Trong khi chứng khó tiêu (indigestion) và các rắc rối về đường tiêu hóa (gastrointestinal trpubes=GI) khác có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của cuộc đời, chúng có xu hướng trở nên phổ biến hơn khi chúng ta già đi. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng không thể tránh khỏi. Bác sĩ Brijen Shah- giáo sư về tiêu hóa và lão khoa ttuộc Trường Y Icahn tại Mount Sinai ở Thành phố New York- cho biết: “Đây không nhất thiết chỉ là một phần bình thường của quá trình lão hóa mà bạn phải sống chung”
Chấp nhận một số thay đổi lối sống có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Chúng tôi đã yêu cầu các chuyên gia GI cung cấp thông tin chi tiết về những việc nên làm - và không nên làm - để chống lại một số vấn đề tiêu hóa phổ biến nhất.
Ợ nóng ( heartburn)
Ợ nóng là gì: Cho dù đó là chứng ợ nóng thường xuyên hay mãn tính (được gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản / gastroesophageal reflux disease = GERD), các triệu chứng là kết quả của việc acid dạ dày trào ngược lên thực quản. Bác sĩ Vijaya Rao -- trợ lý giáo sư y khoa tại UChi Chicago Medicine giải thích như sau. “Cơ thắt thực quản dưới [một vòng cơ] là cánh cửa giữa dạ dày và thực quản . Trào ngược acid xảy ra khi cánh cửa đó mở quá thường xuyên.”
Điều gì làm
cho ợ nóng trở nên tồi tệ hơn: Mang
trọng lượng quá mức, đặc biệt là ở khoảng giữa cơ thể , gây áp lực bên ngoài
lên cơ thắt thực quản dưới (lower
esophageal sphincter). Một nghiên cứu được công bố vào năm 2021 trên tạp
chí JAMA Internal Medicine cho biết “ những người có chỉ số khối cơ thể ( body
mass index=BMI) dưới 25 ( tức dưới điểm giới hạn cho việc thừa cân) có nguy cơ
mắc bệnh GERD thấp hơn 31% so với những người thừa cân (overweight).
Điều gì làm giảm bớt ợ nóng: Ngoài việc duy trì một cân nặng lành mạnh, nghiên cứu đăng trên tạp chí JAMA còn phát hiện thêm bốn yếu tố lối sống khác làm giảm nguy cơ mắc bệnh GERD. Đó là không hút thuốc; hạn chế cà- phê, trà và soda ở mức không quá 2 tách mỗi ngày; tập thể dục 30 phút hoặc hơn mỗi ngày; và ăn theo một chế độ lành mạnh tức là giàu ngũ cốc, trái cây và rau quả, ít thịt đỏ và đường bổ sung.
Bác sĩ Andrew T. Chan -- một trong những tác giả của nghiên cứu nói trên cho biết: “Nếu tất cả mọi người tại Hoa kỳ tuân thủ theo năm yếu tố nêu trên thì có thể ngăn ngừa đươc 40% các trường hợp GERD “
Một số người có thể cần phải tránh hoặc ít nhất giảm thiểu một số loại thực phẩm, bao gồm caffeine, thực phẩm béo, rượu, sô-cô-la, bạc hà, tỏi, hành tây, cam quýt, cà chua và đồ uống có ga.
Nhưng bác sỉ Mona Rezapour, chuyên khoa về tiêu hóa tại UCLA Health, cho biết “ Tôi thường nói với các bệnh nhân rằng tôi không mong đợi họ từ bỏ hoàn toàn mọi thứ họ yêu thích, Tôi khuyên họ ghi nhật ký về các loại thực phẩm họ ăn và khi nào các triệu chứng ợ nóng xảy ra. Như vậy sau một vài tuần, một mẫu hình (pattern) có thể xuất hiện. Dựa vào đó họ có thể tập trung vào việc cắt giảm hoặc loại bỏ những thực phẩm có vẻ là tác nhân gây bệnh “
Bác sĩ Rezapour cũng gợi ý là sau bữa ăn từ 2 đến 3 giờ bạn hãy nằm xuống, vì nằm xuống có thể làm thư giãn cơ vòng thực quản dưới. Bà nói: “Để cho trọng lực giúp đẩy thức ăn xuống hệ tiêu hóa thì khi nằm xuống bạn hãy kê cao đầu bằng một chiếc gối bổ sung hoặc bằng cách kê cao đầu giướng
Táo bón (constipation)
Táo bón là gì: Khó đi tiêu và / hoặc đi tiêu không thường xuyên
Điều gì làm cho tình trạng tồi tệ hơn: Theo tuổi tác, nhu động ruột (khả năng di chuyển thức ăn của hệ tiêu hóa) có thể chậm lại. Không ăn đủ chất xơ, không uống đủ nước hoặc không tập thể dục đầy đủ cũng có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng táo bón.
