Để có được thân tâm khỏe mạnh, người ta cần loại bỏ các yếu tố tiêu cực khỏi tư tưởng. Cổ nhân cho rằng nguồn gốc của bệnh tật xuất phát từ chính nội tâm người ta. Thanh lọc tinh thần mới thực sự là điều then chốt nhất trong việc nâng cao sức khỏe. 


Lão Tử (thế kỷ thứ 6), người thời Xuân Thu, viết cuốn “Đạo Đức Kinh” 5000 chữ, chính là tinh hoa đạo học của mình lưu lại hậu thế. Tác phẩm vô cùng ngắn gọn, hàm súc ấy lại đề cập đến những vấn đề không tầm thường chút nào. Lão Tử khuyên người ta phải biết tu thân dưỡng tính, sống thuận theo tự nhiên, chất phác, không tranh giành…

Tu dưỡng thân tâm, buông bỏ dục vọng, theo Lão Tử chính là cách để đạt đến cảnh giới cao trong Đạo. Muốn trường sinh bất lão, khỏe mạnh an vui thì phải biết “vô vi”. Vô vi không phải là phó mặc, không hành động mà là thuận theo Đạo, theo tự nhiên. Lão Tử dạy người ta phải biết trừ bỏ “Lục hại” (6 điều hại) dưới đây: 

1. Không màng danh lợi

Danh lợi là sợi dây buộc mình. Tiền tài khiến người ta mờ mắt, danh vọng khiến người ta bị mê hoặc. Phàm xưa nay, người tham lợi thì chết vì đồng tiền. Người háo danh thì chết vì danh tiếng.

2. Đoạn tuyệt thanh sắc

Lời ca, tiếng hát, nhan sắc mỹ nữ chính là thanh và sắc. Thanh sắc khiến người ta suy yếu nhuệ khí, cạn kiệt sức lực. Chìm đắm vào tửu sắc, dục vọng thì dù là anh hùng cái thế, chí tại bốn phương cũng trở thành kẻ hèn đụt, yếu đuối.

3. Coi nhẹ tài vật 

Con người tạo ra tiền bạc nhưng sớm đã bị tiền bạc thao túng. Người ta khoác lên đồng tiền bao nhiêu vẻ mĩ miều, có người còn nói hồ đồ rằng: “Tiền là tiên, là Phật“. Thực ra bản chất của đồng tiền là lạnh lùng, vô tình, có thể làm băng hoại đạo đức nếu sử dụng sai mục đích, phương thức.

4. Gạt bỏ ích kỷ, tư lợi cá nhân

Người ta đã quen với việc sống cho mình, sống hết mình, chẳng màng đến người xung quanh. Thực ra con người chỉ là một sinh mệnh trong quần thể nhân loại đông đúc, rộng hơn nữa là trong cả vũ trụ bao la. Nếu luôn chỉ ích kỷ nghĩ đến mình, trục lợi cho bản thân thì sẽ sớm phải chịu cảnh tai ương.

5. Không nói lời xu nịnh, a dua giả dối

Người nói lời giả dối chắc chắn sẽ không có nhiều bạn bè. Mà người không có nhiều bạn bè thì tâm hồn cằn cỗi, sống trong vô minh, không kết giao nên cũng không thể đề cao cảnh giới tinh thần. Họ còn có thể tạo nghiệp báo cho chính mình từ những lời xu nịnh, a dua, ly tán lòng người ấy.

6. Không ghen tức, đố kị

Tâm đố kị là một liều thuốc độc, hại người và hại chính mình. Sở dĩ người ta đố kị là bởi trong lòng còn giữ ác niệm, tranh đấu. Loại bỏ sự đố kị, khoan dung với người khác chính là tự giải thoát chính mình.

Đoạn dứt “Lục hại” ấy quả không phải điều dễ dàng. Người ta sống trên đời là luôn vướng víu, bị trói buộc trong những thứ ấy. Nó là thuốc độc, là thứ hại thân người nhưng chẳng ai nhận ra, hoặc không muốn nhận ra. Họ bám dính lấy những lợi ích vật chất, tiền tài trước mắt mà chẳng thể nhìn xa hơn.

Tu thân dưỡng tính luôn là đạo lý truyền thống, là di sản quý báu mà người xưa để lại cho hậu nhân. Đáng tiếc là hậu nhân lại không biết trân quý nó. Chỉ khi giữ được tâm tĩnh lặng trước vinh hoa, phú quý, bạc tiền, mỹ nữ người ta mới có thể mong có được sức khỏe, sống trường thọ. Bởi danh, lợi, tình kia chính là những thứ bào mòn tinh lực, tâm tư của người ta nhất.

