Nguyên nhân gây bệnh trĩ
Có một số nguyên nhân hay gặp gây nên bệnh trĩ như tư thế làm việc đứng hoặc ngồi quá lâu hoặc do rối loạn nhu động ruột (táo bón, tiêu chảy, mót rặn, thường gặp ở người có tuổi), bệnh tăng áp lực tĩnh mạch, bệnh đường sinh dục, tiết niệu, hoặc những thay đổi nội tiết theo chu kỳ sinh dục của phụ nữ như mang thai, sinh đẻ hoặc trước chu kỳ kinh nguyệt. Những người bị viêm đại tràng mạn tính, nhịn đại tiện thời gian lâu, ngồi nhiều, ít vận động… đặc biệt khi khi áp lực tĩnh mạch trĩ tăng lên mạnh, nếu đứng lâu, trong thời gian dài dễ mắc bệnh trĩ.
Người có tuổi bị bệnh lỵ mạn tính, kéo dài, mỗi ngày đại tiện nhiều lần và mỗi lần đại tiện phải rặn nhiều làm tăng áp lực trong ổ bụng (mỗi lần rặn áp lực trong ổ bụng tăng lên 10 lần), trong khi đó chức năng sinh lý thành tĩnh mạch đã bị lão hóa do tuổi cao, rất dễ xuất hiện bệnh trĩ. Hoặc người lớn tuổi có tiền sử mang vác nặng trong thời gian dài làm áp lực ổ bụng, làm cho tĩnh mạch trực tràng và hậu môn bị phình, giãn ra bởi chất lượng của tổ chức mô kém cũng rất dễ mắc bệnh trĩ. Một số người cao tuổi do bị ho dai dẳng kéo dài (viêm họng mạn tính, giãn phế quản, hen suyễn, COPD, suy tim...) cũng có khả năng gây nên bệnh trĩ bởi áp lực ổ bụng tăng, kéo theo tăng áp lực trực tràng. Chế độ ăn thiếu rau, thiếu chất xơ, hoặc uống thiếu lượng nước cần thiết sẽ gây nên táo bón kéo dài, đi đại tiện khó khăn, từ đó bệnh trĩ xuất hiện.
4 cấp độ của bệnh trĩ.
Triệu chứng của bệnh trĩ
Có 2 triệu chứng điển hình của bệnh trĩ bắt buộc người bệnh phải đi khám, đó là chảy máu lúc đi đại tiện và sa búi trĩ ra ngoài khi đi đại tiện.
Chảy máu là triệu chứng có sớm nhất và thường gặp. Lúc đầu chảy máu rất kín đáo, tình cờ bệnh nhân phát hiện khi nhìn vào giấy lau vệ sinh sau khi đi đại tiện. Càng về sau do bệnh nặng thêm, cho nên mỗi lần đi ngoài người bệnh phải rặn nhiều do táo bón, máu bám vào phân càng nhiều, thậm chí máu chảy thành giọt hay thành tia.
Triệu chứng sa búi trĩ ra ngoài mỗi lần đi đại tiện gặp ở hầu hết các trường hợp bị trĩ nội. Sa búi trĩ, lúc đầu, sau mỗi khi đại tiện thấy có máu và một khối nhỏ thòi ra ở hậu môn, sau đó khối đó tự tụt vào được (đây là trĩ nội). Càng về sau búi trĩ càng thòi ra, khối lượng cũng to dần lên và không tự tụt vào được sau khi đi đại tiện mà phải can thiệp bằng cách dùng tay đẩy vào. Khối búi trĩ đó dần dần nằm ngoài hậu môn không đẩy lên được, nếu cố đẩy sẽ gây đau đớn cho người bệnh.
Thông thường trĩ gây đau ít, đau nhiều chỉ xảy ra khi có biến chứng như tắc mạch hoặc sa trĩ bị nghẹt hay do các bệnh khác kèm theo ở vùng hậu môn như: nứt kẽ hậu môn, áp-xe cạnh hậu môn. Ngoài ra, có ngứa quanh lỗ hậu môn do búi trĩ sa ra ngoài và tiết dịch gây viêm da quanh hậu môn.
Biến chứng do trĩ
Khi bệnh trĩ đã nặng tạo nên đám rối tĩnh mạch quanh trực tràng - hậu môn, làm cho thành tĩnh mạch giãn mỏng nên rất dễ thủng, dễ rách và chảy máu làm mất máu, thậm chí phải cấp cứu. Nếu chảy máu nhiều và kéo dài sẽ làm người bệnh bị thiếu máu. Nếu búi trĩ to, máu dễ đông lại thành cục, gây tắc nghẽn và gây đau dữ dội cần phải can thiệp y tế. Khi trĩ thòi ra ngoài lâu sẽ gây chảy máu, nứt hậu môn, thậm chí rặn quá nhiều còn ảnh hưởng tới tầng sinh môn. Nứt, rách hậu môn và tầng sinh môn rất dễ bị bội nhiễm vi khuẩn từ phân và nước tiểu.
Lời khuyên của thầy thuốc
Khi nghi ngờ bị bệnh trĩ, người bệnh nên đi khám càng sớm càng tốt để tránh các biến chứng. Bên cạnh đó, để phòng bệnh, cần có chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày hợp lý để phòng bệnh trĩ, cần ăn nhiều chất xơ, rau xanh và trái cây sau mỗi bữa ăn. Cần uống đủ lượng nước (mỗi ngày uống từ 1,5 - 2,0 lít nước). Nên tránh các loại có tính chất kích thích như cà phê, nước trà đặc, rượu và các loại gia vị cay, nóng như ớt, hạt tiêu, mù tạt. Tập thói quen đi đại tiện đều đặn hàng ngày vào một giờ nhất định, khi đi ngoài không nên ngồi lâu và bỏ thói quen đọc sách báo khi đi đại tiện (nếu có). Cần vận động cơ thể như đi bộ, chơi thể thao, bơi. Nên vệ sinh sạch vùng kín mỗi ngày.
BS. Việt Thanh/suckhoe&doisong
