Trong cuộc mưu sinh, túi tiền của con người có thể đầy, nhưng lòng tham của con người thì thường không có đáy…
Bởi vậy, trên đời này luôn có những người tham lam những món lợi nhỏ, cũng có người tham cuộc sống nhàn nhã. Bên cạnh đó cũng có người luôn tất bật vội vã để đạt được danh tiếng, tất bật một đời chỉ cầu hư danh.
Ai cũng biết rằng, điều tối kỵ nhất trên đời này chính là “Tham lam”.
Người tham món lợi nhỏ thì trăm sự khó thành. Người tham nhàn nhã sẽ sống uổng phí năm tháng đời người. Người tham hư danh thì trong đối nhân xử thế chẳng đạt được thứ gì. Thế đạo xoay vần, cuộc đời chỉ như giấc mộng, làm được không tham lam mới là người có bản lĩnh. Nếu tham lam thì cả đời sẽ bận rộn.
Người tham món lợi nhỏ thì trăm sự khó thành
Trên thế giới này không thiếu những người tham lam những món lợi nhỏ. Họ tự cho rằng mình là người được Trời phú cho sự ‘khôn khéo’, không bao giờ phạm sai lầm, cũng không chịu thiệt thòi, cố gắng nắm giữ từng đồng từng xu.
Họ sinh ra đã ‘thông minh’ nên tự cho rằng bản thân sẽ không hồ đồ, cũng không ngớ ngẩn, mỗi lời nói và việc làm đều tính toán chi li.
Giống như những con thú dữ, họ hành động giống như bảo vệ từng tấc lãnh thổ của mình để không cho kẻ khác chiếm lấy.
Thế nhưng số phận chưa bao giờ ban tặng điều tốt đẹp cho người tham món lợi nhỏ, hơn nữa còn luôn âm thầm ghi rõ giá trị của người đó.
Cách đây không lâu, lúc đêm đã về khuya, chị Ngô hàng xóm sống ở tầng dưới tìm đến tận cửa với vẻ mặt vô cùng lo lắng gõ cửa hỏi vay tôi 2 củ tỏi.
Tôi cảm thấy hơi bất ngờ nhưng cũng vào bếp lấy cho chị. Sau khi cầm củ tỏi rời đi, tôi chợt nghe thấy chị nói hai chữ “Cảm ơn” với tấm lòng đầy cảm kích.
Vì buồn ngủ quá nên tôi thản nhiên nói: “Không sao đâu, chúng ta là hàng xóm, chỉ là 2 củ tỏi thôi mà”.
Nhưng điều không ngờ là, những lời này của tôi đã dẫn khởi chị buông lời than vãn một thời gian lâu về một người hàng xóm khác. Chị Ngô nói: “Ừ, chỉ là hai củ tỏi thôi, nhưng nhà hàng xóm bên cạnh kia lại không nghĩ vậy”.
“Mấy ngày trước tôi mượn của họ ba bộ bát đũa, không ngờ, hôm nay mới biết mình bị họ bêu xấu. Thật là nhỏ mọn!”
“Em nói xem, chẳng phải chỉ là ba bộ bát đũa, đâu đến mức phải vậy?”
Khi nghe điều này, tôi hiểu ngay lập tức:
Trong khu chung cư này, chị Ngô nổi tiếng là một người “tham của rẻ” và “mượn không trả”.
Khi mua đồ ăn, nếu tổng tiền thanh toán có số lẻ, chị Ngô nhất định sẽ nài nỉ chủ quán để không phải trả số tiền lẻ đó. Khi gặp hoạt động giới thiệu sản phẩm có quà tặng thì chị còn có thể tháo găng tay để nhận lấy hai hoặc 3 phần quà miễn phí.
Chị cũng thích sang nhà hàng xóm phía Đông để mượn cái nồi, sang nhà hàng xóm phía Tây mượn cái bát, cuối cùng thì nồi không thấy tăm hơi và bát đã đổi tên.
Có thể chị Ngô không phải là người xấu, chỉ có điều chị thích tham lam những món lợi nhỏ.
Sau khi rời đi, chị Ngô còn nói về bạn bè hàng xóm của mình rằng: “Mọi người quá hẹp hòi, không đáng kết giao làm bạn bè thân thiết”.
