Khớp gối có chức năng chính trong việc nâng đỡ toàn bộ sức nặng của cơ thể và chịu áp lực lớn nhất khi nâng, vác các vật nặng. Chính vì vậy, khớp gối là bộ phận rất dễ bị tổn thương, viêm, sưng… Trong đó, thoái hóa khớp gối là một bệnh lý thường gặp ở vùng khớp gối.
Quá trình thoái hóa khớp gối diễn ra khi lớp sụn khớp bị bào mòn, bong nứt khỏi phần xương dưới sụn. Khi người bệnh vận động khớp gối, hai đầu xương sẽ cọ xát trực tiếp vào nhau gây ra tình trạng đau nhức tại khớp gối.
Các cơn đau nhức này có thể trở thành mạn tính dưới tác động của bao hoạt dịch khớp cũng như sự hình thành gai xương ở rìa khớp gối. Cuối cùng quá trình này làm biến dạng khớp, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng vận động khớp gối.
Thoái hóa khớp gối gây đau đớn, khó chịu khi có các tác động trực tiếp lên khớp gối
Diễn tiến và cách điều trị của bệnh thoái hóa khớp gối trong từng giai đoạn
Tình trạng thoái hóa khớp gối thường không xảy ra tức thì mà sẽ tiến triển dần theo thời gian. Dựa vào mức độ thương tổn có thể chia quá trình trên thành 4 giai đoạn phát triển với các triệu chứng, cách chẩn đoán cũng như lưu ý điều trị riêng. Cụ thể như sau:
4 giai đoạn tiến triển của bệnh thoái hóa khớp gối
Giai đoạn 1: Thoái hóa khớp gối độ 1
Ở giai đoạn đầu tiên, người bị thoái hóa khớp gối hầu như không có các biểu hiện rõ ràng. Người bệnh vẫn đi lại bình thường, chưa xuất hiện các cơn đau khớp hoặc có thể chỉ bị đau nhức khớp gối nhẹ khi đứng lên ngồi xuống, ngồi xổm, leo cầu thang…
Về cấu trúc xương, khớp gối ở giai đoạn này cũng chưa bị sưng và biến dạng. Nếu thực hiện chụp cộng hưởng MRI để xác định tình trạng tổn thương sẽ khó thấy vì khớp gối vẫn gần như bình thường.
Lưu ý điều trị:
Bác sĩ thường không khuyến khích các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối ở giai đoạn 1 nếu bệnh nhân không có các triệu chứng bên ngoài của viêm khớp.
Tuy nhiên, nếu người bệnh gặp phải tình trạng đau nhức khớp gối hay có nguy cơ tiềm ẩn, nên bổ sung và uống các loại thuốc bổ để tăng cường sức khỏe xương khớp. Ngoài ra, bệnh nhân cũng nên tập thể dục đều đặn để giảm nhẹ các triệu chứng và làm chậm sự tiến triển của quá trình thoái hóa khớp.
Giai đoạn 2: Thoái hóa khớp gối độ 2
Bước sang giai đoạn 2, kết quả chụp X-quang cho thấy gai xương đã bắt đầu hình thành nhưng bề mặt sụn khớp vẫn chưa có thay đổi nhiều. Bao hoạt dịch khớp vẫn cung cấp đủ dịch khớp để nuôi dưỡng sụn và bôi trơn khớp, giúp các đầu xương hoạt động được trơn tru mà không tiếp xúc với nhau.
Mặc dù vậy, người bệnh vẫn có thể xuất hiện những triệu chứng đầu tiên như:
– Đau nhức khớp gối sau khi chạy dài, đi bộ hay làm việc quá sức, vận động nhiều, làm việc sai tư thế.
– Cứng khớp gối khi trời lạnh hoặc không hoạt động trong nhiều giờ.
– Đau, khó chịu khi thực hiện các động tác như: khuỵu gối, cúi người…
Lưu ý điều trị:
Giai đoạn 2 của bệnh thoái hóa khớp gối vẫn được coi là giai đoạn nhẹ nên cách tốt nhất để ngăn chặn tình trạng bệnh tiến triển đó là người bệnh nên chủ động thăm khám bác sĩ ngay khi cơ thể xuất hiện những triệu chứng ban đầu.
Một số phương pháp xây dựng lối sống lành mạnh đối với bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối ở giai đoạn này đó là:
– Hạn chế thực hiện các tư thế tác động lên khớp gối như: ngồi xổm, quỳ, nhảy (bật) cao…
– Duy trì cân nặng, đặc biệt là tránh tình trạng thừa cân do cơ thể có thể tạo áp lực trực tiếp lên 2 khớp gối khiến sụn khớp yếu và hao mòn dần theo thời gian.
