Mỗi năm dân chúng thường hay chần chừ xem có nên chích ngừa cúm hay không nhiều khi cho tới quá cả thời điểm thật sự cần phải chích. Lý do có thể là vì họ bị ảnh hưỡng bởi những thông tin sai lầm về vấn đề này, và nói cho cùng thì chẳng ai muốn chích vào người những thứ mà họ cho là có hại cho sức khỏe. Vì vậy vấn đề khó là làm sao giúp cho mọi người hiểu đâu là sự thật đâu là những điều "tào lao"
Trước tiên, bạn cần ghi nhận là trong bài này chúng tôi chỉ đề cập tới vắc-xin cúm (flu vaccine). Đúng vậy , là bởi vì thuốc xịt mũi để ngừa cúm ( nasal spray) không còn được sữ dụng nữa. Năm 2016, Cơ quan Kiễm soát và Phòng ngừa Bệnh tật (CDC) đã báo cáo là thuốc xịt này chỉ có 3% hiệu nghiệm đối với các trẻ em tuổi từ 2 tới 17 trong mùa cúm 2015-2016. Điều này có nghĩa là cách duy nhất để ngừa cúm là chích vắc-xin cúm vào cánh tay và dưới đây là những điều bạn cần biết về vắc-xin này (flu vaccine)
1- Bạn có hơn một lựa chọn
Đúng Mặc
dầu bạn không còn được lựa chọn giữa việc ngừa cúm bằng cách xịt thuốc vào mũi
hay chích vắc-xin vào cánh tay, nhưng bạn vẫn còn có một quyết định phải làm bởi
vì có nhiều phiên bản (versions) của vắc-xin cúm. Medscape
cho biết chi tiết của mỗi phiên bản khác nhau, bao gồm phiên bản chỉ ngừa được
3 dòng vi-rút cúm (flu strains) và phiên bản chống được 4 dòng vi-rút cúm.Cũng
lại còn có lựa chọn dành cho những người trên 65 tuổi và những người dị ứng với
trứng. Nhóm người sau cùng trước đây không dám chích ngừa cúm bởi vì theo
truyền thống người ta dùng trứng để sản xuất vắc-xin này
2. Vắc-xin cúm có thể làm
bạn bị cúm
Sai Có lẽ lý do chính làm cho người ta không dám chủng ngừa là vì họ sợ chích ngừa có thể làm cho họ bị cúm.
Thành kiến này đã có từ nhiều thập niên nhưng là một sai lầm. Theo CDC vắc-xin
cúm được làm từ vi-rút cúm chứa những dòng
không hoạt động (inactive strains) tức là không đủ mạnh để gây hại cho cơ thể.
Hơn nữa một số vắc-xin cúm không đuợc làm từ vi-rút
Tuy vậy
khi chủng ngừa cúm bạn có thể có một vài triệu chứng, thông thường như là chỗ
chích bị tấy đỏ sờ vào hơi đau và đôi khi bạn hơi bị nhức đầu hoặc sốt nhẹ
3. Vắc-xin cúm bảo vệ tốt
chống lại cúm
4. Vắc-xin cúm có thể ngăn
ngừa cảm lạnh
Sai. Bởi vì công thức điều chế vắc-xin cúm thay đổi mỗi
năm nhắm chống lại các dòng vi-rút cúm hoạt đông nhất trong năm đó, nên nó chỉ
có hiệu lực bảo vệ chống cúm theo mùa (seasonal flu).
Tuy rằng
cảm lạnh (colds)cũng được gây ra bởi nhiễm vi-rút, nhưng việc bảo vệ chống lại
cảm lạnh khó khăn hơn nhiều.Tại sao vậy? Theo Prevention có tới
hơn 200 loại vi-rút có thể dẫn tới cảm lạnh. Vì vậy cách tốt nhất để ngừa cảm
lạnh là giữ vệ sinh cho tốt, như thế có nghĩa là bạn phải rửa tay thường xuyên
và tránh đừng đưa tay lên mặt
5. Mỗi năm bạn cần một
vắc-xin mới
Đúng.
Như đã nói ở trên, mặc dầu bạn đã chích vắc-xin cúm năm trước nhưng tới
năm sau bạn vẫn phải chích lại Lý do là
vì công thức chế tạo vắc-xin cúm chĩ nhắm chống lai các dòng vi-rút cúm hoat động nhất, thế mà các dòng vi-rút này mỗi năm một khác do đó vắc- xin cúm năm
trước không có hiệu nghiệm cho năm sau.
