Từ quan điểm “mát gan”, nhiều người đang dùng
một số loại nước có pha dược
thảo như nước uống suốt ngày. Việc sử dụng
như thế là không đúng cách nên chẳng
những đã không mát gan mà có khi
còn hại gan một cách oan uổng. Dưới đây là hai
thí dụ cụ thể:
Gan chưa mát, bụng đã trướng
Không thiếu người uống
nước atisô cả lít mỗi ngày vì nghe nói uống như thế vừa bổ gan
vừa đẹp
da vừa trị đau bao tử nhưng sau đó lại bị đầy hơi khó chịu, đến bữa ăn
bụng đói
Atisô đúng là vị thuốc
rất tốt để nhuận gan, lợi mật và để phục hồi nhu mô gan nên được ùng để
giải độc cho cơ thể, nhất là ở đối tượng hút thuốc, uống rượu, làm việc
trong môi trường ô
nhiễm, người bị tăng mỡ máu… Người bị viêm loét dạ
dày, tá tràng cũng nên dùng atisô
hỗ trợ chức năng biến dưỡng chất béo
nhằm giảm bớt gánh nặng cho lá gan, trái thận và khung ruột. Nên nhớ là
vết loét trên niêm mạc dạ dày, tá tràng sẽ rất lâu lành ở người cao mỡ
máu, béo phì.
Nhưng không nên vì thế
mà tự đầu độc bằng lượng atisô quá cao. Bởi cũng vì tác dụng tiết
mật và
co thắt túi mật để đẩy mật từ gan xuống ruột mà atisô nếu lạm dụng vì
dùng quá
thường xuyên hoặc mỗi lần dùng quá nhiều thì có thể gây co thắt
toàn bộ cơ trơn của
đường tiêu hóa. Cứ co vào dãn ra thì vết loét khó
lành đồng thời nạn nhân sớm muộn cũng
đầy hơi trướng bụng.
Táo bón như chơi
Nhiều người có thói
quen chỉ uống trà thay nước trắng. Cũng như atisô, trà, dù là trà xanh
hay trà đen, cũng là thuốc tốt vì hoạt chất chống ôxy hóa trong trà (cụ
thể là chất ECPG)
có công năng phòng chống xơ vữa mạch máu, ngăn ngừa
ung thư cho đối tượng phải tiếp
xúc với môi trường ô nhiễm, với hóa chất
công nghiệp, nông nghiệp… Bằng chứng là
các nhà nghiên cứu gần đây đã
khuyên nên uống trà xanh khoảng 30 phút trước khi ra nắn
để hoạt chất
trong trà rải đều khắp cơ thể nhằm phong bế tác hại của tia tử ngoại
trong
ánh nắng gay gắt.
Nhưng bên cạnh đó, có
hai điểm bất lợi thấy rõ khi chúng ta uống hơn 1 lít nước trà trong
ngày. Đó là: Chất chát trong trà khiến khung ruột co thắt rồi đến lúc
thành co cứng. Ẩm
khách vì quá yêu trà sau đó sẽ trở thành nạn nhân của
chứng táo bón; lượng sắt trong trà
bao giờ cũng chiếm ưu thế khi tương
tranh với các khoáng tố khác. Người yêu trà vì thế
tuy thừa sắt nhưng
lại thiếu nhiều khoáng tố vi lượng khác như kẽm, crôm, mangan…
Đây lại
là những nhân tố cần thiết cho hệ miễn dịch, biến dưỡng, thần kinh giao
cảm.
Lạm dụng nước trà vì thế có thể dẫn đến mệt mỏi, biếng ăn, buồn
chán…
Tăng gánh nặng cho gan
Không chỉ riêng với
atisô hay trà mà với cây thuốc nào cũng thế, người bệnh và ngay
cả người
chưa bệnh nhưng muốn phòng bệnh cũng không nên tự ý dùng thuốc theo lời
đồn
Đừng quên là hoạt chất nào muốn nên thuốc cũng thế, phải được lá
gan chuyển hóa mới
triển khai được tác dụng như mong muốn. Gan thậm chí
phải làm việc đến hai lần vì hoạt
chất nào cũng vậy, dù là hóa chất tổng
hợp hay dẫn xuất từ nguồn gốc thiên nhiên, sau khi
tác dụng đều phải
được gan biến thể lần nữa thành dạng không độc cho cơ thể trước khi
theo
đường bài tiết.
Mang hoạt chất vào cơ
thể với liều lượng thái quá trong trường hợp không cần thiết thì
chỉ
tăng thêm gánh nặng giải độc cho lá gan. Tệ hơn nữa, nếu lá gan trước đó
đã mệt
nhoài vì gia chủ vướng một bệnh mãn tính nào đó.
Ngay cả khi dùng thuốc
bổ cũng phải cân nhắc lợi hại. Không có thứ thuốc nào như
thiên hạ
thường đồn thổi là nếu không bổ chiều dọc cũng bổ chiều ngang. Vì đã là
thuốc
thì chỉ có thuốc tốt hay thuốc độc.
BS Lương Lễ Hoàng/ nguoiphuongnam-31/10/2018