Bệnh thận là một bệnh mãn tính của thận đã xảy ra ít nhất ba tháng. Bệnh thận có 5 giai đoạn – và trong giai đoạn 4, thận của bạn đang bị tổn thương nghiêm trọng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là lúc này thận vẫn hoạt động ở một mức độ nào đó và chưa bị suy (kidney failure).
Bệnh thận giai đoạn 4 nặng hơn giai đoạn 3 tức là giai đoạn mà thận chỉ bị tổn thương thận ở mức độ vừa phải. Sau giai đoạn 4 này là giai đoạn 5 tức là giai đoạn thân suy thực sự. Khoảng 0,4% người trưởng thành ở Hoa Kỳ mắc bệnh thận giai đoạn 4.
Khi phát triển bệnh thận giai đoạn 4, bạn có thể bắt đầu có một số triệu chứng như sưng chân. Tuy nhiên, các triệu chứng nghiêm trọng hơn chỉ bắt đầu xảy ra khi tình trạng thận tiến triển đến giai đoạn 5.
Điều đáng lưu ý là ở giai đoạn 4 bạn chưa phải chạy thận (dialysis) - một loại phương pháp điều trị giúp thay thế chức năng thận để loại bỏ nước dư thừa và chất độc ra khỏi máu. Tuy vậy, lúc này bác sĩ đã có thể giúp bạn bắt đầu chuẩn bị bạn cho phương pháp chạy thận này hoặc cho nhu cầu ghép thận.
Triệu chứng
Ban đầu, bệnh thận thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Thông thường, ba giai đoạn đầu của bệnh thận chỉ gây ra tối thiểu hoặc không gây ra triệu chứng nào cả. Trên thực tế, bạn thậm chí có thể không biết mình mắc bệnh thận cho đến khi tình trạng bệnh tiến triển.
Thường ra ở giai đoạn 4, bạn mới bắt đầu có các triệu chứng . Điều này xảy ra vì thận của bạn không thể loại bỏ chất lỏng dư thừa và chất độc qua nước tiểu. Ngoài ra, cơ thể bạn có thể không sản xuất đủ hormone gọi là erythropoietin, loại hormone quan trọng để sản xuất các tế bào hồng cầu mà cơ thể bạn cần.
Kết quả là bạn có thể bắt đầu có các triệu chứng sau:
Mắt cá chân và chân bị sưng
Đôi mắt sưng húp
Thiếu máu
Mệt mỏi
Chuột rút cơ bắp
Chán ăn
Buồn nôn và ói mửa
Giảm cân không chủ ý
Khó ngủ
Ngứa da
Một hương vị kim loại trong miệng
Đau xương hoặc khớp
Hãy ghi nhớ: không phải ai cũng có tất cả các triệu chứng trên khi bệnh thận ở giai đoạn 4 và các triệu chứng có thể không phải lúc nào cũng nghiêm trọng. Tuy nhiên, vào thời điểm bệnh chuyển sang giai đoạn 5 thì những triệu chứng này mới bắt đầu trầm trọng hơn.
Nguyên nhân
Dưới đây là những nguyên nhân có thể dẫn đến tổn thương thận nghiêm trọng và làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận giai đoạn 4:
Tiểu đường – nguyên nhân hàng đầu gây bệnh thận mãn tính
Huyết áp cao
Nhiễm trùng thận
Tác hại của thuốc
Bệnh thận di truyền, chẳng hạn như hội chứng Alport hoặc bệnh thận đa nang
Rối loạn tự miễn dịch ảnh hưởng đến thận, như bệnh lupus
Viêm mạch
Dị tật thận bẩm sinh
Các yếu tố rủi ro có thể tăng nguy cơ mắc bệnh thận
Ăn chế độ ăn nhiều natri (muối) hoặc protein
Hút thuốc lá
Sống một lối sống ít vận động
Ngủ không đủ giấc
Có tiền sử gia đình mắc bệnh thận
Chẩn đoán
Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh thận, tiền sử cá nhân bị nhiễm trùng thận tái phát hoặc đang gặp các triệu chứng của bệnh thận, điều cần thiết là phải đến gặp nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để được xét nghiệm và chẩn đoán thích hợp. Trong cuộc hẹn, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bạn, tìm hiểu về các triệu chứng, hiểu thói quen sinh hoạt của bạn và thực hiện khám sức khỏe.
Nói chung, hầu hết những người mắc bệnh thận giai đoạn 4 đều biết rằng họ mắc bệnh thận mãn tính. Tuy nhiên, nếu bạn đang có các triệu chứng và không được chẩn đoán, điều quan trọng là phải nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ về cảm giác của bạn để họ có thể yêu cầu các xét nghiệm phù hợp nhằm tìm hiểu thêm về tình trạng của bạn.
eGFR
Xét nghiệm phổ biến nhất mà các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe yêu cầu nếu họ nghi ngờ mắc bệnh thận là xét nghiệm máu ước tính mức lọc cầu thận (eGFR). Xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ chẩn đoán tình trạng bệnh và đánh giá xem bạn đang ở giai đoạn nào của bệnh thận.
