Đề cập tới vấn đề dinh dưỡng ở tuổi già, giáo sư Nguyễn Thiện Thành có viết "Người có tuổi như đèn treo trước gió, cơ thể ngày một yếu dần. Tính tình, khẩu vị cũng bỗng nhiên thay đổi. Chính vì thế, người cao tuổi cũng cần một chế độ dinh dưỡng đặc biệt để hạn chế tối đa, phòng ngừa những bệnh thường dễ xâm nhập"
Như vậy thì dinh dưỡng người già có vai trò quan trọng trong phẩm chất đời sống của quý vị này.
Tới tuổi già, có nhiều thay đổi sinh lý tự nhiên như tiêu hóa khó khăn, khẩu vị giảm, ít làm việc chân tay cho nên nhu cầu năng lượng bớt đi. Do đó sở thích và nhu cầu dinh dưỡng cũng phải thay đổi theo. Các thay đổi này ảnh hưởng tới sự chuyển hóa thực phẩm cũng như loại thực phẩm tiêu thụ. Vì vậy quý cụ cũng nên để ý tới những món ăn thích hợp trong bữa cơm của mình.
Nói chung thì người già có thể giảm phần nào về số lượng thực phẩm trong bữa ăn nhưng phẩm chất (quality) món ăn vẫn phải tương tự như khi còn trẻ. Món ăn cần cô đọng, có đầy đủ các chất dinh dưỡng chính yếu là tinh bột, đạm, béo và các vitamin, khoáng chất, nước.
Vài điều cần lưu ý:
Người cao niên không nên giới hạn dinh dưỡng, trừ khi tuyệt đối cần vì một bệnh mãn tính nào đó. Nếu tiêu hóa được thì cứ ăn đúng phần ăn đã sắp đặt
Thực phẩm không quá cứng, dính, dai khiến cho các bác khó nhai & nuốt.
Thay đổi độ đậm đặc thực phẩm như bầm, cắt nhỏ để dễ nhai nuốt.
Khích lệ vận động cơ thể đều đặn như đi bộ, làm việc nhà, quét sân.để giúp tiêu hóa thực phẩm và giảm táo bón
Nếu mau no, ăn bữa chính vào buổi trưa.
Khích lệ ăn chung với người khác như vậy sẽ vui vẻ ăn nhiều & ngon miệng hơn.
Không lạm dụng thuốc nhuận tràng, rượu.
Hậu quả của suy dinh dưỡng:
Suy dinh dưỡng đưa tới thương tổn thể chất và tâm thần như:
Dễ mắc các chứng bệnh truyền nhiễm vì hệ miễn dịch suy yếu;
Tăng rối loạn với các bệnh chuyển hóa thực phẩm;
Giảm khả năng hoạt động trí óc cũng như chân tay;
Tăng nguy cơ tử vong vì suy nhược tổng quát, dễ đau ốm và khó phục hồi khi bị nan bệnh.
Món ăn nên dùng
Các loại ngũ cốc toàn vẹn, phong phú hóa và tăng cường như gạo còn chất cám có nhiều sinh tố, chất xơ.
Rau có màu sáng chói như cà rốt, broccoli có nhiều chất chống oxy hóa.
Trái cây mầu sậm như dưa, trái mâm sôi (berries).
Chế phẩm từ sữa có ít chất béo như sữa chua, sữa không đường, Sữa đậu nành, almond, đậu xanh
Đậu khô, các loại hạt, cá, gà vịt, thịt nạc, trứng
Dầu thực vật lỏng ( coconut, grape seeds oil, avocado oil, chất béo ít bão hòa.
Uống nhiều nước.Thay nước lạnh bằng nước nấu với táo tầu, goji berries có hương vị ngọt tự nhiên nên dể uống
Người già cần bổ xung:
-B6 và Folic acid rất thường thiếu ở người cao tuổi
Người tuổi cao thường hay bị thiếu nước vì cảm giác khát nước giảm vì thế cần uống đầy đủ. Có thể cho ăn món nước như bún , phở canh rau hoặc cháo
Cần tiêu thụ đầy đủ chất đạm nam 63g, nữ 50g/ngày. Ít hơn trong suy gan, thận hoặc ít nhu cầu. Tăng thêm trong ung thư, loét da tư thế nằm
Về tinh bột, mỗi bữa hai/ba bát cơm là đủ.
Khi cảm giác nếm ngửi giảm, cần dùng thêm kẽm, folate, A, B12 và tăng một chút gia vị vào món ăn.
Bổ sung C, D, folic acid, sắt vì thường hay bị thiếu trong phần ăn
Dinh dưỡng thường không cung cấp đủ C cho nhiều người cao tuổi. Tác dụng chống oxy hóa của vitamin C có thể trì hoãn nhiều bệnh liên quan tới sự hóa già.. Sinh tố C có nhiều trong chanh, cam, dâu, cà chua, súp lơ xanh. Rất ít trong cá thịt.
Đề nghị khẩu phần như sau:
Buổi sáng: điểm tâm với cereal + sữa+ 1 trái cây như táo, chuối; 1 tuần lễ ăn trứng tráng một hai lần với bánh mì; ăn sôi nấu với đậu phọng + ruốc hoặc muối vừng; bánh cuốn chả hoặc tô phở nhỏ.
Cơm trưa: một khay thức ăn với một khoanh cá hoặc miếng thịt, hoặc chục con tôm. + rau luộc+ chút nước mắm+ bát canh. Nên luộc, hấp mướng, kho thịt cá hơn là chiên rán.
Tối ăn nhẹ nhiều rau, đậu phụ vài lưng chén cơm + ly sữa
Ăn cá tuần một lần
Thịt cá to bằng lòng bàn tay là đủ.
Nước uống: trà hoặc nước lạnh, giới hạn nước có hơi.
Tráng miệng: nửa quả cam, quả chuối sữa chua hoặc vài thìa kem hay chè đậu ít đường
Chúc quý cụ AN KHANG
A= Ăn uống quân bình, lành mạnh
N=Ngủ nghỉ 6-7 giờ mỗi đêm
K=Không khí trong lành để thở
H=Hoạt động đều đặn
A=Ánh sáng mặt trời cho da thắm tươi, nhiều sinh tố D
N=Nước tinh khiết để uống
G=Giữ lòng thanh thản, an vui.-( Trích trong Nếp Sống Mới)
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức/huong sen temple
