Tim là một cơ quan nội tạng quan trọng của hệ Tuần hoàn, có nhiệm vụ bơm máu thông qua mạch, cung cấp dưỡng chất và oxygen cho toàn cơ thể, đồng thời chuyển các chất thải chuyển hóa (metabolic waste) như carbon dioxide đến phổi để loại ra ngoài.
Những vấn đề bệnh lý của Tim (Heart disease) và bệnh Tim Mạch (Cardiovascular disease) ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, mọi chủng tộc và giới tính, bao gồm nhiều nguyên nhân và triệu chứng khác nhau. Theo Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Bệnh Tật Hoa Kỳ (CDC), hai căn bệnh này là nguy cơ hàng đầu dẫn đến tử vong, với tỉ lệ 25% trong số những người mắc phải, nghĩa là cứ mỗi 4 người mắc bệnh, thì có 1 người tử vong.
Có nhiều trường hợp bệnh lý về Tim như: Bệnh Động mạch vành Tim (Coronary Heart disease), bệnh Tim bẩm sinh (Congenital Heart Defects), Loạn nhịp Tim (Arrhythmia)… Trong số đó, bệnh Động mạch vành Tim được xem là phổ biến nhất, căn bệnh này bắt đầu diễn biến một khi những động mạch dẫn máu về Tim, ít hay nhiều bị tắc nghẽn, do những mảng cholesterol xấu (LDL) bám chặt bên trong, khiến thành mạch trở nên xơ cứng và bị thu hẹp dần dần, tạo nên tình trạng Xơ vữa Động mạch (Atherosclerosis). Cho đến một lúc nào đó, vì thường xuyên nhận không đủ Oxygen và các dưỡng chất cần thiết, Tim sẽ trở nên suy nhược, dẫn đến Trụy Tim, còn gọi là Đột quị (Heart Attack), Loạn nhịp Tim và nhiều hệ quả tai hại khác. Thêm vào đó, Xơ vữa Động mạch cũng dẫn đến Huyết áp cao, hoặc xa hơn nữa là Tai Biến Mạch Máu Não (Stroke).
Nếu như bệnh Tim Mạch là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong tại Hoa Kỳ và các quốc gia phát triển, thì Tai Biến Mạch Máu Não (TBMMN) là nguyên nhân đứng hàng thứ ba. Theo các dữ liệu thống kê Y tế Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 600 ngàn người bị TBMMN, trong số đó, hơn 150 ngàn người tử vong. 90% những người còn lại chịu di chứng nặng, và chỉ có 10% mang di chứng nhẹ.
Vì thế, kiểm soát cholesterol xấu là một việc hết sức cần thiết cho mọi người, mọi tuổi tác và giới tính. Tất nhiên, về mặt lý thuyết, người cao niên với thể trọng vượt tiêu chuẩn hoặc béo phì có nguy cơ cao hơn người trẻ, nhưng trong thực tế, cũng từng có nhiều trường hợp TBMMN ở người trẻ tuổi hoặc trung niên.
Sau đây là danh sách 10 loại thực phẩm có thể góp phần làm sạch mạch máu, giảm cholesterol xấu (LDL), giúp chúng ta có một trái Tim mạnh khỏe, và giảm thiểu được nguy cơ mắc phải những căn bệnh trên:
1/ YẾN MẠCH - OATMEAL
Với bữa điểm tâm, chúng ta hãy bắt đầu một ngày với một chén bột yến mạch hấp, đó là một món ăn rất nhiều chất omega-3 fatty acids, folate, và potassium. Có thể nói, yến mạch là một món ăn ưu hạng, giầu chất xơ, có tác dụng giảm thiểu mức độ cholesterol xấu (LDL), và làm sạch các động mạch.
2/ CÁ HỒI – SALMON
Cá hồi rất giầu chất omega-3 fatty acids, có thể giảm huyết áp rất hiệu quả, và chống các hạt máu đông. Nếu ăn thịt cá hồi 2 lần một tuần, chúng ta có thể giảm được 30% nguy cơ trụy Tim.
Bác sĩ Stephen T. Sinatra, tác giả quyển sách “Hạ huyết áp của bạn trong vòng 8 tuần lễ” đã nói như sau: “Cá hồi chứa đựng chất carotenoid astaxanthin, có tác dụng chống oxyt hóa rất mạnh”.
Nhưng quí vị hãy chọn mua loại cá hồi sống trong môi trường thiên nhiên, không hàm chứa độc tố thuốc trừ sâu, và các kim loại nặng khi được nuôi ở các trại cá.
Nếu như quí vị không thích cá hồi, một số các loại cá khác có nhiều chất dầu như: cá thu (mackerel), cá tuna, cá trích (herring), và cá mòi (sardine) cũng sẽ giúp ích cho Tim rất nhiều.
3/ TRÁI BƠ - AVOCADO
Hãy thêm một chút bơ vào sandwich hay spinach salad (rau dền) để gia tăng những chất béo lành mạnh cho Tim. Quả bơ (Avocado) hàm chứa các chất béo có thể hòa tan (mono-unsaturated fat), dó đó có thể giảm được lượng cholesterol xấu (LDL), đồng thời gia tăng lượng cholesterol tốt (HDL) trong cơ thể. Bác sĩ Sinatra cho biết: “Quả bơ là một món ăn tuyệt hảo, vì có thể giúp cơ thể hấp thụ các chất carotenoids khác, đặc biệt là chất beta-carotene và lycopene, tối cần thiết cho Tim"
4/ DẦU OLIVE
Dầu Olive chứa toàn chất mono-unsaturated fats (những chất béo có thể hòa tan), giảm cholesterol xấu (LDL) và giảm nguy cơ phát triển bệnh Tim.
