Cuộc hành trình hướng tới cái chết

Quá trình chết (dying process) thường ra bắt đầu khá lâu trước khi cái chết thật sự tới

Chết là một cuôc hành trình cá nhân, mỗi người thực hiện một cách duy nhất của riêng mình. Không có gì là cụ thể, không có gì là nhất định. Cuộc hành trình này có nhiều lộ trình khác nhau, nhưng tất cả đều dẫn tới cùng một điểm tới
Khi con người cận cái chết, một tiến trình bắt đầu; một cuộc hành trình từ đời sống đang trải nghiệm trong thế giới này tới một cõi xa lạ ở phía trườc
Khi mà tiến trình này bắt đầu, con người khởi sự một lộ trình khám phá về tinh thần giúp thấu hiểu là cái chết sẽ thực sự xẫy ra và tin vào cái chết của chính bản thân mình. Cuối cùng cuộc hành trình dẫn tới sự rời khỏi  cơ thể

Có nhiêu cột mốc quan trong trong cuộc hành trình này. Vỉ mỗi người trải nghiệm sự chết theo một cách duy nhất của riêng mình nên không phải ai cũng sẽ đều dừng ỡ mỗi cột mốc. Một số có thể chỉ dừng ở vài cột mốc trong khi nhửng ngươi khác có thễ dừng ở từng cột mốc một , tùy theo thởi gian họ dành cho cho cuộc hành trính. Một số người có thể cần tới nhiểu tháng mới tới đích, nhưng có những người chỉ cần có vài ngày.

Chúng ta sẽ thảo luận vể những điều mà khảo cứu cho biết vể cuộc hành trình mà đa số mọi người đều theo , trong khi vẫn luôn luôn ghi nhớ là cuộc hành trinh này tùy thuộc vào cá nhân người du hành (individual traveler)  

Cuộc hành trình bắt đầu:  Tử một tới ba tháng trước khi chết  

Khi một người bắt đầu chấp nhận cái chết và ý thức được là cái chết đang tới gần thì họ có thễ bắt đầu xa lánh môi trường xung quanh. Đây là khởi đầu của tiến trình tách rời khỏi thế giới bên ngoài và những người của thế giới này

Họ có thễ từ chối không tiếp ban bè, lối xóm và thậm chí cả ngưởi thân trong gia đình.Nếu họ nhận tiếp khách, thì họ có thễ khó mà tương tác và chăm lo cho khách

      https://www.verywell.com/interaction-with-a-dying-person-1132502

       https://www.verywell.com/tips-on-caring-for-a-dying-loved-one-1132499

Họ bắt đầu suy ngẫm vể đời sống của họ và nhớ lại những ký ức xưa. Họ có thể đánh giá lại đởi sống của họ và từ đó nẩy sinh những hối tiếc

Họ cũng có thễ thực hiện năm công việc khi sắp chết như sau

https://www.verywell.com/the-five-tasks-of-dying-1132489

Người sắp chết có thể bớt thèm ăn và sụt cân bỏi vỉ cơ thể của họ bắt đầu hoạt động chậm lại.

 https://www.verywell.com/where-did-your-appetite-go-1132086

Cơ thể không cần năng lượng từ thực  phẩm như trước đây nữa. Người sắp chết có thể sẽ ngủ nhiều hơn và không còn tham gia vào các hoạt đông mà trước đây họ ưa thích. Họ không còn cần sự nuôi dưỡng từ thực phẫm như trước. Trong thởi gian này cơ thể làm một việc tuyệt vời bởi vì hóa học của cơ thể ( body chemistry) thay đổi tạo sinh một cảm giác sảng khoái nhẹ nhàng. Họ không còn thấy đói hoặc khát và họ không còn đau khổ vì không còn ăn được. Đây là một phần dự kiến của cuộc hành trình mới bắt đầu của người sằp chết

Từ một tới hai tuần lễ trước khi chết

Các thay đổi vể tâm thần (mental changes)

Đây là thời kỳ của hành trình mà người sắp chết bắt đẩu ngủ hẩu hết mọi lúc. Sự mất định hướng (disorientation) là thông thường và các thay đỗi về cảm giác nhận thức (senses of perception) có thể xẩy ra. Người sắp chết có thể có ảo tưởng (delusions), chẵng hạn như sợ có kẻ thủ rình rập hoặc cảm thấy mình bất khả chiến bại

Ngưởi sắp chết củng còn có thể có ảo giác (hallucinations), đôi khi nhìn thấy hoặc nói chuyện với những người không có mặt

Nhiều khi đó là những người đã chết rồi. Một số người có thể nhìn đây như là bức màn che được vén lên giữa đời sống hiện tại và đời sống kế tiếp. Người  sắp chết có thể nắm lấy tấm vải trải giường và quần áo trong trạng thái kích động. Các động tác và hành động của họ có vẻ như không có mục đích và người ngoài chẳng thấy có ý nghĩa gì . Lúc này họ đang dời xa thêm đời sống trên trái đất này

