Bạn
có biết là có nhiều loại bệnh tiểu đưởng khác nhau, mỗi loại có nguyên
nhân và các yếu tố rủi ro riêng của nó.
Biết được điều này rất quan trọng bởi vì hiện nay có quá nhiều người mắc bệnh
này-- theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa kỳ (ADA) riêng tại Hoa kỳ đã có 29 triệu
người bị bệnh tiểu đưởng tức là 9 phần trăm dân số. Các chuyên gia y tế ước
tính con số này sẽ còn gia tăng vỉ bệnh mập phì trở thành một vấn để lớn lao về
sức khỏe , thế mà quá mập hay mập phì có nhiều khả năng dẫn tới bệnh tiểu đường
Dưới đây là các khác biệt cơ bản
giữa các bệnh tiền tiểu đường, tiểu đường loại 1 loại 2 và tiểu đường do thai
nghén
Bệnh tiền tiểu đường (Prediabetes)
Khi bạn bị
bệnh tiền tiểu đường thì đường trong máu ( đường-huyết) đủ cao để một ngày nào đó bạn sẽ bị bệnh tiểu đường loại 2. Bệnh tiền tiểu đường là một mối quan
tâm chính tại Hoa kỳ vỉ theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa kỳ (ADA) hiện có tới 86 triệu người Mỹ mắc bệnh
này
Bác sĩ chẫn đoán bệnh tiền tiểu đường
bẳng các nhìn vào số đo mức đường-huyết. Thử nghiệm đường-huyết lúc đói
(Fasting blood sugar) là một thử nghiệm glucoz (một loại đường) trong máu sau
khi bạn đã nhịn đói ít nhất 12 tiếng. Số đo đường-huyết khi đói trong khoảng từ
100 đến 125 là chỉ dấu của bệnh tiền tiểu đường,
Một chỉ dấu khác của bệnh tiền tiểu
đường là số đo hemoglobin A1C ỡ trong khoảng từ 5.7 tới 6.4. Số đo hemoglobin A1C cho biết mức trung bình
cũa đường-huyết trong một thời gian ba tháng, và được xác đinh qua thử nghiệm
máu
Nếu không làm thử nghiệm đường-huyết
hay A1C thỉ bạn có thể không biết mình bị bệnh tiền tiểu đường. Tin mừng là nếu
bạn biết mình bị bệnh này thì bạn vẫn còn có thời gian thay đổi nếp sống để
tránh nguy cơ bị bệnh tiểu đường loại 2 bằng cách giảm cân, tập thễ dục ít nhất
150 phút mỗi tuần, ăn uống lành mạnh hơn và tham gia những chượng trình như National Diabetes
Prevention Program của Trung tâm Kiểm soát và Phỏng ngừa Bệnh tật (CDC)
Nếu bạn gỉảm được từ 5 phần trăm tới
10 phẩn trăm trọng lượng cơ thể thì bạn có thể giảm được 60 phẩn trăm nguy cơ mắc
bệnh tiểu đường loại 2
Bệnh tiểu đường loại 1
Khi bạn bị bệnh tiểu đường loại 1,
cơ thể không thể sản xuất hormon insulin. Insulin giúp cơ thể thâu nạp glucoz có trong thực
phẩm bạn ăn vào để tạo ra năng lương.
Bệnh tiểu đường loại 1 thường được
chẩn đoán ở các trẻ em và các thiếu niên vì những người bị tiểu đường loại 1
thường có bệnh này ngay từ lúc sinh ra. Tuy nhiên bác sĩ cũng có thể chẩn đoán
bệnh tiều đường loại 1 ở người trưởng thành. Bạn có nhiều khả năng bị bệnh tiều
đưòng loại 1 nếu bạn có người thân trong gia đình như bố mẹ hoặc anh chi em bị
bệnh này
Khi bạn bị bệnh tiểu đường loại 1 thì
cách mà cơ thể tồn trữ đường-huyết dư thừa không được kiểm soát tốt. Vì vậy bạn
cần insulin để giúp quản lý bệnh tiểu đường và kiễm soát đường-huyết của bạn ,
nói rõ hơn insulin giữ vai trò then chốt trong việc tồn trữ đường-huyết dư thừa
Nếu không được chữa trị, bệnh tiểu
đường loại 1 có thể ảnh hưởng tới cơ thể bẳng nhiếu cách và thậm chí có thể lấy mạng sống của bạn. Bạn có thễ bị
mất thị lực, bị tỗn thương thẩn kinh hay mắc bệnh tim và thận.