Điều gì giúp cải thiện tình trạng táo bón: Bác sĩ Rezapour cho biết “Một chế độ ăn giàu chất xơ là quan trọng, nhưng không phải tất cả các chất xơ đều như nhau. Chất xơ hòa tan, được tìm thấy trong các loại thực phẩm như táo, trái cây họ cam quýt và yến mạch, làm tăng khối lượnng phân, vì vậy quá nhiều chất xơ có thể làm trầm trọng thêm vấn đề. Chất xơ không hòa tan [có trong ngũ cốc nguyên hạt /whole grains và rau củ/ vegetables] kéo nước vào phân và giúp giảm bớt táo bón.” (Nên nhớ uống nước khi bạn tăng cường chất xơ.)
Duy trì hoạt động thể lực cũng thúc đẩy nhu động ruột (motibility).
Chướng khí / Đảy hơi (gas / bloating)
Đầy hơi là
gì: Sự tích tụ khí trong hệ thống
tiêu hóa có thể khiến bạn cảm thấy quá no
và đầy hơi. Bạn có thể bị đau dạ dày và cảm thấy cần phải thải khí hoặc
ợ hơi để giảm áp lực.
Điều gì làm cho tình trạng tệ hơn: Táo bón có thể khiến bạn cảm thấy đầy hơi vĩnh viễn. Khí cũng có thể được tạo ra do nuốt quá nhiều không khí khi ăn. Mút kẹo cứng hoặc nhai kẹo cao su khiến bạn hít vào nhiều không khí hơn. Và một số loại thực phẩm (chẳng hạn như đậu và các loại rau họ cải như bắp cải và ong cải xanh) có thể gây ra khí, đồng thời có thể làm tăng đột ngột lượng chất xơ dung nạp
Điều gì làm cho bớt đầy hơi: Bạn có thể cắt bỏ các loại thực phẩm được cho là làm tăng khí, nhưng bạn không nên làm vậy vì theo bác sĩ Rao nhiều loại thực phẩm này thực sự lại tốt cho sức khỏe. Ngoài ra bác sĩ Rao cho biết là những người loại bỏ thực phẩm giàu chất xơ vì chúng gây đầy hơi lại bị táo bón”. Vỉ vây giải pháp tốt nhất là tăng cường việc dung nạp các loại thực phẩm giàu chất xơ và sinh khí nhưng môt cách từ từ để hệ tiêu hóa có thời gian thích nghi
Một số chuyên gia cũng đề nghị bổ sung thêm men vi
sinh (probiotic) vì theo bác sĩ Rezapour
“sự mất cân bằng vi khuẩn đường ruột gây ra rối loạn chức năng trong hệ thống
GI và đối với một số người men vi sinh dường như giúp giảm đầy hơi, chướng bụng
và đau đớn”. Tuy nhiên bằng chứng về điều này chưa đủ thuyết phục nên bạn cần thảo luận với bác sĩ của bạn. Như
đối với tất cả các chất bổ sung, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm ( (FDA) không
xác minh rằng men vi sinh có những chất gì mà nhà sản xuất nói, vì vậy bạn không thể chắc
chắn rằng mình đang ăn chính xác những gì ghi trên nhãn dán (label)
Không dung nạp lactose (lactose intolerance)
Không dung nạp lactose là gì: Lactose, đường trong sữa, bị phân hủy bởi enzyme lactase. Việc sản xuất enzyme lactase giảm theo tuổi tác, có thể dẫn đến tiêu chảy và các triệu chứng GI khác khi bạn ăn các sản phẩm từ sữa.
Điều gì làm cho tình trạng tồi tệ hơn: Tiêu thụ sữa hoặc các loại thực phẩm khác có lactose.
Điều gì giúp cải thiện tình trạng Bạn có thể không nên từ bỏ tất cả các sản phẩm từ sữa và chỉ dựa vào sữa không có lactose hoặc vào chất bổ sung lactase. ( vì dù sao không có nhiều bằng chứng cho thấy loại bổ sung này thục sự có lợi ích)
Một số thực phẩm từ sữa có ít hoặc không có lactose, chẳng hạn như phô-mai cheddar và phô- mát Thụy Sĩ. Ngoài ra vi khuẩn được sử dụng để làm sữa chua cũng có thể "tiêu hóa" đường lactose trong sữa. Hơn nữa nghiên cứu cho thấy rằng nhiều người không dung nạp lactose vẫn có thể xử lý tới 15 gram lactose - tương đương với những gì có trong một cốc sữa - cùng một lúc, đặc biệt là trong bữa ăn.
Theo “Best Ways to Curb Digestive Issues-Sally Wadyka-, May 2, 2021 “ NBNtintuccaonien.
