Tới tuổi già, nên ngừng hay tiếp tục lái xe?

  Cơ quan chức năng khuyến khích, tốt hơn, những vị cao niên nên tự nguyện từ bỏ giấy phép lái xe của mình.

Quý vị đừng sợ mình quá già để còn có thể lái xe. Ở Mỹ có hai cụ già trên 100 tuổi vẫn còn ngồi sau tay lái, rong ruổi trên xa lộ. Fred Hale Sr (1890- 2004) được cấp bằng lái xe vào tháng 2 năm 1995 ở tuổi 104 và lái xe đến hết hạn vào sinh nhật lần thứ 108 vào năm 1998. Ông cụ này cũng là người sống lâu đời nhất trên thế giới và qua đời ở tuổi 113. Layne Hall, ngày sinh không chắc chắn (1884 hoặc 1880- 1990) đã được cấp giấy phép của Tiểu bang New York vào ngày 15 tháng 6 năm 1989, khi cụ 104 tuổi (theo giấy khai tử) hoặc lúc cụ 109 tuổi (theo bằng lái xe).

Ðộc giả của chúng tôi, những người đang đọc bài này, giỏi lắm là 90 tuổi, xin chớ lo là lái xe không được vì cao máu, cao mỡ, cao đường và thấp… phong hay phong thấp! Duy chỉ có hai trường hợp phải làm người què là bác sĩ xác nhận cụ không có thể tiếp tục lái xe và ông cảnh sát yêu cầu cấp trên tịch thu bằng lái xe của cụ, vì với kiểu lái này, có ngày cụ phạm tội giết người không cần dao, súng

Một ví dụ như ở Nhật, trong năm 2016, những người trên 65 tuổi đã gây ra 965 vụ tai nạn giao thông chết người, chiếm khoảng 25% trên tổng số các vụ tai nạn. Ở Mỹ, theo Cục Quản lý An toàn Giao thông Quốc gia (National Highway Traffic Safety Administration) những người lái xe lớn tuổi từ 65 tuổi trở lên đã gây ra 12.5% tai nạn giao thông trên đường phố. Chủ yếu là các cụ lớn tuổi thường đạp nhầm chân ga thay cho chân thắng. Ở Nhật hồi tháng 5-2018, một cụ bà 90 tuổi lái xe hơi leo lề đâm trúng hàng loạt người đi bộ làm một phụ nữ thiệt mạng và 3 người khác bị thương. Một tai nạn tương tự đã xảy ra gần phía Tây thủ đô Tokyo, Nhật Bản, khi chiếc xe hơi do cụ ông 85 tuổi điều khiển bất ngờ lao vào đám đông khiến 7 người bị thương.

Tại Mỹ năm 2002, tai nạn xe hơi do một người già gây nên đã làm chấn động dư luận là trường hợp của cụ George Weller, 86 tuổi. Chiều ngày 16 tháng 7 năm 2003, cụ đã lái chiếc xe Buick LeSabre năm 1992 của mình xuống đại lộ Arizona, ở Santa Monica, California, để đi tới khu mua sắm Third Street Promenade nổi tiếng ở đây. Cuối con đường, hôm đó người ta đã ngăn lại để dành cho một phiên chợ nông sản cuối tuần. Chiếc xe của cụ Weller đã chạy thẳng đâm xuyên những bảng chận đường, lao vào khu chợ đang đông người với tốc độ 60 miles/giờ, đã tông chết tại chỗ 10 người, và đã làm 63 người khác bị thương. Weller nói ông đã đạp nhầm chân ga thay vì đạp thắng!

Tại Mỹ, Anh, Nhật và có thể là toàn trái đất, mấy năm gần đây, người ta đã bắt đầu tiến hành việc kiểm tra nghiêm ngặt về khả năng nhận thức khi lái xe của các cụ cao tuổi lúc những người này “renew” bằng lái xe.
         Tuy nhiên, cơ quan chức năng vẫn khuyến khích, tốt hơn, những người cao tuổi nên tự nguyện từ bỏ giấy phép lái xe của mình.