Với xét nghiệm này, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ sử dụng một mẫu máu nhỏ của bạn để xem các cầu thận của bạn hoạt động nhanh chóng và hiệu quả như thế nào. Tiểu cầu của bạn là những thành phần nhỏ trong thận giúp lọc chất độc và chất lỏng ra khỏi máu. eGFR của mọi người có thể khác nhau tùy thuộc vào các yếu tố như giới tính và tuổi tác. Tuy nhiên, hầu hết những người có thận khỏe mạnh, hoạt động bình thường đều có eGFR là 90 milimét mỗi phút (mL/phút).
Khi bạn mắc bệnh thận giai đoạn 4, eGFR của bạn đã giảm đáng kể. Bảng sau đây cho biết phạm vi số đo eGFR dựa trên giai đoạn bệnh thận
Giai đoạn eGFR (tính bằng mL/phút)
1 90 trở lên
2 60 đến 89
3 30 đến 59
4 15 đến 29
5 Dưới 15
Các kiểm tra bổ sung
Mặc dù xét nghiệm eGFR thường là quan trọng nhất nhưng nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn cũng có thể yêu cầu các xét nghiệm khác để tìm hiểu thêm về tình trạng của bạn, bao gồm:
Tỷ lệ albumin-creatine trong nước tiểu (uACR): Đo nồng độ protein trong nước tiểu của bạn để đánh giá chức năng thận
Xét nghiệm công thức máu toàn bộ: Kiểm tra sự hiện diện của các tình trạng liên quan, như thiếu máu hoặc tiểu đường
Xét nghiệm máu bảng chuyển hóa: Đánh giá sự cân bằng chất lỏng và chất điện giải của cơ thể để hiểu rõ hơn về sức khỏe gan và thận tổng thể của bạn
Xét nghiệm vitamin D và hormone tuyến cận giáp: Giúp bác sĩ tìm kiếm sự hiện diện của những bất thường trong xương của bạn
Điện tâm đồ (ECG/EKG): Tìm kiếm các vấn đề về nhịp tim, có thể là biến chứng của bệnh thận
Điều trị
Thật không may, việc điều trị không thể đảo ngược tổn thương thận xẩy ra khi bệnh thận ở giai đoạn 4. Tuy nhiên, việc điều trị vẫn là điều cần thiết để làm chậm sự tiến triển của tình trạng và ngăn ngừa nguy cơ phát triển các biến chứng. Một số phương pháp điều trị cũng có thể giúp giảm phần nào các triệu chứng của bệnh thận giai đoạn 4, như sưng mắt cá chân hoặc thiếu máu.
Kế hoạch điều trị chính xác của bạn sẽ khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng và các triệu chứng bạn đang có. Nhà cung cấp dịch vụ của bạn có thể đề xuất kết hợp các phương pháp điều trị, bao gồm dùng thuốc, thay đổi lối sống và chuẩn bị cho bệnh suy thận.
Thuốc
Các loại thuốc thông thường điều trị bệnh thận thường bao gồm:
Thuốc statin như Lipitor (atorvastatin) để giảm nguy cơ biến chứng tim
Thuốc làm giảm huyết áp, chẳng hạn như thuốc ức chế ACE như Capoten (captopril)
Các loại thuốc giúp cơ thể bạn điều chỉnh chất điện giải và độ axit trong máu, như natri bicarbonate hoặc chất kết dính kali
Thuốc sắt nếu bạn bị thiếu máu
Insulin nếu bạn bị tiểu đường
Thay đổi lối sống
Quản lý lối sống của bạn là một phần quan trọng trong điều trị khi bạn mắc bệnh thận. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể đề nghị những điều sau:
Vận động cơ thể hoặc tham gia các hoạt động thể chất từ nhẹ đến trung bình trong suốt cả tuần
Tuân thủ lịch trình ngủ để đảm bảo bạn được nghỉ ngơi đầy đủ
Ăn thực phẩm ít natri (muối) và vừa phải kali và protein
Thực hành các kỹ thuật quản lý căng thẳng như thiền, yoga hoặc thực hiện các sở thích mà bạn thích để giảm căng thẳng và hỗ trợ hoạt động của hệ thống miễn dịch
Chuẩn bị cho chạy thận hoặc ghép thận
Một số người mắc bệnh thận giai đoạn 4 cũng có thể cần chuẩn bị lọc máu. Không phải tất cả mọi người mắc bệnh ở giai đoạn 4 đều chuyển sang bệnh thận giai đoạn 5 (hoặc suy thận). Nhưng những người mắc bệnh này có thể sẽ cần phải lọc máu nếu tình trạng của họ tiến triển.
Trước khi được lọc máu dài hạn, bạn sẽ cần phải thực hiện một quy trình phẫu thuật để chuẩn bị địa điểm lọc máu—hoặc bộ phận cơ thể mà bạn sẽ được lọc máu. Tùy thuộc vào loại lọc máu mà bạn và nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn quyết định là gì tốt nhất cho bạn, địa điểm chạy thận có thể ở gần rốn hoặc trên cẳng tay của bạn.
Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe không khuyên nên bắt đầu chạy thận trước khi thực sự cần thiết. Tuy nhiên, vì những ca phẫu thuật này cần một thời gian để lành lại, nên một số người mắc bệnh ở giai đoạn 4 có thể thực hiện thủ thuật phẫu thuật, đặc biệt nếu rõ ràng là cuối cùng họ sẽ cần phải bắt đầu chạy thận.
Một số người mắc bệnh thận giai đoạn 4 cũng có thể đủ điều kiện được ghép thận (kidney transplant)thay thế cho chạy thận. Thủ tục này đôi khi được hoàn thành trước khi một người bị suy thận thực sự. Quá trình ghép thận có thể mất một thời gian, vì vậy việc đánh giá y tế và xem liệu cấy ghép có phải là một lựa chọn tốt cho bạn hay không là điều hợp lý.
Cách ngăn chặn sự tiến triển của bệnh thận
Nếu bạn đã mắc bệnh thận, bạn có thể không thể ngăn chặn bệnh tiến triển. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện các bước để giúp nó tiến triển chậm hơn. Các bước này bao gồm:
Tránh bất kỳ loại thuốc nào có khả năng gây độc cho thận, như Advil (ibuprofen)
Giảm lượng thuốc lá hút vào hoặc bỏ hút thuốc
Làm việc với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để quản lý các tình trạng y tế khác liên quan đến bệnh thận, như tiểu đường hoặc huyết áp cao
Điều kiện liên quan
Những người mắc bệnh thận mãn tính có nguy cơ phát triển:
Bệnh tim
Đau tim
Đột quỵ
Nguy cơ này có thể lớn hơn đối với những người mắc bệnh thận giai đoạn cuối, chẳng hạn như giai đoạn 4 hoặc giai đoạn 5. Các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn, như huyết áp cao, tiểu đường và hút thuốc, có thể làm tăng nguy cơ mắc cả các bệnh liên quan đến thận và tim. .
Sống chung với bệnh thận giai đoạn 4
Nhận được chẩn đoán bệnh thận có thể khiến bạn cảm thấy lo sợ và đầy thử thách. Điều quan trọng cần lưu ý là dù bạn cảm thấy thế nào thì điều đó cũng có giá trị. Cũng cần lưu ý rằng bạn có các lựa chọn điều trị và nhận được sự hỗ trợ phù hợp có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng của mình tốt hơn.
Sống chung với bệnh thận giai đoạn 4 có thể có nghĩa là bạn phải thực hiện một số thay đổi, chẳng hạn như loại thực phẩm bạn đang ăn hoặc mức độ vận động của bạn. Trong giai đoạn 4, bạn cũng có thể bắt đầu gặp các triệu chứng mà bạn không gặp phải ở các giai đoạn trước, điều này cũng có thể khó làm quen hơn. May mắn thay, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể giúp bạn hiểu các lựa chọn điều trị và tìm ra cách chuẩn bị cho các phương pháp điều trị trong tương lai, chẳng hạn như lọc máu hoặc ghép thận.
Hãy ghi nhớ: việc bắt đầu quá trình lập kế hoạch điều trị sớm thường rất hữu ích. Mặc dù việc điều trị (dù là bây giờ hay đối với bệnh thận giai đoạn 5) có thể cảm thấy khó khăn, nhưng việc nhận được sự chăm sóc cần thiết có thể giúp bạn làm chậm sự tiến triển của tình trạng và ngăn ngừa nguy cơ phát triển các biến chứng nghiêm trọng hơn.
Đúng là những người mắc bệnh thận mãn tính có xu hướng không sống lâu như những người không mắc bệnh này. Tuy nhiên, nhiều người đã kiểm soát thành công tình trạng của mình trong nhiều năm bằng cách hợp tác chặt chẽ với đội ngũ chăm sóc sức khỏe của họ và tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người thân yêu của họ
Các câu hỏi thường gặp
Ở độ tuổi nào mọi người mắc bệnh thận?
Bạn có thể mắc bệnh thận ở mọi lứa tuổi—một số loại thậm chí còn xuất hiện ngay từ khi sinh ra. Tuy nhiên, hầu hết các dạng bệnh thận đều phổ biến hơn ở người trung niên và tuổi trưởng thành muộn.
Bệnh thận tiến triển nhanh như thế nào?
Một số dạng bệnh thận tiến triển chậm trong nhiều năm. Ở những người khác, bệnh thận xấu đi nhanh hơn trong khoảng thời gian vài tháng hoặc thậm chí nhanh hơn. Bạn có thể ngăn chặn bệnh thận tiến triển nhanh chóng nếu tuân thủ cẩn thận kế hoạch điều trị của mình.
Ở giai đoạn nào bạn cần chạy thận?
Những người ở giai đoạn 1 đến 4 của bệnh thận không cần lọc máu. Tuy nhiên, bệnh thận giai đoạn 5 biểu thị tình trạng suy thận, có thể bạn phải chạy thận nhân tạo.
NBNtintuccaonien
