Rất nhiều trường hợp người già khi uống nước và bị lạc vô khí quản. Tuy nhiên, người già thường bị mất phản xạ sặc. Khi đó, những tia nước nhỏ đi lạc vô khí quản sẽ đi thẳng xuống phổi và nằm lại đó. Lâu dần gây ra viêm phổi.
Mùa đông năm trước, Mẹ tôi bị viêm phổi, phải
đi cấp cứu rồi nằm viện 10 ngày. Bản thân tôi và mọi người xung quanh đều nghĩ
rằng Mẹ bị viêm phổi vì trời lạnh. Tuy nhiên, nguyên nhân thật sự lại không
phải như vậy. Hôm nay tôi muốn kể lại để chia sẻ với mọi người một kinh nghiệm
mới mà tôi tin rằng có nhiều người chưa từng nghenói.
Đợt đó, Mẹ tôi bị ho kéo dài, khò khè, và ho có đàm. Sợ Mẹ bị viêm phổi, tôi
lấy hẹn đưa Mẹ đi bác sĩ. Nghe phổi của Mẹ, ông bác sĩ gia đình (bác sĩ Việt Nam) khẳng
định chỉ là ho bình thường thôi, không phải viêm phổi. Bác sĩ không kê toa mà
biểu tôi ra mua thuốc over the counter (là thuốc mua tự do, không cần toa bác
sĩ). Bác sĩ dặn là thuốc này làm loãng đàm, sẽ khiến bệnh nhân ho nhiều, nhưng
không có gì đánglo.
Cả đêm, Mẹ tôi ho suốt. Tới gần sáng thì Mẹ bắt đầu bị đau mạn sườn bên phải.
Cơn đau càng lúc càng nhiều, cử động cũng đau, đi hay đứng, hay nằm cũng đau.
Tôi gọi xe cứu thương. Họ tới nơi, kiểm tra mọi triệu chứng, nghe tim nghe
phổi, rồi đưa Mẹ đi cấp cứu. Tới bệnh viện, họ lập tức chỉ định thử máu, chụp
CT, chụp X quang, đo điện tim vv... Nói chung là mọi loại xét nghiệm cần thiết
đều được thực hiện trong vòng một tiếng đồng hồ. Không bao lâu sau, họ có kết
luận ngay là Mẹ tôi bị viêm phổi. Đến chiều, sau khi thực hiện thêm vài bước
kiểm tra nữa, họ nói trong phổi có nước (fluid). Tuy nhiên, do lượng fluid
không nhiều lắm nên họ không cho rút rachỉđiềutrịbằngtrụsinh.
Đến ngày thứ ba, họ cho chụp hình lại, và thấy fluid vẫn còn y nguyên. Quyết định
đưa đi rút fluid trong phổi ra. Tiếc là, fluid trong phổi Mẹ tôi quá đặc, ông
bác sĩ dùng hết sức bình sinh kéo ống xy lanh mà chỉ có thể kéo ra một giọt fluid
bé xíu. Vậy là ông bác sĩ đành chịu thua, chỉ ráng gửi một giọt fluid đó qua
lab để họ coi thử coi có kếtluậnđượcgìkhông.
Ngay sau đó, họ chuyển Mẹ tôi qua một phòng chụp hình khác. Ở đây, Mẹ được ngồi
trước một cái máy chụp quang tuyến có nối thẳng với màn hình. Thay vì chỉ chụp
hình, máy sẽ truyền hình ảnh lên màn hình trước mặt để chính bệnh nhân có thể
nhìn thấy cùng với hai vị bác sĩ chuyên môn. Vì Mẹ không rành tiếng Mỹ, cần có
thông dịch, nên tôi cũng được có mặt trong phòng lúc đó. Họ nói họ muốn theo
dõi phảnxạnuốtcủaMẹtôi.
Họ cho Mẹ nhai bánh, uống dung dịch đặc, và uống nước lọc. Mỗi khi Mẹ cắn, nhai,
và nuốt (hay uống nước, rồi nuốt), màn hình sẽ hiện lên hình ảnh thực quản và
khí quản của Mẹ. Bánh hay nước thì được thể hiện bằng màu đỏ. Nhìn lên màn
hình, người ta có thể thấy đường đi của bánh hay nước (màu đỏ), đi thẳng vô thực
quản haykhông.
Lúc Mẹ ăn bánh, và uống dung dịch đặc thì đường màu đỏ đi thẳng vô thực quản.
Đến lúc Mẹ tôi uống nước thì có một ít nước bị lọt qua khí quản. Cả 2 vị bác sĩ
cùng gật gù, và yêu cầu Mẹ uống lại lần nữa. Lần này, trước khi uống, Mẹ được
yêu cầu cúi đầu xuống, để cằm hướng vô cổ. Trong tư thế đó, Mẹ tôi uống nước,
và nước chảytrọnvôthựcquản,khôngcòn“đilạc”quakhíquảnnữa.
Sau đó, họ giải thích lại cho tôi hiểu, rằng khi chúng ta uống nước, thỉnh
thoảng cũng có nước chảy lạc qua khí quản. Theo phản xạ tự nhiên, chúng ta sẽ
SẶC. Nhưng người già có khi mất phản xạ SẶC. Khi đó, những tia nước nhỏ đi lạc
vô khí quản sẽ đi thẳng xuống phổi và nằm lại đó. Lâu dần, nó gây ra viêm phổi.
Và đặc biệt là nó gây tổn thương cho phổi bên phải. Vì vậy, Mẹ tôi mới bị đau
bên mạn sườn bên phải,nơicóvếtfluidtrongphổi.
Như vậy, trận viêm phổi đợt đó của Mẹ tôi không phải là do bị nhiễm lạnh mà ra.
Nguyên nhân thật sự LÀ DO UỐNG NƯỚC VÀ NƯỚC ĐI LẠC VÔ KHÍ QUẢN, mà Mẹ tôi thì MẤT PHẢN XẠ SẶC.
Để khắc phục tình trạng này, bác sĩ dặn Mẹ tôi mỗi khi uống nước nhớ cúi đầu
xuống. Cách tốt nhất là uống nước bằng ống hút. Vì khi uống bằng ống hút, tự
nhiên mình sẽ cúi đầu xuống để ngậm ống hút.
Dĩ nhiên, không phải người già nào viêm phổi cũng vì lý do này. Nhưng đây cũng
là mộtlýdo.
Đã được nghe các bác sĩ giải thích, được tận mắt chứng kiến quá trình bác sĩ
kiểm tra và kết luận, tôi muốn kể lại mọi người cùng biết. Ví dụ như một lúc
nào đó các bạn nhận ra cha mẹ già của mình không
còn hay bị sặc nữa, thì có lẽ cũng nên khuyên ông bà uống nước bằng ống hút cho an toàn, nếu không thì
cũng chú ý tư thế cúi đầu xuống, hướng cằm vô cổ khi uống nước... Hay nếu thấy
người thân ho mà đau mạn sườn bên phải thì bạn cũng có thể đề nghị bác sĩ cho
làm test kiểm tratheohướngnày.
Một chút chia sẻ để bạn bè cùng biết. Mong các vị thân sinh của chúng ta luôn
được bình an, mạnh khỏe, vui vầy cùng con cháu.
Le Quang Tho (bài do bạn Bá Trần giời thiệu)