Các thay đổi về thể chất

Cơ thể  có khó khăn hơn trong việc duy trì bản thân nó. Dưới đây là những dấu hiệu mà cơ thể có thể biễu hiện vào lúc này
- Thân nhiệt giảm khoảng một độ hay hơn
- Huyết áp giảm
- Nhịp tim không đều, có thể giảm hay tăng
- Đổ mồ hôi nhiều hơn
- Sắc da thay đổi vì lưu thông máu suy yếu., thường ra rõ rệt nhất là ở môi và nền móng tay da trở thành nhạt hoặc xanh nhạt
-  Hơi thở  thay đổi, thường là gấp hơn và nặng nề hơn. Xung huyết (congestion) cũng có thễ xẩy ra tạo âm thanh rì rào và ho
-  Ít nói hơn và cuối cùng ngưng nói luôn

Cuối hành trình: Một vài ngày hoặc giờ trước khi chết

 Thần chết đã tới gần hơn  . Người sắp chết có thể có một sự dấy năng lượng  khi cái chết gần kề .Họ có thể muốn ra khỏi giường và nói chuyện với người thân hoặc đòi ăn sau nhiều ngày không muốn ăn. Cuộc dấy năng lượng này có thê hơi khó nhận ra nhưng thường  là biểu hiện thể chất cuối cùng của người sắp sửa ra đi

Sự dấy năng lượng thường thì chỉ ngắn thôi, và các chỉ dấu lúc trước trở thành rõ ràng hơn khi cái chết tiến lại gần hơn. Hơi thở trở thành không đều và thưởng thì chậm hơn. Những hơi thở gấp tiếp theo sau bởi những thời kỳ ngưng thở ( gọi là "Cheyne-Stokes" breathing) có thể xẩy ra. Xung huyết (congestion) trong khí quản có thể nặng hơn làm cho hơi thở thêm khò khè khó khăn vì nước bọt và dịch chất phế quản tích tụ ỡ cuống họng và phẩn ngực trên

Bàn tay và bàn chân có thể có những vết lốm đốm (mottled) và tím ngắt. Các vết lốm đốm này có thễ lan dần lên cánh tay và cẳng chân. Môi và nền móng tay chân có thể hơi xanh hoặc tím. Ngươi hấp hối thường ra không còn phản ứng gì, mắt họ có thễ mở hoặc hé mở nhưng không còn trông thấy xung quanh. Nhiều người tin rằng thính giác là giác quan cuối cùng bị mất, nên khuyên là lúc này các người thân nên ngồi gần người hấp hối chuyện trò an ủi họ
       https://www.verywell.com/talking-to-a-dying-loved-one-1132505.

Sau cùng, hơi thở sẽ ngưng hẳn và tim ngưng đập. Thế là xong môt đời người

The Journey Towards Death- Angela Morrow- April 15,2016

Bài đọc thêm: Dự đoán cái chết trong 30 ngày

Các nhà nghiên cứu Australia giới thiệu phương pháp giúp xác định thời điểm "ra đi" của người bệnh ở giai đoạn cuối hay bệnh nhân cao tuổi trong vòng một tháng kể từ khi nhập viện.

Phương pháp CriSTAL (Criteria for Screening and Triaging to Appropriate alternative care) là nghiên cứu của Đại học bang New South Wales do bác sĩ Magnolia Cardona-Morrel hường dẫn. CriSTAL đánh giá 29 chỉ số sức khỏe của bệnh nhân như tuổi tác, tình trạng bệnh tật, suy giảm tinh thần, những lần từng nhập viện cấp cứu, nhịp tim..., từ đó ước tính khả năng tử vong trong vòng một tháng kể từ khi nhập viện.

Với phương pháp này, bác sĩ sẽ có một "cuộc trao đổi rõ ràng" với bệnh nhân ở giai đoạn cuối, xác định xem liệu họ muốn tiếp nhận điều trị để kéo dài sự sống hay không.

Theo bác sĩ Cardona-Morrel "Bài kiểm tra khá đơn giản, câu trả lời có sẵn trong hồ sơ bệnh án của bệnh nhân và có thể hoàn tất trong 5-10 phút",

CriSTAL được thực hiện nhằm hạn chế các biện pháp điều trị xâm lấn không hiệu quả và không cần thiết, cho phép bệnh nhân lớn tuổi dành những những ngày tháng cuối đời của họ bên cạnh những người thân yêu. 

Công nghệ điều trị có thể giúp kéo dài tuổi thọ bệnh nhân, tuy nhiên, nhiều người vẫn mong muốn được qua đời tại chính ngôi nhà của họ.

Theo IB Times kiểm tra CriSTAL đả được giới thiệu lần đầu tiên tại một hội thảo y tế tại Mỹ và đã được đánh giá cao. 

Anh Hoàng (theo VNExpress)