Quyết định cho phép một người còn lái được hay không là do hai ông, một ông là bác sĩ và ông kia là cảnh sát. Khi bác sĩ thấy bệnh nhân của  mình vướng phải những bệnh không thể điều khiển tay lái, có thể đem lại nguy hiểm cho bản thân người lái và những người khác, thông thường chúng ta cũng biết những bệnh nhân bị loạn thị, mù một phần, bị thần kinh hay kinh phong (lên cơn co giật, hốt hoảng,) hay trong trường hợp bị tiểu đường (xỉu, chóng mặt) hay cao máu (nhồi máu cơ tim, stroke…) đều bị cấm lái xe. Bác sĩ có bổn phận phải báo cáo lên DMV (Department of Motor Vehicles) biết bệnh trạng thân chủ của mình, để cơ quan này thu hồi bằng lái của bệnh nhân, nếu không bác sĩ sẽ phải chịu trách nhiệm trong trường hợp bệnh nhân chẳng may gây ra tai nạn do bệnh trạng nguy hiểm. Tuy nhiên bác sĩ có quyền giấu tên, nghĩa là DMV tịch thu bằng lái của bạn vì bệnh tình, mà không biết người báo cáo.

Ông cảnh sát, trái lại căn cứ vào chuyện lái xe ngoài đường của bạn có an toàn, và có gây nguy hiểm cho người khác không? Chuyện thỉnh thoảng vài năm chúng ta bị một cái ticket như chạy quá tốc độ, quẹo trái chỗ cấm, vượt đèn đỏ, phải ra toà đóng phạt, đi học lớp xoá ticket… thì cũng thường thôi! Nhưng những lần say rượu lái xe, gây thương tích cho người khác, đụng vào phía sau của một chiếc xe… thì ngoài tấm giấy phạt còn vô số phiền phức tốn kém khác. Nhưng dù sao đi nữa cũng chưa ai tịch thu bằng lái của bạn, nghĩa là bạn còn tiếp tục được lái xe. 

               

Nhưng thử coi, nếu một tháng, người lái xe nhận luôn ba cái giấy phạt, hay gây ba cái tai nạn vì lỗi mình, thì đây là lúc ông cảnh sát cân nhắc, có còn nên cho bạn tiếp tục lái xe để có thể làm chết người khác và gây thiệt mạng cho mình không? Nhưng đây chỉ nói là lúc bạn còn thanh xuân mạnh khoẻ dưới tuổi 65..

Ngày nay, bạn đã 65, đến tuổi hưu trí, được gọi là cao niên (senior). Nên nhớ là với đến 62 tuổi bạn đã bắt đầu hưởng chế độ của người già rồi (thuốc men, hay những loại discount cho senior như vé hát, vé vào cửa bảo tàng viện) ! Bài này đang nói chuyện lái xe, nên bạn cũng đừng ham, đến tuổi này, chỉ cần một lần ông cảnh sát chạy theo xe bạn, nhá đèn, trao cho bạn một cái giấy phạt là xem như… tới số. Hồi mới sang Mỹ, bạn đã từng nghe, người ta nói, ở Mỹ này không biết tiếng Anh coi như… câm, không biết lái xe coi như… què! Ðiều đó quả là có đúng một phần nào.

Một ông cựu dân biểu trên 70 tuổi, bị giấy phạt phạm luật giao thông, sau đó bằng lái bị thu, ông than thở với bạn bè: “tụi Mỹ nó kỳ thị!” Ở vùng Little Saigon này con số vị cao niên người Việt chúng ta bị thu bằng lái xe không phải là ít, nhưng lý do người Việt bị kỳ thị chắc chắn là không đúng.

Bây giờ mỗi ngày đang lái xe…vi vút, bạn có tưởng tượng ra một ngày nào đó không còn được lái xe, đành ru rú ở nhà, buồn biết bao! Ði xe bus thì ngại phải đi bộ mươi lăm, hai mươi phút mới đến bến xe, lên xuống hai ba chuyến. Nhờ con cái bạn bè thì ai cũng có công ăn việc làm, làm phiền người khác, lòng mình cũng không vui!