Một nghiên cứu từ 7 quốc gia, nhằm tìm hiểu những yếu tố liên quan đến bệnh Tim Mạch trên toàn cầu, cho thấy rằng, những người đàn ông ở vùng Crete có khuynh hướng mắc bệnh cao cholesterol, thế nhưng chỉ có vài trường hợp tử vong vì bệnh Tim. Lý do vì họ luôn ăn nhiều dầu olive, là loại dầu có nhiều chất béo tốt cho Tim.
Vì thế quí vị hãy nhớ thêm vào món ăn của mình loại dầu olive sống, hay các loại dầu sống khác, không bị cháy, vì không phải trải qua quá trình nấu nướng. Quí vị cũng nên dùng dầu olive, dầu bắp thay vì dùng bơ khi nấu nướng.
5/ CÁC LOẠI HẠT - NUTS
Hạt Hồ đào, còn gọi là hạt óc chó (walnuts) có rất nhiều omega-3 fatty acids và, cùng với hạt hạnh nhân (almonds) cũng như hạt macadamia, tất cả đều chứa mono- và poly-unsaturated fat, là các loại chất béo có thể hòa tan. Bác sĩ Sinatra cho biết thêm: “Các loại hạt này còn tăng cường chất xơ, và không khác gì dầu olive, chúng là một nguồn dồi dào các chất béo lành mạnh”.
6/ CÁC LOẠI DÂU - BERRIES
Blueberries, raspberries, strawberries, tất cả đều là những chất chống sưng, có tác dụng giảm nguy cơ bệnh Tim và Ung thư. Bác sĩ Sinatra nói: “Đặc biệt, blackberries and blueberries rất tuyệt vời, nhưng nói chung, tất cả các loại berry đều tốt cho sức khỏe Tim Mạch”
7/ RAU ĐẬU – LEGUMES
Đây là những thực phẩm giầu chất xơ, cải xoăn, chickpeas, cùng black bean và kidney beans. Tất cả đều chứa nhiều omega-3 fatty acids, calcium, và chất xơ có thể hòa tan.
8/ RAU DỀN MỸ - SPINACH
Rau dền có thể giúp cho quả Tim hoạt động tốt đẹp vì chứa nhiều chất lutein, folate, potassium, và chất xơ.
Nhưng quí vị hãy ăn các loại rau này đủ liều lượng mỗi ngày, thì mới đủ tốt cho Tim. Tổ chức The Physicians' Health Study, đã khám cho hơn 15 ngàn người không mắc bệnh Tim trong suốt 12 năm dài. Đó là những người ăn ít nhất mỗi ngày 2,5 khẩu phần rau, đã cắt giảm nguy cơ bệnh Tim được 25%, nếu so sánh với những ai không ăn rau. Và cứ mỗi khẩu phần rau bổ sung, sẽ giảm thiểu thêm 17% nguy cơ bệnh Tim.
9/ HẠT LANH - FLAXSEED
Đây là một loại hạt chứa rất nhiều chất xơ, omega-3 và omega-6 fatty acids, ngay đến cả một chút rải rác của flaxseed cũng có thể tác dụng lâu dài cho Tim. Chỉ cần rắc lên chén yến mạch, hay khẩu phần cereal một chút xíu bột flaxseed, cũng đủ để chúng ta có một bữa điểm tâm thật lành mạnh cho quả Tim.
10/ ĐẬU NÀNH – SOY BEAN
Đậu nành có thể giảm được cholesterol, và vì có rất ít saturated fat (là chất béo không thể hòa tan), đậu nành luôn là một nguồn thực phẩm giàu chất đạm lành mạnh nhất trong các loại thực phẩm tốt cho Tim.
Quí vị hãy để ý đến các nguồn thiên nhiên của đậu nành, như đậu Eda (edamame), đậu nành lên men (tempeh), hay đậu nành lụa hữu cơ (organic silken tofu). Và sữa đậu nành cũng là một nguồn bổ sung tuyệt diệu cho một chén yến mạch, hay cereal chế biến từ ngũ cốc (whole-grain cereal).
Nhưng quí vị cũng nên để ý đến lượng muối trong sữa đậu nành, vì một vài sản phẩm đậu nành có thể đã được thêm muối khi chế biến, một yếu tố khiến huyết áp gia tăng.
Để kết luận, người viết xin nhấn mạnh: Những vấn đề bệnh lý của Tim và bệnh Tim Mạch ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, mọi chủng tộc và giới tính, bao gồm nhiều nguyên nhân và triệu chứng khác nhau, nhưng do tắc nghẽn hay xơ vữa động mạch là nguyên nhân khá phổ biến. Vì thế, kiểm soát cholesterol xấu là một việc hết sức cần thiết. Tất nhiên, về mặt lý thuyết, người cao niên với thể trọng vượt tiêu chuẩn hoặc béo phì có nguy cơ cao hơn người trẻ, nhưng trong thực tế, cũng từng có nhiều trường hợp TBMMN ở người trẻ tuổi hoặc trung niên.
Dùng thường xuyên những nguồn thực phẩm nêu trên, chắc chắn sẽ giúp chúng ta có được một sức khỏe dồi dào, một trái Tim mạnh khỏe, một đời sống an lành và hạnh phúc.
Nguyễn Đức Cường. L.Ac., Ph.D./bất khuất
