Mùa cúm 2017-2018 là một mùa
thật tồi tệ. Dòng vi-rút chủ yếu H3N2 là một dạng cúm đặc biệt nguy hiểm dẫn
đến những bệnh nghiêm trọng lan tràn khắp nước Mỹ . Bệnh cúm và các biến chứng
của nó đã giết chết khoảng 80,000 người
vào năm ngoái bao gồm cả 180 trẻ em. Đây là số người chết vì cúm nhiều nhất
trong vòng bốn thập niên qua
Theo các chuyên gia thì các
chỉ dấu sớm cho biết là mùa cúm năm nay
sẽ nhẹ hơn, nhưng qua những gì xẩy ra
vào mùa đông năm ngoái mọi người chúng ta nên sốt sắng đi chich ngừa
Dưới đây là những điều bạn
cần biết về việc chích ngừa cúm cho năm 2018
Khi nào tôi nên chích ngừa
cúm?
Cơ quan
Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật (CDC) khuyến cáo nên chích ngừa cúm vào khoảng cuối tháng mười trước
thời cao điểm của mùa cúm 2018-2019 bởi vì thuốc ngừa cúm chỉ có hiệu lực khoảng hai tuần sau khi chích. Tuy nhiên theo
bác sĩ Tanaya Bhowmick , giáo sư tại Trường Y khoa Roger’s Robert Wood Johnson,
thì nếu bạn không chích kịp vào thời điểm nói trên thì bạn vẫn có thể chích vào
mùa thu hay mùa đông vì “ không bao giờ quá trễ đề chích ngừa cúm”
Chích ngừa cúm hiệu lực ra
sao?
Công thức (formulation)
của thuốc ngừa cúm đươc kiểm tra mỗi năm với mục đích nhắm tấn công vào các
dòng vi-rút cúm có khả năng hoành hành vào mùa cúm năm ấy.Thế nhưng nếu không
biết được chính xác những dòng vi-rút
nào sẽ gây bệnh thì khó mà có thể tiên đoán chính xác được là thuốc ngừa sẽ
hiệu nghiệm ra sao trong bất kỳ một năm nào đó
Về mùa cúm hung bạo 2017-2018, Cơ quan CDC
cho biết là thuốc ngừa chỉ hiệu nghiệm có khoảng 36% (about 36% effective) với độ hiêu nghiệm đặc
biệt thấp nhất đối với dòng vi-rút H3N2. Tuy nhiên Cơ quan CDC nhấn mạnh là môt
sự gia tăng về miễn nhiễm tuy nhỏ nhoi cũng tạo nên được một sự khác biêt lớn
lao cho mỗi cá nhân và ở mức đại chúng (population level). Thât vậy nếu có ít
người bị cúm thì sẽ có ít vi-rút lan tràn, và hiêu ứng “gợn sóng” ( ripple
effect) tiếp diễn. Hơn nữa những người đã có chích ngừa cúm có xu hướng bị bệnh kém
nghiên trọng hơn. Theo bác sĩ Bhowmick
thì “ có thể bạn không phải nằm
liệt giường cả tuần lễ mà có lẽ chỉ 2,3 hoặc 4 ngày và bệnh của bạn cũng không
nặng như cúm thật sự”
Thuốc ngừa cúm cũng có xu hướng kém hiệu nghiệm
với trẻ em—và vì các trẻ em cũng như các cao niên dễ bị các biến chứng cũa bệnh
cúm. Vì vậy đặc biệt quan trọng là các trẻ em và các vị cao niên cần đi chích ngừa cúm
Thuốc ngừa cúm nào tốt
nhất
Ngoài môt số phiến bản (version) thuốc ngừa cúm đươc chỉ định cho những lứa tuổi nhất định
(bạn có thể
hỏi bác sĩ xem
loai nào thích hợp cho bạn nhất), còn thì Cơ Quan CDC không có khuyến cáo bất
cứ phiến bản nào hơn phiến bản nào. Cơ quan này cho biết “ điếu quan trọng nhất
là tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên cần đi chích ngừa cúm mỗi năm”
Tuy
nhiên vào mùa cúm năm nay bạn có thể thêm
một lựa chọn: đó là thuốc xịt mũi (nasal spray FluMist) thay
thế cho thuốc chích truyền thống. Loai
thuốc xịt mũi này đã bị ngưng sử dụng trong
hai năm qua vì trục trặc kỹ thuật nhưng nay vấn đề đã đươc giải quyết . Tuy vậy
bác sĩ Bhowmick cho rằng vẫn nên dùng thuốc chích, còn loại thuốc xịt mũi chỉ
là lựa chọn tốt cho những người vì sợ kim chích mà không dám chích ngừa cúm,
Chích ngừa cúm miễn phí ở
đâu?