Bạn phải chích insulin để giúp kiểm
soát bệnh tiểu đường loại 1 và khám sức khỏe đều đặn để ngăn chặn những hậu quả
nghiêm trọng vể sức khỏe
Bệnh tiểu đường loại 2
Khi bạn bị bệnh tiểu đường loại 2 thì
cơ thể hoặc không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin đúng mức. Bệnh
tiểu đường loại 2 này khác loại 1 bởi vì cơ thể người bị bệnh tiểu đường loại 1
không sản xuất được insulin. Một khác biệt nữa là bệnh tiểu đường loại 2 phần
lớn là do nếp sống không lành mạnh gây ra như không tập thễ dục, ăn những thực
phẫm không lành mạnh và quá béo mập
Trong khi bệnh tiểu đường loại 1 thường
có những triệu chứng đột ngột như đi tiểu thường xuyên, cảm thấy mệt mỏi hoặc
thâm chí cảm thấy như bị cúm thì trái
lại bệnh tiểu đường loại 2 cần thời gian để phát triển . Thật vậy, bạn có thể thậm
chí không biết mình bị tiểu đường loai 2 cho tới khi các triệu chứng---bao gồm
khát nước hay đói bụng nhiều hơn, hoặc giảm cân đột ngột-- xẩy ra thường xuyên
hoặc cho tới khi bạn thữ nghiệm đường-huyết
Bệnh tiểu đường loại 2 hiện đang gia
tăng trên tòan cầu, và phần lớn người Mỹ bị tiểu dường đều mắc bệnh tiểu đường
loại này. Bệnh tiều đường loại 2 thông
thường có liên hệ với bệnh mập phì (obesity), tuy nhiên không phải ai bị bệnh
tiểu đường loại 2 cũng đều quá mập.
Tuy rằng thói quen ăn uống, tâp thể
dục và trọng lượng cơ thể có thể ảnh hưỡng tới rủi ro phát triển bệnh tiểu đường
loại 2 , nhưng nếu trong gia đình bạn có người bị bệnh tiểu đường loại 2 thỉ
bạn sẽ có rủi ro cao bị bệnh này. Ngoài ra bệnh tiểu dường loại 2 cũng thông
thưởng hơn khi bạn vể già; có người khi tới tuổi 86 mới được chẩn đoán bị bệnh
tiểu đưởng này
Bạn có thể thay đổi nếp sống để giữ
đường-huyết trong tầm kiểm soát khi bạn bị bệnh tiểu đưởng loại 2. Ăn uống lành
mạnh, tập thể dục, ngủ đủ giấc và quản lý stress là những điều quan trọng bạn
cần phải làm để giảm sức đề kháng
insulin của cơ thể và kiểm soát đường-huyết.
Đôi khi, những người bị tiểu đưởng
loại 2 (cũng như những người bị tiền tiểu đường và tiểu dưởng do thai nghén) phải uống thuốc để kiểm soát đường huyết. Nếu
thuốc uống không hiệu nghiệm thỉ họ sẽ phài chích insulin
Loại bệnh tiểu đường bạn mắc phải--dù
là loai 1 hay loai 2--không thay đổi với thời gian. Điều này có nghĩa là bạn
luôn luôn chỉ có thể có hoặc bệnh tiểu đường loại 1 hoặc bệnh tiểu đường loại 2
, chứ loại 2 không thể trở thành loại 1 được
Bệnh tiểu đường do thai nghén
Bệnh tiểu đường do thai nghén
(gestational diabetes) khác với trường hợp đã bị tiểu đường rồi mới mang thai
Khi bạn bị bệnh tiểu đường do mang
thai thì cơ thể bạn không sản xuất được đúng số lượng insulin. Bạn lên cân và
tuyến tụy (pancreas) không sản xuất được insulin.
Bệnh tiểu đường do thai nghén được
chẩn đoán bẳng cách làm thử nghiệm glucoz uống (oral glucose test) vào tuần lệ
thai nghén thứ 24 hoặc sau tuần lễ này.
Một chế độ ăn uống lành mạnh và hoat động
thể lực đều đăn có thễ giúp giữ đường-huyết trong tầm kiểm soát, cũng như việc
khám bệnh đều đặn. Một số phụ nữ mang thai còn cẩn phải uống thuốc trị tiểu
đượng hoăc chích insulin
Bệnh tiểu đường do thai nghén có thễ
chấm dứt sau khi bạn sanh con. Bác sĩ sẽ kiễm tra lại khoảng 6 tháng sau khi bạn
sanh để chắc chắn là bạn không còn bị tiểu đường
Tuy nhiên, các phụ nữ bị bệnh tiểu đường
do thai nghén và các con họ sanh ra đều có rũi ro cao bị bệnh tiểu đưởng loại 2
vể sau này
