Y học hiện đại sẽ gặp nhiều khó khăn nếu không có thuốc kháng sinh (antibiotics). Trước khi penicillin được khám phá vào năm 1928, một vết cắt nhỏ cũng đủ để khiến người ta tử vong. Nếu thuốc kháng sinh không được phát triển, chúng ta sẽ chẳng bao giờ nhìn thấy cách phẫu thuật như ngày nay.
Trên thực tế, thuốc kháng sinh là công cụ vô giá chống lại các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn song cũng mang đến những hậu quả sức khỏe. Trends in Molecular Medicine chỉ ra 3 lý do con người cần thận trọng khi sử dụng thuốc kháng sinh.
Thuốc kháng sinh khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng
Vi sinh vật của con người bao gồm các vi khuẩn đường ruột có lợi giúp ổn định hệ thống miễn dịch. Chúng ức chế xâm nhập của vi khuẩn có hại và báo hiệu cho cơ thể kịp thời phản ứng. Tuy nhiên, kháng sinh lại làm giảm số lượng các vi khuẩn có lợi, dẫn đến nhiều vấn đề lâu dài như làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng, dị ứng, hội chứng chuyển hóa và hạn chế hiệu quả các liệu pháp dược.
Đối với trẻ nhỏ, thuốc làm mất đi những vi khuẩn có lợi trong giai đoạn phát triển quan trọng của hệ miễn dịch nên em bé dễ bị hen suyễn hoặc rối loạn cân nặng kéo dài đến tuổi trưởng thành.
 |
Các loại kháng sinh như amoxicillin tiêu diệt các vi khuẩn có lợi trong ruột. Ảnh: Public Domain.
|
Kháng sinh dẫn đến hiện tượng kháng thuốc (drug resistant)
"Siêu khuẩn" (super bugs)hay vi khuẩn kháng kháng sinh đang là mối nguy đe dọa sức khỏe con người. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng tránh Dịch bệnh Hoa ky (CDC), mỗi năm trên toàn thế giới có ít nhất 2 triệu người bị nhiễm vi khuẩn kháng kháng sinh, trong đó 23.000 người chết. Nếu siêu khuẩn tiếp tục phát triển với tốc độ hiện nay, đến năm 2050, con số tử vong vì những căn bệnh vốn có thể chữa được sẽ tăng lên 10 triệu.
Điều mỉa mai là ở chỗ chính thuốc kháng sinh dẫn đến sự gia tăng siêu khuẩn. Thuốc kháng sinh tiêu diệt các vi khuẩn không chứa gen kháng thuốc, chỉ để lại những vi khuẩn chứa gen kháng thuốc, cho phép chúng nhân lên nhanh chóng rồi chuyển gen kháng thuốc sang các nhóm vi khuẩn khác. Cuối cùng, quá trình này tạo ra siêu khuẩn có khả năng kháng nhiều thuốc.
Đặc biệt, con người càng lớn tuổi và càng tiếp xúc với thuốc kháng sinh thì càng mang nhiều gen kháng thuốc. Dựa trên quan điểm này, các nhà khoa học khuyến nghị đội ngũ y tế tránh kê thuốc kháng sinh không cần thiết để hạn chế sự lây lan của vi khuẩn kháng kháng sinh.
Thuốc kháng sinh không phải biện pháp duy nhất để xử lý nhiễm trùng
Ngày nay, nhiều phương pháp mới đang được phát triển nhằm thay thế hoặc bổ sung cho liệu pháp kháng sinh, chọn lọc mục tiêu tiêu diệt mà không gây xáo trộn hệ sinh vật và/hoặc tái tạo những vi khuẩn có lợi.
Bên cạnh đó, phương pháp thúc đẩy sản xuất tế bào miễn dịch của các nhân tố kháng khuẩn tỏ ra đầy hứa hẹn sau khi chứng minh khả năng bảo vệ chuột khỏi bị nhiễm trùng. Ngoài ra, có thể sử dụng loại protein được sản xuất bởi vi khuẩn có lợi để tiêu diệt mầm bệnh, chỉnh sửa gen vào việc cắt các gen kháng kháng sinh khỏi vi khuẩn.
Tất cả biện pháp trên đều đang được nghiên cứu và hy vọng cung cấp giải pháp mới nhằm hạn chế sử dụng thuốc kháng sinh.
Minh Nguyên(theo VN Express)
Đọc thêm