Không biết có phải do nhiệt độ hạ đột ngột giữa đêm đông hay không, tôi chợt cảm thấy rùng mình, bỗng nhiên nhớ lại lời mà Tăng Quốc Phiên từng nói: “Người chỉ biết lợi dụng người khác, không thể kết giao”. Sau đó tôi cũng quên đi tên của chị Ngô trong danh sách bạn bè.
Thật không thể tưởng tượng được, chị đã đi lợi dụng tiện nghi của người khác lại còn nói họ “quá hẹp hòi”. Bởi vì điều này mà không ai muốn trở thành người bị mang tiếng là “quá nhỏ mọn” tiếp theo.
Một lần đi ăn liên hoan tại khu chung cư, chị Ngô liền tiện tay bê luôn một thùng nước khoáng về nhà và bị người trong khu phát hiện, người này đã trực tiếp báo cho bảo vệ.
Sau lần đó, chị Ngô liền chuyển đến khu vực khác sinh sống. Cũng từ đó, tôi không còn gặp lại chị nữa. Tuy nhiên, tôi lại thường nghe thấy mọi người dùng câu chuyện của chị để giáo dục con của họ.
“Tham món lợi nhỏ sẽ chịu nhận tổn thất lớn, đừng học theo!”
Đúng vậy, vì một thùng nước, hai củ tỏi, ba cái bát, chị Ngô đã đánh mất phẩm đức, sự tôn nghiêm và nhân cách của chính mình. Đây chẳng phải là mẫu người tham món lợi nhỏ mà phải chịu nhận tổn thất lớn sao?
Nhà văn Mã Đề đã nói: “Một người, không thể sống quá nhu nhược, tận sức chịu đựng hết thảy thiệt thòi, cũng không thể sống quá ác mà chiếm hết tiện nghi của người khác”.
Không tham món lợi nhỏ là một điều may mắn. Học làm người không tham món lợi nhỏ là môn học bắt buộc cả đời của chúng ta.
Mọi người có nhớ câu chuyện cổ “Sấu dương bác sĩ”?
Trong câu chuyện trên, mọi người đều tham món lợi nhỏ nên muốn sở hữu con dê to lớn nhất, chỉ có một người không tham lam món lợi nhỏ nên đã dắt con dê nhỏ rời đi.
Trước đây, khi đọc câu chuyện này trong ‘Hậu Hán Thư’, tôi luôn cảm thấy Chân Vũ đã phải chịu thiệt thòi quá lớn khi phải nhận con dê nhỏ và gầy nhất. Nhưng sau khi bước vào xã hội, vì tham món lợi nhỏ mà tôi đã phải chịu tổn thất nặng nề, lúc này tôi mới hiểu được, ông lại là một bậc đại trí tuệ.
Nếu không tin bạn có thể suy nghĩ một chút. Nghìn năm sau, ngoài Chân Vũ, người đời còn nhớ đến tên của ai trong số những người nhận phần thưởng năm đó?
Thật đúng là, làm một người giả ngốc không hề dễ dàng, chịu hại chịu thiệt lại là đại phúc.
Làm người đừng tham những món lợi nhỏ, có vậy thì đường đời mới càng rộng rãi và mới đi được càng xa.
Tham nhàn nhã sẽ sống uổng phí đời người
Trong “Linh quan truyện tự”, Âu Dương Tu có viết: “Lo lao động có thể giúp quốc gia hưng thịnh, an nhàn hưởng lạc có thể giết chết chính mình”.
Nhân sinh tại thế, mọi thứ luôn thay đổi khôn lường, lao động vất vả 30 ngàn ngày cũng bất quá là sống trong gian gian khổ cực để lúc chết được an vui.
Bạn cùng lớp của tôi có cha mẹ đều là giảng viên đại học, từ nhỏ đã được sống trong cảnh áo cơm không thiếu thốn, phú quý dư thừa.
Gần đây, tôi bất ngờ nhận được tin nhắn của cậu gửi cho nhóm bạn: “Tớ thất nghiệp ba tháng rồi, cũng nếm đủ tình người ấm lạnh, có ai nguyện ý ăn cùng tớ một bữa cơm?”
