Ông bà xưa thường nói: Gan tốt, cái gì cũng tốt. Gan không tốt, sẽ già trước tuổi! Thực tế, Trung y có câu: Gan tốt thì nữ nhân sẽ trẻ đẹp, nam nhân sẽ cường tráng. Tại sao vậy?
Mỗi lục phủ ngũ tạng đều có những chức năng riêng, riêng nhiệm vụ chính của gan là giải độc.
Gan điều chỉnh lượng đường, chất béo, giải độc protein, đảm nhận phần lớn vai trò trao đổi chất trong cơ thể và bài trừ độc tố; cho nên nó là khu vực dễ bị ô nhiễm nhất.
Vì gan không có dây thần kinh cảm giác, nên có xảy ra chuyện gì đều không có triệu chứng rõ ràng, và đây là lý khiến người ta dễ dàng bỏ qua.
Sách Hoàng Đế nội kinh cho rằng: Gan là cơ quan tướng quân, mưu lược mọi chuyện.
Trung y giảng: nguyên nhân của bách bệnh, cơ bản là ở gan. Nếu quá trình trao đổi chất ở gan diễn ra bất thường, không cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể thì các cơ quan khác khó hoạt động tốt được.
Người bị tổn thương gan thường dẫn đến một số vấn đề sau:
Sắc mặt vàng nhạt
Gan là nhà máy giải độc của cơ thể, khi ăn vào mà ợ ra là có vật chất độc, hoặc các loại thuốc gây hại tới gan, hoặc trong thân sinh ra vật chất độc, thì gan có tác dụng giải độc chúng.
Nếu như gan không thể bài trừ chúng, chất độc tích tụ trong cơ thể khiến khuôn mặt có màu vàng.
Mặt nổi mụn, đốm
Gan có trách nhiệm giúp cơ thể điều tiết máu và duy trì sự trao đổi chất trong cơ thể. Khi gan hoạt động không bình thường, lưu thông máu sẽ có vấn đề, nước tiểu bài xuất ra cũng không bình thường, vì vậy mà trên mặt sẽ thấy nổi lên các mụn hoặc đốm nhỏ.
Tăng cân nhanh hoặc quá gầy ốm
Khi chúng ta ăn thức ăn có chứa nhiều năng lượng, sau đó được tiêu hóa ở dạ dày rồi qua gan, nhưng nó không thể lập tức phân giải hết các chất béo nên sẽ chừa lại một phần.
Theo thời gian, mỡ tích tụ trong gan ngày càng nhiều tạo thành gan nhiễm mỡ. Gan không kịp đẩy các chất phế thải ra ngoài dẫn đến việc tăng thể trọng.
Một thái cực khác là khi cơ thể chứa nhiều chất độc, các chức năng sinh lý khác bị cản trở, tế bào không hấp thu được các dưỡng chất làm cho cơ thể mang dáng còi cọc.
Tự mình kiểm tra sức khỏe của lá gan
Nếu cơ thể xuất hiện hơn 3 triệu chứng dưới đây, chắc chắn nó có liên quan đến gan và mật.
Khi cơ quan giải độc xuất hiện vấn đề, con người sẽ có các triệu chứng sau:
- Tự dưng mệt mỏi
- Bỗng nhiên cáu gắt, lo âu và trầm cảm
- Khô mắt
- Xuất hiện phân dính
- Tăng eo mỡ
- Cơ thể có mùi
- Mất ngủ
- Miệng bị khô, đắng
- Đau nửa đầu
- Trước ngực, sau lưng có nhiều nốt mẩn đỏ
- Móng tay có nhiều kẻ sọc dọc
- Rất nhiều dầu tóc
- Hai bên mặt có nhiều vết đốm
- Đặc biệt nóng giận
- Tuyến vú có nhọt và các vấn đề về phụ khoa
Do vậy, khi thấy xuất hiện nhiều hơn 3 triệu chứng trên đây, rất có thể nó có liên quan đến gan và túi mật. Nếu không điều trị kịp thời, về lâu dài sẽ dẫn đến suy gan, hoặc thậm chí nặng hơn.
Trong cách dưỡng gan, thì người nam hay người nữ là khác nhau.
Đàn ông muốn bổ thận, trước hết phải dưỡng gan
Trung y có câu: “can thận đồng nguyên”, “tinh huyết đồng sinh”; tức là người nam phải đặt việc dưỡng gan hàng đầu rồi mới tới thận. Nhược thận là do thận có nhược khí, nhưng dù sao vẫn phải luôn đặt việc dưỡng gan làm hàng đầu. Huyết gan đầy đủ thuận lợi cho việc chuyển hóa, tinh thận sung mãn mới có thể phát huy hết khả năng. Có thể nói, trước khi bồi bổ thận nên bồi bổ cho huyết gan. Dưỡng gan giúp cải thiện màu da và thân thể
Phụ nữ cần dưỡng gan trước khi dưỡng huyết
Phụ nữ dưỡng gan được tốt thì khí sắc, thân thể sẽ được cải thiện. Mỗi giai đoạn sinh lý của người nữ đều gắn chặt với máu, ngoài những lúc sinh nở, thì hàng tháng đều ‘thay máu’, vì vậy có câu “Nữ nhân dĩ huyết vi thân, dĩ huyết vi dụng”, tức là muốn được thân thể khỏe mạnh thì cần phải dưỡng huyết, mà huyết lại được sinh ra từ gan. Do vậy vãn chủ phải dưỡng gan là hàng đầu.
Gan tốt nhờ có giấc ngủ tốt. Gan mật bắt đầu trao đổi chất từ 11h tối, đi ngủ vào giờ này sẽ giúp gan tiến hành tự phục hồi và giảm ảnh hưởng xấu đến mức thấp nhất. Mỗi ngày uống 1-1,5 lít nước giúp giải độc gan, làm giảm đáng kể các độc tố và chất chuyển hóa làm tổn thương gan.
Muốn gan khỏe mạnh, hãy học cách kềm chế cảm xúc, cố gắng giữ bình tĩnh, lạc quan, vui vẻ, vô tư; như vậy khí gan sẽ trong trạng thái điều hòa. Ăn xong nên tránh vậ động nhiều trong 10-30 phút để đảm bảo quá trình chuyển hóa gan được diễn ra bình thường.
Muốn bảo vệ tốt gan, còn phải hiểu gan kỵ điều gì nhất? Chính là rượu và thuốc lá. Nicotin là chất làm tổn thương gan, còn rượu được ví là thuốc độc của gan. Sinh hoạt không có giờ giấc, cảm xúc không ổn định sẽ ảnh hưởng không tốt đến gan. Không nên ăn vặt quá nhiều cũng như đồ xào, cà phê, sẽ tăng thêm gánh nặng cho gan.
Theo Secretchina-Bao An biên tập 29/4/2016 (theo daikynguyen)
