Năm 1981, tôi làm việc cho một công ty điện tử khá lớn có hợp đồng với Kaiser và tiếp tục cho đến bây giờ đã được 35 năm. Năm 1985, bác sĩ tại Kaiser cho tôi biết bị tiểu đường loại 2 và bắt đầu uống thuốc. Đại khái thì cũng dùng thuốc Metformin, Glipizide, Atorvastatin v.v.. như mọi người. Lượng thuốc tăng dần theo năm tháng.
Thuốc men: Đến giữa năm 2014 thì bác sĩ cho biết lượng thuốc đã lên đến tối đa nên bắt buộc phải bắt đầu tiêm Insulin để phụ trợ cho thuốc men. Bác sĩ cho biết tiêm Insulin không những giúp giảm tiểu đường mà còn giúp cho mắt và thận bớt làm việc. Lúc đầu nghe nói phải tiêm Insulin cũng hơi rét nhưng sau khi chích độ một tháng thì mọi chuyện trở thành chuyện bình thường. Hàng ngày uống thuốc vào buổi sáng và trưa. Buổi tối tiêm 6 mg Insulin trước khi đi ngủ. Sau gần 2 năm, lượng Insulin vẫn không thay đổi. Hemoglobin A1C giảm sau khi bắt đầu tiêm Insulin vào tháng 7/2015.
Ăn uống: Cho đến 2014 thì tôi ăn uống tương đối phóng khoáng và chỉ thử A1C mổi 3 tháng chứ không thử Glucose hàng ngày. Bị bác sĩ la quá, tôi phải bắt đầu chế độ ăn uống kiêng cữ và thử lượng Glucose trong máu 2 lần trước khi ăn sáng và ăn tối. Về ăn uống thì ăn nhẹ buổi sáng, buổi chiều thì ăn 2 chén cơm nhỏ với canh, thịt hay cá. Cũng không có gì phức tạp cả, chỉ đòi hỏi kỹ luật thôi. Khá nhiều người bạn của tôi ăn Oakmeal vào buổi sáng. Điều này rất tốt nhưng tôi không quen nên không dùng. Vấn đề ăn uống buổi trưa tương đối hơi rắc rối vì sẽ ảnh hưởng đến kết quả đo đường vào buổi chiều. Nếu đi chơi với bạn bè ăn nhiều hay những món tạo lên đường thì buổi chiều thử Glucose có thể lên đến trên dưới 300. Thường thường nếu đi ăn ngoài với bạn bè thì tránh đừng ăn các món nước cũng như ăn uống vừa phải. Nếu gặp nơi bỏ bột ngọt nhiều thì đường lên 300 là chuyện thường. Nơi bỏ ít bột ngọt thì cũng lên 200. Mỳ ăn liền cũng là đối tác chứa nhiều bột ngọt. Một số nhà sản xuất mỳ tại Hoa Kỳ đã bắt đầu quảng cáo loại mỳ mới không chứa bột ngọt. Đối với vợ chồng trên 70 thì cách tốt nhất là mua đồ ăn “to go” đem về nhà ăn 2 người một phần. Nếu thèm phở hay bún bò thì nói bà xã nấu ở nhà, chỉ bỏ xương bò và trái cây và ăn tô nhỏ thì mọi chuyện cũng bình thường. Nếu có thể chia ra ăn 4 buổi một ngày thì quá tốt. Ngoài ra, có một điều khá tế nhị là tôi thỉnh thoảng đi chùa với bà xã, buổi trưa ăn cơm chay. Các món xào thường hay bỏ bột ngọt, đường cũng lên 300 như khi ăn phở. Nếu muốn đổi món thì ăn Taco hay một miếng Pizza cũng OK. Điều khá thú vị là ăn Steak và French Fries lại không lên đường, mổi tháng ăn 2, 3 lần thõa mái. Buổi tối đừng nên ăn cháo, coi chừng bị xuống đường. Ăn cơm hến cũng vậy, nên ăn vào buổi trưa.
Đi bộ: Từ năm 1982 đến 1995, tôi có lập một đoàn Boy Scouts tại Saddleback Valley nên chuyện đi Hiking khoảng 8-10 miles với các em là chuyện thường tình. Sau này về hưu năm 2005, mua một Condo tại Garden Grove thì đi bộ tại Miles Square Park 4-5 ngày mổi tuần khoảng 4 miles. Đi bộ vào buổi sáng sớm cũng giúp cho sự thư giản tinh thần và cũng trở thành thói quen. Điều này giúp cho máu truyền xuống các mạch ở van chân, giảm bớt nguy cơ bị cưa chân khi tiểu đường trở nặng. Điều cần lưu ý là đi bộ buổi sáng sẽ giúp giảm lượng đường từ 30-50 nên phải ăn sáng tương đối đầy đủ. Nếu muốn thì nên đem theo 3-4 viên kẹo nhỏ để ngậm trong lúc đi bộ. Một thói quen không được tốt lắm của phần lớn người Á Đông là thường hay nói chuyện tương đối nhiều qua Cell Phone lúc đi bộ. Đây là điều nên tránh.
Đầu óc làm việc - An bình trong tinh thần: Một điều nghe nói thì dễ nhưng thực hành cũng tương đối khó là giữ an bình và tích cực trong tinh thần. Phần lớn những người lớn tuổi trong cộng đồng thường suy nghĩ theo cảm tính và trong suốt hơn 40 năm trên đất Mỹ chẳng có gì thay đổi. Trong cuộc đời ở tuổi xế chiều, giữ cho mình “positive” trong mọi việc là điều rất khó nhưng cần thiết trong cuộc sống. Điều này giúp cho mình giữ được sự an bình trong tinh thần và ảnh hưởng rất nhiều đến sức khoẻ của mình. Thật sự trong tuổi già, chẳng biết lúc nào mình bị Alzheimer nhưng phải cố gắng để cho đầu óc làm việc.
Nguy hiểm của xuống đường huyết: Phần lớn những người bị bệnh tiểu đường thường để ý đến chuyện lên đường-huyết mà xem nhẹ chuyện xuống đường có khi còn nguy hiểm hơn lên đường. Thường xuống đường huyết vì ăn không đủ hay tinh thần có điều gì bực mình. Buổi sáng, đường xuống thấp nhất là khoảng 4 giờ sáng. Nếu trong khoảng thời gian này, tự nhiên thức dậy toát mồ hôi thì chắc chắn là bị xuống đường, phải ra mở tủ lạnh mở uống ít nhất là nữa lon Coca trước khi đi ngủ lại. Buổi chiều nếu ăn không đủ thì có khi đường xuống khoảng 60-80. Vài khi đang lái xe chở 1, 2 thân nhân không được cân bằng lắm về tâm thần. Nghe họ nói đâm ra bực mình. Đang lái xe trên xa lộ mà có cảm tưởng như phi công đang lái máy bay trong cơn giông, phải giảm tốc độ chuyển vào đường trong hay ngừng lại nghĩ một thời gian trước khi lái về nhà. Trong xe cũng luôn luôn để một ít kẹo để phòng hờ.
Nói tóm lại, nếu tuân theo các điều trên thì lượng Glucose có thể giữ trên dưới 130-140 (tương đương A1C từ 6 đến 7) và chỉ cần đo lượng A1C mổi 6 tháng. Quen rồi thì vấn đề nắm vững món nào nên ăn món nào không và ăn bao nhiêu cũng không quá khó khăn. Đối với những người lớn tuổi thì bác sĩ tương đối dễ dàng hơn các người trẻ tuổi phải theo chế độ nghiêm khắc về ăn uống và vận động.
Nguyen Thai Duong (Vietbao)