Tôi cảm thấy rất khó hiểu nên đã vội nhắn tin hỏi lại xem cậu ấy đang gặp chuyện gì. Cậu nói cho tôi biết rằng bản thân vừa bị công ty cho nghỉ việc.
Cậu nói: “Trước kia tớ có cha mẹ chống lưng. Lúc học đại học tớ không chăm chỉ học hành. Khi làm việc tại cơ quan, tớ thường bỏ đi câu cá, cả ngày mơ màng, được chăng hay chớ, mỗi ngày đều không làm được việc gì nên hồn…”
“Năm ngoái cha tớ qua đời, lãnh đạo liền tìm cách xa lánh. Thời gian trước công ty thực hiện giảm biên chế, ban giám đốc nhất quyết muốn sa thải tớ”.
“Giờ tớ thấy thật hối hận, tại sao lúc trước không chăm chỉ học hành, tìm tòi nghiên cứu chứ?”
Cuối cùng, cậu cười khổ tự chế giễu bản thân: “Tham một chút nhàn nhã, hy vọng bản thân được thoải mái dễ chịu, cuối cùng đã hủy hoại cuộc đời của chính mình”.
Luận Ngữ của Khổng Tử có viết: “Sĩ nhi hoài cư, bất túc dĩ vi sĩ hĩ”, tạm dịch: “Kẻ sĩ mà nghĩ đến sống đời nhàn nhã thì chưa đủ để làm kẻ sĩ vậy”.
Quả đúng như thế. Hy vọng mỗi người chúng ta đừng tham lam một lúc nhàn nhã để rồi hủy hoại “phong thủy” cả đời của bản thân.
Tôi cũng biết có những cô gái sinh ra trong giàu sang phú quý nhưng vẫn nỗ lực làm việc thâu đêm. Và tôi cũng thấy có những sinh viên đậu vào trường đại học danh tiếng nhưng lại chơi game suốt đêm trong ký túc xá.
Tôi cũng nhìn thấy người có tri thức hết lòng làm công tác hòa giải tại một văn phòng trong tòa nhà cao tầng. Tôi cũng nhìn thấy người nằm ngủ tại nhà mỗi ngày, dưới sự bảo trợ của cha mẹ mà sống một đời gặm nhấm.
Tôi hiểu rõ tương lai của người vất vả làm việc, cũng biết rõ mức nguy hại của an nhàn. Cũng vậy, tôi nhìn thấy vinh quang của người yêu lao động, cũng thấy số phận tàn nhẫn đối với người tham nhàn nhã.
Suy cho cùng, cái gọi là định mệnh vẫn luôn ban tặng những món quà có ý nghĩa cho người không tham luyến sự nhàn nhã.
Thời đại thay đổi không ngừng nghỉ, sự bất ổn tồn tại ở khắp mọi nơi, chỉ có không tham an nhàn, bỏ qua mong muốn truy cầu sự thoải mái dễ chịu, chúng ta mới có thể vượt lên và sống có ý nghĩa.
Tham hư danh
Dân gian có câu ngạn ngữ như thế này: “Bậc trượng phu quý ở lòng can đảm, một đấu hư danh đáng mấy đồng?”
Tại sao vậy?
Bởi vì hàng nghìn gương mặt nơi nhân thế, phần lớn đều là hư danh mà thôi.
Cách đây không lâu, Lâm Minh, bạn tốt của tôi đã tâm sự rằng: “Sau khi bị thất nghiệp, mình mới hiểu được ý nghĩ chân chính của người đi uống trà mát”.
Bạn tôi từng là giám đốc tài chính của một công ty, tên tuổi được nhiều người biết đến, sự nghiệp thuận lợi như diều gặp gió.
Lúc đó, phía trước có hơn 50 nhân viên trong công ty luôn miệng gọi Lâm Minh là “Lâm tổng”. Phía sau, bạn tôi cũng được giới lãnh đạo gọi là “trợ thủ” đắc lực.
Nhưng không ngờ, khi Lâm Minh bị thất nghiệp, danh tiếng không còn, nhân viên không tôn trọng, lãnh đạo cũng thờ ơ, danh vọng tiền tài tất cả chẳng còn gì.