Mà xét cho cùng, từ ngày nghỉ hưu, không còn lái xe đi làm, thì bạn cần phải lái xe đi đâu? Trừ một vài vị còn nặng nợ với con cháu, hơn 80 rồi, mà còn ngày hai buổi chở cháu đến trường!
              Hẳn là về hưu còn bận hơn đi làm! Kể ra, có cả trăm công nghìn việc: chuyện tang hôn, chở vợ đi chợ, mua sắm, bù khú với bạn bè ở quán cà phê, đi bác sĩ, mua báo, hớt tóc, lấy thuốc, đi gặp bạn bè ở xa về, họp khoá đồng hương, đơn vị, binh chủng… Toàn là những chuyện cần mà cũng không cần! Cách đây năm bảy năm, có bạn bè ở các tiểu bang xa về, chân còn mạnh, mắt còn rõ, kẻ viết bài này, khi thì Las Vegas, khi thì San José, gần lắm cũng Chùa Chân Nguyên xa cả 60 miles! Nhưng quả là hôm nay, tuổi già sức yếu, mắt mờ chân chậm, thì bạn bè cũng tha thứ cho.

Tôi đã thưa với Quý Bạn có hai người có quyền không cho bạn tiếp tục lái xe là ông bác sĩ và ông cảnh sát. Có người chẳng cần đến hai ông “Ác” này can thiệp, nhưng rất nhiều cụ bị áp lực của những thành viên trong gia đình, (vợ, con và cả mấy đứa cháu ngoại) vẫn thường nhắc nhở cho biết mình đã già rồi, đến lúc không nên lái xe nữa, vì thương cho sức khoẻ của bạn và cũng lo cho sự quờ quạng của bạn. Phần bản thân, thì bỗng nhớ đến lời khuyên, mới nghe qua có vẻ kỳ thị hết sức: “Tốt hơn, những vị cao niên nên tự nguyện từ bỏ giấy phép lái xe của mình!”

Cũng như cái chết, chuyện ngừng lái xe trước sau gì cũng đến, không hôm nay, ngày mai thì cũng vài năm nữa. Không phải ai cũng may mắn như hai cụ Fred Hale Sr. và Layne Hall đã được dẫn ở đầu bài này, lái xe cho đến năm 104 tuổi.

Bài toán cho việc ngưng lái xe Năm 2012, tôi mua một chiếc Honda Accord mới xuất xưởng với giá $23.000. Năm nay, 2018 tôi bán lại chiếc xe này chỉ còn với giá $8,000. Trong 6 năm, không kể tiền sửa xe, thay vỏ mới, mua bình điện… xem như trong vụ hao mòn chiếc xe, tôi đã lỗ mất $15,000.00. $15,000 này chia cho 6 năm, mỗi năm tôi tốn theo cái xe $2,500. Chia cho 12 tháng, xem như mỗi tháng mất $200.00. Trong thời gian lái xe, tôi trả tiền bảo hiểm rẻ nhất là mỗi tháng $100.00, tiền đổ xăng mất $100.00. Ðúng là có xe thì khổ theo xe. Ðể kết luận, nếu tôi ngừng lái xe, mỗi tháng tôi “save” được $600.00, một số tiền không nhỏ. Với số tiền này, mỗi tháng, không cần lái xe, tôi có thể sử dụng các phương tiện di chuyển như xe bus, taxi, Uber hay Lift một cách thoải mái, mà cũng không tiêu hết $600! Một đoạn đường xa khoảng 15 miles, chạy mất 25 phút, bạn chỉ phải trả cho Uber khoảng $15.00. Từ đây tôi cũng không còn sợ ông cảnh sát nháy đèn sau xe mình, hay sợ bà vợ càu nhàu vì vừa mới lãnh giấy phạt, tiêu mất số tiền $500.00. Năm ngoái tôi gặp một ông bạn trong lớp “xoá ticket,” đến giờ giải lao, ông nháy tôi ra ngoài: – “Này gặp vợ tôi, ông làm ơn, chớ nói  gì chuyện tôi bị phạt, phải đi học ở đây nhé!” – “Tôi cũng yêu cầu ông như vậy, nhớ nhá!” Chúng tôi bắt tay nhau, chưa bao giờ chặt đến thế!

Ngưng lái xe, từ nay ta có chút tiền dằn túi, hết sợ ai, thoát hết vòng cương toả. Tự do quý thật! Bạn cứ tưởng tượng một ông già  tóc bạc, đội mũ “feutre”, chống “baton” đang đứng ở trạm xe bus, hay dùng gậy vẫy một chiếc taxi vừa chạy đến. Hình ảnh này cũng đẹp chán, chứ bạn 

Huy Phuong (bài do các bạn Toan Dang *Dinh Thuc Ngo*Tuy Nguyen Quoc gioi thiệu- caonienviethac)