Khi còn trẻ, ta mải mê kiếm tiền, truy cầu công danh, sức khỏe vốn là không để ý. Lúc về già trăm thứ bệnh tật đổ lên đầu, lại mới bắt đầu lo lắng, bất an: “Làm sao để khỏe mạnh, sống lâu đây?“. Người nghèo khổ có sức nhưng lại chẳng có tiền, người giàu có bạc vàng đầy kho mà sức khỏe thì luôn nơm nớp. Và cũng thật trớ trêu thay, tuổi trẻ có cả thời gian và sức khỏe chỉ thiếu tiền bạc, trung niên có tiền bạc và sức khỏe nhưng chẳng có thời gian, lúc xế bóng về già tiền bạc và thời gian có đủ mà sức khỏe đã yếu lắm rồi!

Biết bao bậc đế vương, vương tôn công tử, quan lại cự phú trong lịch sử đều chẳng tiếc bạc vàng tiền của để “mua” lấy sức khỏe. Nào là bắc lò nấu thuốc, chế dược luyện đan, nào là bốn bể bôn ba, mong tìm thuốc tiên trường sinh bất lão. Nhưng tất cả đều chỉ là dã tràng xe cát, đáy nước mò trăng mà thôi. Bí quyết trường thọ là ở chính trong tâm hồn mình. Nhìn vào trong lòng mình, tự sửa mình, tu thân dưỡng tính, vứt bỏ điều không tốt mới là cách dưỡng sinh tốt nhất.

Ngoài “Lục hại”, Lão Tử còn khuyên người ta tránh xa 3 thói xấu này: 

Một là tham ăn biếng làm, ưa dùng xe chứ không đi bộ, luôn thụ động “há miệng chờ sung”. 

Lười biếng khiến người ta không còn linh hoạt, chậm chạp, đờ đẫn, chẳng mong được trường thọ.

Hai là ăn chơi sa đọa. Có câu: “Rượu chính là độc dược, sắc lại là dao róc xương“. Tửu sắc nguy hiểm như thế đấy, hại mệnh hại người bằng những thứ thoạt trông có vẻ ngọt ngào, âu yếm ấy. Người xưa có câu “Đại túy tất sinh đại hại” (uống say tất sinh tai hại), “Đại túy nhập phòng khí kiệt can thương” (uống quá nhiều rượu sẽ khiến gan bị tổn thương). Đam mê tửu sắc, coi rượu như mạng sống, người như vậy sao có thể trường thọ đây?

Ba là hủ hóa, cậy quyền cậy thế. Có chút uy quyền liền ức hiếp dân lành, ra tay vơ vét của dân, tham ô vô độ, tiêu tiền như nước, đam mê tửu sắc, phóng túng dục vọng, quan hệ nam nữ bất chính. Người như vậy cũng không thể mơ tưởng đến trường thọ được.

Về đạo dưỡng sinh, Lão Tử đã chỉ ra những bí quyết thật rõ ràng. Ông nói: “Đừng ngồi lâu, đừng đi bộ lâu, đừng nhìn lâu, đừng nghe lâu, không đói thì chớ cố ép ăn, không khát thì chớ cố ép uống. Không đói mà cố ép ăn thì tỳ lao tổn, không khát mà cố ép uống thì bao tử trướng. Thân thể phải thường lao động, ăn phải thường ăn ít. Lao động chớ quá độ, ăn ít chớ để tới đói. Sáng mùa đông đừng để bụng rỗng, tối mùa hạ đừng ăn no. Dậy sớm thì đừng dậy trước khi gà gáy, dậy trễ thì chớ dậy sau khi mặt trời mọc“.

Làm được những điều ấy thì có thể di dưỡng tính tình, đắc được nội tâm trong sáng. Mà người có nội tâm trong sáng thì ắt được Thần Phật trông coi. Người ngay chính, lễ nghĩa, lương thiện thì ngay cả tà ma cũng phải tránh xa, không dám báo oán.

Chính là:

Tâm tính sửa sang dứt đường tà
Trở về cội gốc bỏ lối ma
Đạo thắp trong tâm, tâm tự sáng
Thiên quốc vời vời chẳng còn xa

Văn Nhược