ chúng tôi vẫn là điểm tựa của chúng tôi và là tấm gương cho chúng tôi noi theo về cách nhìn nhận mọi việc."
9-Họ thích hoạt động ngoài trời
Một cái lợi của việc sinh sống trong một cộng đồng nông thôn gắn bó là có đất rộng, tiện cho việc làm vườn hoặc đi dạo. Bạn có thể đi bộ đến nhà hàng xóm (hoặc thậm chí đi làm hoặc chạy việc vặt),hưởng không khí trong lành và sạch sẽ. Thật là dễ chịu. Và mặc dù Loma Linda, California, hầu như không phải là một ngôi làng nông thôn, nhưng đó lại là nơi sinh sống của những người Cơ Đốc Phục Lâm, những người đặc biệt được tôn giáo của họ khuyến khích ra ngoài trời "…chúng tôi sống thông minh theo các nguyên tắc bảo vệ sức khỏe : thể dục, hô hấp, ánh nắng mặt trời, không khí trong lành , sử dụng nước, ngủ và nghỉ ngơi."
Tại sao ra ngoài trời lại hữu ích đến vậy? Bác sĩ Jeste cho rằng có nhiều yếu tố tác động. Trong khi một số người có thể tin rằng vitamin D từ ánh nắng mặt trời giúp kéo dài tuổi thọ, bác sị Jeste lại tin rằng có những yếu tố khác có thể liên quan nhiều hơn đến tuổi thọ. Theo ông khi bạn ở ngoài trời, bạn đang tích cực hoạt động, cho dù bạn đang làm vườn hoặc đi bộ từ chổ này sang chỗ khác. Bạn cũng đang đươc nhìn ngắm cây cối và thiên nhiên. Bạn có xu hướng tương tác với người khác hơn là cảm thấy bị cô lập. Tất cả những điều này có thể thúc đẩy cảm giác hạnh phúc. Các điều này sẽ thúc đẩy một cái nhìn tích cực về cuộc sống.
10-Họ sống có mục đích
Ở các khu vực Blue Zone, những người lớn tuổi trong thị trấn luôn bận rộn, cho dù điều đó có nghĩa là đi họp mặt gia đình, chăm sóc cháu chắt của họ, hoặc, trong trường hợp của một ngôi làng phía bắc Okinawa, là tham gia vào một nghề thủ công được ưa chuộng về mặt văn hóa.
Theo các nhà nghiên cứu về tuổi thọ ở Okinawa thì nghề dệt basho-fu truyền thống giúp những người phụ nữ lớn tuổi tại đây duy trì sự gắn kết tích cực vào cuộc sống với tư cách là những thành viên khỏe mạnh và hữu ích của xã hội--một vai trò đã được thừa nhận về mặt văn hóa và có tầm quan trọng về mặt đạo đức trong bối cảnh tốc độ già hóa nhanh chóng của xã hội Nhật . Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trong số 94 phụ nữ (65 tuổi trở lên) mà họ khảo sát có 78 người đã tham gia vào quá trình sản xuất nghề thủ công rất được qúi trọng này này theo một cách nào đó, cho dù đó là giặt sợi, cuộn sợi, nhuộm hay dệt. Một đối tượng 101 tuổi vẫn còn tham gia vào việc lưu trữ, nói với họ: " Nghề dệt basho-fu vẫn cần tôi, vỉ không còn nhiều người i làm việc lưu trữ nữa. Chỉ còn những người già như tôi mà thôi."
Bác sĩ Jeste, người cũng nhân thấy thái độ
tương tự ở những người trăm tuổi thuộc miền Nam nước Ý và tin rằng cảm giác có mục
đích này khiến vấn đề trở thành bớt căng thẳng hơn mỗi khi những thách thức nảy
sinh. Theo bác sĩ Jeste: “Khi họ tin rằng họ cần phải ở lại vì gia đình, con cái,
đất đai hoặc mục đích nào khác thì họ sẽ ít có ý định bỏ cuộc hơn"
11- Họ luôn tích cực
Các thói quen và các môi trường xung quanh những người sống trăm tuổi ở mỗi quốc gia mỗi khác, nhưng lại có một điểm chung: đó là tính tích cực. Khi những tình huống khó khăn nảy sinh, cho dù đó là cái chết của người thân hay bệnh tật, họ vẫn kiên cường, thích nghi và luôn lạc quan.
Sự lạc quan này được thể hiện rõ trong các nghiên cứu về người trăm tuổi trên khắp thế giới. Một nghiên cứu năm 2016 về những người trăm tuổi Do Thái Ashkenazi cho thấy sự tích cực có tác dụng kết hợp với mức độ tự nhận thức về sức khỏe cao hơn, điều này dường như đã bảo vệ họ khỏi trầm cảm và có lẽ cả các bệnh khác. Và khi bạn tránh được bệnh tật, bạn có cơ hội tốt hơn để có được một cuộc sống lâu dài và tốt đẹp.
Nguồn “11 Things People Who Live to 100 Have in Common- Joanne Chen -04/02/2024” NBNtintuccaonien