– Tập thể dục nhẹ nhàng hoặc tham gia các bộ môn có lợi cho xương khớp như: bơi lội, yoga, thái cực quyền…
– Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh
– Cố định và bảo vệ khớp bằng cách sử dụng nẹp đầu gối nếu cần thiết.
Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể sử dụng một số loại thuốc giảm đau dạng nhẹ để đẩy lùi triệu chứng đau nhức, khó chịu. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời và không được khuyến khích sử dụng lâu dài. Việc lạm dụng thuốc có thể gây nghiện, xảy ra các tác dụng phụ không mong muốn và có khả năng ảnh hưởng đến dạ dày, gan, thận và tim mạch của người bệnh.
Giai đoạn 3: Thoái hóa khớp gối độ 3
Khi thoái hóa khớp gối tiến triển đến giai đoạn 3, người bệnh sẽ càng cảm nhận rõ hơn các cơn đau tại khớp gối. Lúc này, lớp sụn khớp bao bọc quanh đầu xương đã có dấu hiệu bào mòn đáng kể. Mô mềm quanh khớp cũng bị viêm dẫn đến tình trạng viêm bao hoạt dịch. Hình ảnh trên phim chụp X-quang còn thấy rõ các gai xương phát triển nhiều hơn, khe khớp giữa các đầu xương bị thu hẹp thấy rõ.
Các triệu chứng thường gặp phổ biến nhất ở giai đoạn này đó là:
– Đau nhức và khó chịu nhiều hơn khi thực hiện các tư thế như: đứng, đi, ngồi xổm hay lên cầu thang.
– Cứng khớp xuất hiện thường xuyên và kéo dài hơn vào các buổi sáng.
– Xuất hiện tình trạng sưng, đau, tràn dịch hay biểu hiện vẹo khớp gối do viêm khớp gối gây ra.
Lưu ý điều trị:
Khi các triệu chứng xuất hiện nhiều và nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể sử dụng một số loại thuốc để giảm tình trạng đau nhức tại khớp gối như: thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, thuốc bôi tại chỗ, tiêm corticoid…
Các loại thuốc trên chỉ mang tính chất tham khảo đối với người bệnh. Tùy vào từng trường hợp bệnh mà bác sĩ sẽ có chỉ định đơn thuốc phù hợp. Người bệnh không nên dùng thuốc tùy tiện mà cần có sự theo dõi và kê đơn chính xác từ các bác sĩ chuyên khoa.
Giai đoạn 4: Thoái hóa khớp gối độ 4
So với các giai đoạn trên, thoái hóa khớp gối ở giai đoạn 4 đã có những biểu hiện nghiêm trọng hơn hẳn. Lớp sụn khớp gần như bị bào mòn và bong tróc hoàn toàn để lộ đầu xương rõ rệt. Gai xương hình thành nhiều và có kích thước ngày càng lớn, khoảng cách giữa hai đầu xương cũng bị thu hẹp đáng kể. Lượng dịch bôi trơn khớp giảm đi còn khiến các đầu xương dễ dàng cọ xát với nhau gây ra những cơn đau nhức nghiêm trọng.
Các triệu chứng thoái hóa khớp gối ở giai đoạn 4 người bệnh thường gặp phải đó là:
– Đau nhức khớp gối liên tục ngay trong những hoạt động đơn giản
– Sưng, viêm và cứng khớp
– Khó vận động khớp, khó đi lại
Theo thời gian, thoái hóa khớp gối còn có thể gây biến dạng khớp hoàn toàn, lệch trục khớp…
Lưu ý điều trị:
Khi đã bước vào giai đoạn 4, bệnh nhân cần được can thiệp và điều trị tích cực bằng phương pháp nội khoa để tránh những biến chứng nguy hiểm như: hẹp khe khớp, biến dạng khớp, mất khả năng vận động…
Tình trạng tổn thương sụn khớp do thoái hóa khớp gối
Mặc dù tình trạng thoái hóa khớp gối không thể phòng ngừa hoàn toàn nhưng việc kiểm soát, điều trị đúng phương pháp ngay từ đầu sẽ giúp làm chậm quá trình tiến triển của bệnh. Chính vì vậy, người bệnh nên nắm rõ các triệu chứng ở mỗi giai đoạn để có thể nhận biết sớm và đi khám kịp thời tại chuyên khoa Cơ xương khớp nhằm ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm.
Bênh viện NguyenTriPhuong.vn (bài do bạn Bá Trần giới thiệu)
