1. Nguyên tắc chung: Khi đọc một tin “giựt gân” hãy dừng
lại và nghi ngở, kế đó tìm sơ coi có nguồn gốc không, nguồn nầy đáng tin không,
bao nhiêu nguồn… Cuối cùng nếu thấy là loài vịt (hoax fake news) thì cho bạn
bè hay và nhất là đừng có chuyển tin đó đi tiếp, hãy cắt cánh vịt đi.
2. Những nguồn dùng phát tán tin giả: Xem hình trên. Với Việt
Nam ta thì Youtube là nguồn chính, mấy vị “dư luận viên” hầu hết dùng phương tiện
nầy. Những nơi dùng để kiểm (chung) là Trung tâm kiểm soát và Phòng chống dịch
bệnh Hoa Kỳ (CDC), WHO (nơi nầy hiện tại không thể tin được đâu), Snopes… Dân
chuyên bắt vịt có cách kiểm xa hơn nhiều, truy tận nguồn.
3. Những thứ đáng nghi: Hãy nghi ngờ những tin “nổ như bom” có subject như Tin mừng cho nhân loại, Tin hoả tốc, Tin khẩn cấp, xin chuyển đi càng nhiều càng tốt, Cả thế giới ăn mừng, Nước Mỹ rúng động…
4. Cuối cùng: Khi gặp một tin hoax thì nên có thái độ ra sao. Đa số chúng ta thấy tin “gay cấn” thì tin và thấy cần chuyễn ngay cho bạn bè biết với lòng tốt “thân chuyễn”, không có ác ý. Thưa cách tôi hay làm là email riêng cho bằng hữu đã gởi và chỉ rõ nguồn tin để cho biết đó là loài vịt phóng tác với ý đồ… Hình trên cũng thấy nói nên làm như vậy.
Một thí dụ nhỏ:
Huỳnh Chiếu Đẳng (Quán ven đường)/nguoiphuongnam