Nhiều bác
sĩ và chủ nhân có chích ngừa cúm miễn phí, và
một số tổ chúc dây chuyền bán lẻ thuốc cũng có chích ngừa cúm miễn phí .
Với phẩn lớn các chương trình bảo hiểm sức khỏe bạn có thể được chích ngừa cúm
miễn phí tại các tổ hợp bán thuốc bao gồm Walgreens, CVS ( kể cả các tiệm
thuốc bên trong nhiều cửa hàng Target ), Publix, Costco, Walmart và Rite Aid. Nhiều nơi, bao
gồm Publox và CVS còn tặng phiếu giảm giá hàng nếu bạn chích ngừa cúm. Nếu bạn
lựa chọn tự trả phí tổn chích ngừa thì thông thưởng bạn sẽ phải trả $40 hoặc ít
hơn tại các tiệm thuốc trên đây
Bạn có thể bị bệnh khi
chích ngừa cúm không?
Các thuốc
ngừa cúm đươc làm bằng những phiến bản bất hoạt hoặc suy yếu của vi- rút cúm, vỉ vậy chúng giúp cơ thể sàn
xuất ra các kháng thể chống bệnh chứ không có gây ra bệnh. Bạn sẽ không có thể
bị một cơn cúm “trọn vẹn” sau khi chích ngừa, nhưng bạn có thề trải nghiệm những
triêu chứng nhẹ liên quan tới cúm khi mà cơ thể tạo dựng đáp ứng miễm nhiễm của
nó. Các tác dụng phụ cũa thuốc ngừa cúm có thể bao gồm: nơi cánh tay chích thuốc bị đau hoăc
tấy đỏ, cơ thể đau ê ẩm và sốt nhẹ. Nếu bạn dùng thuốc xịt mũi nasal spray FluMist thì
ban có thể chảy nước mũi, nhức đầu, đau
họng hoặc ho,
Theo bác sị
Bhowmick thì bạn đừng có lo ngại về các triệu chứng trên bởi vì “ đấy chỉ là chỉ
dấu cho biết thuốc ngừa cúm thực sự đang
họat động”. Do đó nếu bạn bị khó chịu vì các triệu chứng ấy thì đó không nhất
thiết phải là điều xấu.
Những ai không nên chích
ngừa cúm?
Trừ
một số rất hiếm ngoại lệ, Cơ quan CDC khuyến cáo tất cà mọi người trên 6 tháng
tuổi-- kể cả phụ nữ mang thai và những người bị bệnh mạn tính –đều cần phải
chích ngừa cúm.
Nếu bạn di ứng nặng với thuốc ngừa cúm hoặc với bất cứ thành phần nào
của thuốc này thì theo Co quan CDC bạn không nên chích ngừa. Những người dị ứng
với trứng cũng vẫn có thể chích ngừa cúm, mặc dầu trứng được dùng trong quá
trình sản xuất thuốc. Bạn hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn bị dị ứng nặng và
bạn lo ngại về việc chích ngừa cúm. Bạn cũng cần tham khảo với bác sĩ trước khi
chích ngừa cúm nếu bạn đã có lần bị hội chứng miễn nhiễm Guillain-Barré
Nếu bạn bị bệnh vào ngày dự trù chích ngừa
cúm thì bạn có thể dời vào ngày khác. Bác sĩ Bhowmick cho biết là “ “Nếu bạn
chích ngừa cúm khi đang bị cảm lạnh hay bị bệnh nhẹ thì không có hại gì. Nhưng
nếu bạn bị sốt , mới bị bệnh và đang ho hay nhảy mũi thì có thể đây không phải
là lúc tốt nhất để chích ngừa bởi vì các tác dụng phụ của thuốc có thể phối hợp
với các triệu chứng cùa bệnh. Điều tốt nhất là bạn hãy dời việc chích ngừa cho
tới khi khỏe khoắn hơn”