Bạn tôi tỏ ra rất buồn: “5 năm làm việc chăm chỉ tại công ty thật phí công phí sức, đến cuối cùng thì được cái gì chứ?”
Nhìn thấy dáng vẻ đau buồn của anh, tôi nghiêm túc nói: “Giám đốc tài chính, tân binh ưu tú trong giới tài chính, trợ thủ đắc lực nhất” … đây chỉ là hư danh mà thôi. đời người còn rất dài, khả năng là vô hạn, không nên để nó vây hãm.
Bạn nên nhớ rằng: Khi có quyền thế, ở nơi núi sâu cũng có họ hàng. Khi thất thế, tại nơi phố xá sầm uất không ai hỏi han. Đây cũng là thái độ bình thường của con người thế gian.
Bạn nên hiểu rằng: Không tham hư danh sẽ đi được xa hơn.
Ngồi một chỗ để than thở người đi uống trà mát, chi bằng hãy nghĩ thoáng hơn một chút: Nhân viên tôn trọng bạn là vì nhân cách của chính bạn hay bởi chức vị? Lãnh đạo coi trọng bạn là bởi năng lực chuyên môn của bạn hay thế lực chống lưng của bạn?
Nam diễn viên nổi tiếng Arnold Schwarzenegger từng nói:
“Khi tôi ở vị trí quan trọng, họ luôn khen ngợi tôi. Khi tôi không còn tên tuổi nữa, họ liền quên tôi ngay”.
“Chỉ khi xa cơ lỡ vận chúng ta mới biết rõ ai mới là bạn thật sự”. Khi vứt bỏ hư danh, bạn sẽ hiểu được ý nghĩa của chính mình.
Nếu không có địa vị trong tay, hư danh sẽ như khói tan mây tản. Do đó đừng cố gắng theo đuổi cái danh này.
Trong thời đại ngày nay, dường như tên của mỗi người đều có một hoặc hai tiền tố.
Trước đây, họ là “nhân viên chủ chốt, ưu tú”, là “trưởng phòng”, là “bác sĩ mổ chính”, “hiệu trưởng”, “giáo sư”…
Nhưng khi buông xuống những tiền tố này thì bạn là ai?
Trên đời này có hằng hà sa số nhân viên chủ chốt, ưu tú, giám đốc hoặc trưởng phòng, bác sĩ mổ chính, hiệu trưởng và giáo sư … Hết thảy những danh hiệu này, bất quá cũng chỉ là hư danh mà thôi.
Sinh ra trên cõi đời này, khi còn sống thì dù danh tiếng lẫy lừng như thế nào đi nữa, nhưng sau khi chết cũng chỉ là nắm đất dưới mồ mà thôi.
Do đó, cách tốt nhất là không tham hư danh để sống cuộc đời thẳng thắn vô tư.
Ở đời, tham lam là bản năng, buông bỏ là phẩm đức
Bởi lòng tham của con người là bản năng và không có đáy, do đó trong kiếp hồng trần cuồn cuộn, dù chạy ngược chạy xuôi mưu cầu danh lợi tiền tài, vẫn luôn có người nhìn trời cao mà thở dài, than rằng trên thân chẳng có thứ gì. Cũng luôn có người thong thả bước đi bởi họ nghĩ rằng danh lợi tiền tài chỉ là vật ngoài thân.
Tuy nhiên, người sống ở đời làm được không tham lam mới đúng là có bản sự.
Chỉ khi không tham những món lợi nhỏ, bạn mới có thể thành công trong sự nghiệp. Làm người thì đừng tham an nhàn mà hãy ngày ngày cố gắng vươn lên. Trong xử thế thì đừng tham hư danh, có như vậy, lúc sa cơ lỡ vận mới thản nhiên đối đãi.
Hy vọng rằng mỗi người chúng ta sống phần đời còn lại mà không tham món lợi nhỏ, cũng không tham sự nhàn nhã, cũng không tham hư danh. Chúc bạn thành công, tiến bộ mỗi ngày và luôn cảm thấy vui vẻ trong cuộc sống.
Theo Aboluowang
San San biên dịch