Để giúp quyết
định những dòng vi-rút cúm nào vắc-xin cần đối phó hàng năm , những trung tâm
kiểm soát được đặt tại 113 quốc gia trên thế giới để thâu lượm dữ liệu vể các
vi-rút cúm làm cho nhiều người bị bệnh nhất. Các thông tin này sau đó sẽ được
chuyển tới một trong năm Trung Tâm Phối Hợp Nghiên cứu về Cúm của Tổ chức Y tế
Quốc tế (WHO). Cuối cùng năm Trung tâm này sẽ họp lại để đưa ra khuyến cáo về công thức chế tạo vắc- xin cúm cho cả hai bán
cầu Bắc và Nam
6.Bạn nên chờ tới khi mùa
cúm đạt đỉnh cao mới chích ngửa
Sai - Một số người cho rằng họ nên đợi
tới khoảng giữa mùa cúm mới chích ngừa vì theo họ như vậy mới chắc chắn được bảo
vệ chống cúm. Thế nhưng đó là một sai lầm. Theo bác sĩ Susan Rehm, chuyên gia về
bệnh truyền nhiễm, thì chỉ hai tuần sau
khi chích ngừa các kháng thể (antibodies)
mất xuất hiện trong cơ thể. Vỉ vậy nếu chích ngừa trễ quá vào gần hết mùa
cúm bạn sẽ tự tạo cho mình nhiều rủi ro
Mặt
khác một số chuyên gia y tế lại lo ngại là nếu chích ngửa quá sớm --vào tháng
tám hay tháng chín mỗi năm--có thể sẽ có tác dụng ngược vì khả năng miễn nhiễm với
cúm sẽ không còn tồn tại cho tới hết mùa. Đáng tiếc là cho tới nay các nghiên
cứu không cho biết rõ là vắc-xin cúm có hiệu lục tới bao lâu. Theo qui tắc
chung,bạn nên chích ngừa cúm trong khoảng thời gian giữa lễ Halloween và lể
Thanksgiving.
7- Một số người không nên
chích ngừa cúm
Đúng -Theo CDC các nhóm người sau đây không
nên chích ngừa cúm: trẻ em dưới 6 tháng tuổi và những người nhạy cảm nhiều với
các thành phần đặc trưng của vắc-xin. Theo Mayo Clinic những người nhạy cảm với trứng và bất cứ ai có
tiền sử bị hội chứng Guillain-Barré cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi chích ngừa ( Hội chứng
Guillain-Barré là một rối loạn làm cho
hệ miễn nhiễm cũa cơ thể bạn tấn công các dây thần kinh của bạn)
8.
Vắc-xin cúm chứa những thành phần có hại
Sai. Có
những tố giác nói là trong vắc-xin cúm có những thành phần độc hại chủ yếu là thủy ngân(mercury) và
formaldehyde. Thật ra điều này không xác thực. Theo USA Today một
trong những thành phần của vắc-xin được làm từ
một loại thủy ngân, nhưng loại thủy ngân này
không độc hại như loại
thủy ngân chúng ta thường nghĩ tới. Còn về
formaldehyde thì quả thực vắc-xin có chứa đôi chút. Thế
nhưng lượng chất này trong vắc-xin quá nhỏ nên không gây tác hại gì, vả lại trong cơ thể
chúng ta cũng
đã có sẵn một cách tự nhiên một lượng nhỏ formaldehyde .
9.
Vắc-xin cúm quan trọng đối với những ai bị bệnh tim
Đúng Nếu bạn hoàn toàn khỏe mạnh thì
chích ngừa cúm là một điều phiền toái, nhưng nếu bạn bị bệnh tim thì chích ngừa
cúm lại là một điều cần thiết. TheoMayo Clinic những
người bị bệnh tim mạch dễ có biến chứng do bệnh
cúm, bao gồm viêm phổi và nhồi máu cơ tim. Nhiễm vi-rút cúm cũng còn có thể làm cho bệnh bạn có sẵn trở thành
nghiêm trọng hơn, vì vậy chích ngừa cúm mỗi năm hết sức quan trọng đối với những
người bị bệnh tim. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng vắc-xin cúm có thể giảm
rủi ro biến cố tim mạch xẩy ra cho bạn
10. Vắc-xin cúm làm suy yếu
tạm thời hệ miễn nhiễm
Sai Bạn nên gạt bỏ quan niệm sai lầm cho rằng
vắc-xin cúm làm tê liệt hệ miễn nhiễm. TheoWebMD thật ra vắc-xin cúm chỉ đơn giản sửa soan cho cơ thể
của bạn có thễ nhận diện ra vi-rút cúm. Điều này không đảm bảo tránh cho bạn khỏi
bị cúm nhưng nhờ vắc-xin cúm nếu rủi bạn
có bị cúm thì bệnh cũng nhẹ hơn. Như vậy cũng còn tốt hơn là không chích ngừa
10 Truths (and Lies) You’ve Been Told About the Flu Vaccine- Christine Skopec- Sept 04,2017
