Đột quỵ ( tai biến mạch máu não- stroke) là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ tư và là nguyên nhân tàn tật đứng hàng đầu tại Hoa kỳ. Có hai loại đột qụy: đột qụy thiếu máu cục bộ (ischemic) khi cục đông máu ngăn chặn máu tới não và đột quỵ xuất huyết (hemorragic)khi mạch máu não bị vỡ gây chảy máu trong não hay bên trên não. Đột qụy thiếu máu cục bộ chiếm 87% các trường hợp đột qụy
Các triệu chứng chính
- Đột nhiên mặt, tay hay chân bị tê và yếu, đặc biệt là ở một bên cơ thể
- Đột nhiên bị lẫn, hay nói khó khăn hoặc nghe không hiểu
- Đột nhiên một mắt hay cả hai mắt nhìn khó khăn
- Đột nhiên bị nhức đầu dữ dội, không rõ nguyên nhân
Các triệu chứng ít thấy hơn (nhưng lại thường xẩy ra cho phụ nữ)
- Đột nhiên buồn nôn và ói mửa
- Mất ý thức hay bất tỉnh một lát, bị lẫn hoặc co giật
- Đột nhiên nấc cụt
- Đột nhiên mặt và chân tay bị đau
- Đột nhiên khó thở và đau ngực
Ba
cách đơn giản để đánh giá các triệu chứng
- Bảo bệnh nhân cười ---> Một bên mặt xệ
xuống
- Bảo bệnh nhân giơ tay.---> Một cánh tay sụi xuống
- Bảo bệnh nhân nói một câu đơn giản
--->Nói mất chữ hoặc nói lắp
Nếu
bạn cho rằng chính bạn hay một người khác bị đột qụy thì bạn phải làm gì?
- Gọi tức thời 9-1-1. Đừng có chần chừ đễ
xem các triệu chứng có hết hay không. Bệnh
nhân càng đưọc chăm sóc y tế sớm chừng nào càng tốt chừng
nấy. Bác sĩ Goldstein cho biết " Nếu có chọn lựa bạn hãy chờ xe cấp cứu tới
thay vì tự chở bệnh nhân tới bệnh viện. Những
người được cấp cứu đều được chẫn đoán nhanh hơn nhiều so với nhửng người tới bẳng
phương tiện riêng ( và dĩ nhiện nếu bạn chính là người nghi bị đột qụy thì đừng bao giờ tự lái xe tới bệnh viện)
- Gọi cấp cứu ngay cả khi các triệu chứng
biến mất. Trong cơn đột qụy thiếu máu cục bộ ngắn(transient ischemic stroke-TIA)
các triệu chứng chỉ kéo dài chừng vài phút nhưng là dấu hiệu cảnh báo một cơn đột
qụy lớn có thễ đang tới. Theo bác sĩ Goldstein " Cách tốt nhất đễ trị một
cơn đột qụy là trước tiên đừng bao giờ để nó xẫy ra. Cơn đột quỵ ngắn đã cho chúng
ta cơ hội ấy"
- Ghi thời điễm các triệu chứng bắt đầu xuất
hiện và cho nhân viên cấp cứu biết. Lý do là vì có những khung thời gian sau đó
một vài thuốc nhất định không có thể được sử dụng
- Đừng cho bệnh nhân uống aspirin. Theo bác sĩ Goldstein "
Đột qui là một sư cố liên quan tới não chứ không
phài là nhồi máu cơ tim (heart attack). Bạn chưa biết được loại đột qụy nào đạng xẩy ra. Nếu là đột quy xuất huyết thí aspirin sẽ làm tỉnh trang tệ hai hơn vỉ thuốc này có tính
chất lam loãng máu"
