Có lẽ cuộc đời của bất kỳ ai trong thế gian này cũng đều khó tránh khỏi lúc lên lúc xuống. Nhưng cho dù là gặp phải lúc khó khăn nhất, cũng không nên oán trách, tức giận. Một người nếu có thể tu dưỡng thành được “tam đức” dưới đây thì gặp phải cảnh ngộ gì cũng sẽ có thể từ từ vực dậy mà đi lên.
1. Trầm tĩnh
Tô Tuân, đại văn hào triều nhà Tống từng nói: “Nhất nhẫn khả dĩ chi bách dũng, nhất tĩnh khả dĩ chế bách động”, tức là một nhẫn có thể chống chọi được trăm dũng, một tĩnh có thể ức chế được trăm động. Trong cuộc sống tràn đầy sự hấp dẫn của lợi ích, mỗi người cần phải giữ được sự trầm tĩnh và thanh thản trong tâm mình.
Làm sao để giữ được sự trầm tĩnh trong tâm? Điều này không phải ai cũng có thể làm được, nó đòi hỏi phải trả qua một quá trình tu dưỡng. Người giữ được sự trầm tĩnh, thanh thản của bản thân là người khi đối mặt với khó khăn sẽ biểu hiện lạnh nhạt, đối mặt với hiểu lầm thì biểu hiện hờ hững và sẽ không nông nổi trước mọi sự tình.
Người giữ được sự trầm tĩnh cũng hiểu được rằng “dục tốc bất đạt”, phàm là việc gì mà nôn nóng, vội vàng thì sẽ không thành. Vậy nên, đứng trước mỗi việc họ đều “lùi một bước” để suy xét, cân nhắc nên thường không bị hối tiếc trước quyết định của mình
Cổ nhân nói: “Tâm cấp cật bất liễu nhiệt đậu hủ, tính cấp hát bất liễu nhiệt mễ chúc”(tạm dịch: Nóng vội mà ăn thì ăn không được đậu hũ nóng, gấp gáp mà uống thì uống không được bát cháo nóng). Bởi vậy, phàm là làm việc gì cũng phải trầm tĩnh lại thì mới có thể đưa ra phán đoán và cách giải quyết đúng đắn, phù hợp. Một người càng ở vào lúc nguy cấp càng cần phải trầm tĩnh nếu không sẽ khiến sự tình càng rối ren hơn, thậm chí làm hỏng việc không đáng.
2. Biết cúi đầu
Có một câu chuyện như sau:
Trong một lần Khổng Tử dẫn học trò Tử Lộ của ông đi chu du các nước, trên đường phát hiện có một miếng sắt vụn. Khổng Tử bảo Tử Lộ nhặt lấy miếng sắt vụn ấy, nhưng Tử Lộ lười cúi xuống nên giả vờ như không nghe thấy lời sai khiến của Khổng Tử.
Khổng Tử thấy vậy, không nói năng gì mà lẳng lặng tự bản thân ông cúi xuống nhặt miếng sắt vụn lên. Sau khi đi đến nội thành, Khổng Tử bán miếng sắt vụn cho ông thợ rèn được 3 đồng tiền. Ông dùng số tiền này mua được khoảng mười tám quả anh đào.
Sau khi hai thầy trò họ đi ra khỏi thành thì tiếp tục đi về phía trước. Cả quãng đường họ đi đều là đồng hoang, mịt mù, không có cây cối và nước. Khổng Tử ngồi trên lưng trâu đoán biết rằng Tử Lộ đã rất khát liền lấy từ trong tay áo từng quả anh đào ném xuống đường. Tử Lộ thấy anh đào liền nhanh chóng cúi xuống nhặt lên ăn. Khổng Tử cứ vừa đi vừa ném như vậy khoảng mười tám lần, Tử Lộ cũng chật vật cúi xuống mười tám lần nhặt anh đào lên ăn.
Cuối cùng Khổng Tử cười nói với Tử Lộ: “Nếu vừa rồi con cúi xuống một lần thì sau đã không phải cúi mãi như vậy. Việc nhỏ không làm thì tương lai sẽ phải vất vả ở những việc nhỏ hơn thế.”
Lúa chín cúi đầu, hoa hướng dương chín cũng cúi đầu. Nhưng trong cuộc sống, rất nhiều người không hiểu được trí tuệ của cúi đầu. Rất nhiều người đều là muốn ưỡn ngực ngẩng đầu nhìn về tương lai mà không nguyện ý cúi đầu nhìn con đường đang đi trước mắt.
Người biết cúi đầu mới có thể ngẩng cao đầu. Trên đường đời, không phải tất cả các cửa ải đều rộng rãi, cao lớn, có những cửa ải cần chúng ta phải cúi đầu, nghiêng người mới có thể đi qua được.
3. Biết ngẩng đầu
Ở vào hoàn cảnh khó khăn, nguy khốn, một người nên là có phong thái ngẩng cao đầu, dùng thái độ lạc quan tích cực để đối mặt thì mới có thể tìm được lối thoát. Nếu ở vào hoàn cảnh khốn khó, một người chỉ biết than trách, gục đầu ủ dột thì không chỉ không giúp cải thiện tình hình mà còn khiến tình hình thêm xấu đi.
Nhưng ngẩng đầu không phải là lên mặt nạt người, vênh váo hung hăng, cũng không phải khinh thường hết thảy mà phải giữ được tâm khiêm tốn đối đãi với người khác, tâm bình đẳng khi xử lý sự việc.
Ngẩng đầu không phải dùng sở trường của mình để so với sở đoản của người mà là nhìn thẳng vào bản thân, không vì thiếu sót của bản thân mà đố kỵ với tài năng của người, là tự hiểu mình mà cố gắng vươn lên.
An Hòa / trithucvn/anle20
