Thứ Ba, 10 tháng 11, 2015

10 điều bạn có thể làm để tránh té ngã




Đối với nhiều người cao niên, té ngã bất ngờ có thễ gây ra một chuỗi những sự kiện mà cuối cùng dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hoặc chết người. Người bị té ngã có thể phải nằm viện lâu dài hoặc rơi vào tình trạng tàn phế lảm cho việc sống độc lập trở  thành một thử thách lớn lao



Khi già đi, chúng ta bắt đầu mất thăng bằng (balance). Vi đi đứng không vững, nên các người cao niên rất sợ bị té ngã và có khuynh hướng tự coi mình như yếu ớt. Đây chính là một trong những lý do vì sao họ tránh các hoạt động nơi công cộng như đi bộ, đi mua sắm và thậm chí giao tiếp xã hội. Thể lực của họ kết hợp với sự sợ hãi thuờng làm tăng thêm cảm giác bị cô lập và sự trầm cảm của họ- tất cả đều quá thông thường đối với nhóm người này

Theo Viện National Institute of Health  " té ngã là nguyên nhân số một dẫn tới  gãy xương, nhập viện vì chấn thương, mất độc lập và tử vong do thương tích" của những người tuổi 65 hay hơn tại Hoa kỳ  và đưa việc phòng ngừa té ngã cho người caoniên lên ưu tiên hàng đấu. Rủi ro chỉ tăng khi chúng ta già đi, với tỉ lệ một trên năm cho những người ở tuỗi 85 hay hơn báo cáo bị té ngã hơn một lần trong một năm  so sánh với tỉ lệ môt trên mười cho những ngưởi trong độ tuổi từ 65 tới 74. Té ngã nơi người cao niên thường ra dẫn đến tử vong hoặc gây những hậu quả dài hạn lên các hoat động trong sinh hoạt hàng ngày của họ

Các bệnh nhân cao tuổi phải được tư vấn về cách làm sao tránh té ngã vì môi trường xung quanh và thuốc men.

Một vài thuốc --như liệtkê dưới đây--có thế ảnh hưởng tới cảm giác thăng bằng vốn đã bi tổn thương của các bệnh nhân này

-thuốc co giật (anti-seizure drgs/ anticonvulsant)
-thuốc cao huyết áp (hypertensive drugs)
-thuốc giảm đau (sedatives)
-thuốc an thần (tranquilizer)
-thuốc trị ưu tư lo lắng ( anxiolytics/anti-anxiety drugs)
-thuốc lơi tiểu (diuretics)
-aminoglycosides (một loại thuốc kháng sinh)
-thuốc gây dãn mạch (vasodilators)
-vài thuốc giảm đau (analgesics/painkillers)
-vài thuốc hoá trị liệu ( thuốc chống ung thư)



Đáng lưu ý là thuốc Ritalin có thể giúp phòng ngừa té ngã. Trong một đột phá đầy khích lệ, các nhà nghiên cứu thuộc Đai học Ben Gunon đã phát hiện là một liều lượng duy nhất thuốc này ---  sử dụng đễ trị rối loạn thiếu chú ý và tập trung vào công viêc ( ADHD= attention deficit hyperactivity disorder) và bệnh lên cơn ngủ kịch phát (narcolepsy)--- có thể giúp cải thiện sự thăng bằng trong khi đi  và do đó giảm rủi ro té ngã của các cao niên. Các nhà khảo cứu đã thừa nhận là kết quả này là do sự cải thiện tập trung nhờ vào thuốc Ritalin, nhưng họ cũng có cảm nghĩ là thuốc này thật sự có ảnh hưởng lên các phần trong não phụ trách kiểm soát di động (motion) và thăng bằng (balance).

Viện National Institute on Aging đã soạn thảo một bảng  liệt kê 10 điều có thễ làm đễ ngăn ngừa té ngã

1- Tập thễ dục đều đặn, đặc biệt là những môn tập về thăng bằng như yoga và tai chi,  có thễ giúp các cao niên đi đứng vững vàng hơn
2- Bảo đảm an toàn nơi ở của cao niên bởi vì phần lớn các vụ té ngã xẩy ra khi các cao niên làm những công việc thuờng ngày. Các rũi ro gây vấp ngã do thảm, dây điện và  các thứ bừa bộn trong nhà cần được loại bỏ. Phân nửa các vụ té ngã  ở nhà xẩy ra trong phòng tắm và một sai lầm trong phòng tắm sẽ gây thảm họa. Các tay vịn gắn nơi vòi sen, bồn tắm, và nhà vệ sinh cũng như ánh sáng thích hợp là rất cần thiết
3- Kiễm tra đều đặn thị lực và thính lực để điều chỉnh nếu cần. Dùng kính hai tròng khi đi hoặc leo bậc thang có thể làm mờ tầm  nhìn nên dễ gây té ngã,
4- Thuờng hay bị choáng váng có thể là chỉ dấu của tình trạng bệnh tiềm ẩn có liên quan với huyết áp, lưu thông máu huyết và những vấn đề về cảm giác (sensory issues)
5- Vật lý trị liệu có thể giúp ích cho việc cải thiện thăng bằng  và sự vững tin khi đi lại
6- Nhờ bác sĩ hay dược sĩ duyệt lại các thuốc đang uống đễ xem có thuốc nào  có thể gây choáng váng và buồn ngủ
7- Đứng dậy từ từ khi đang ngồi hay nằm
8- Đi giầy đế cao su đễ tránh trượt chân
9- Hạn chế việc uống rượu
10-Ngủ đủ giấc

Tóm lại té ngã có thể ngăn ngừa được và một người chăm sóc tốt có thể  giảm thiểu các hậu quả  của té ngã nếu xẩy ra. Người chăm sóc cẩn phải quen thuộc với việc duy trì một môi trường xung quanh an toàn và những thói quen an toàn cho người cao niên. Nhiểu cán sự xã hội và chuyên viên  trị liệu nghể nghiệp chuyên phụ trách về ngưởi già có thễ giúp thiết lập nơi ở an toàn cho các người cao niên,

10 Things You Can Do To Prevent Falls- Anita Kamiel- 11/09/2015