Vì hiểu sai về hạn dùng, 90% người Mỹ ngay cả người Việt Nam cũng vậy! Họ đã phạm sai lầm là vứt bỏ thực phẩm và thuốc quá sớm.
1/. Thực phẩm
Một cuộc nghiên cứu do ban bảo vệ nguyên liệu thiên nhiên
phối hợp với ban quy định điều lệ thực phẩm của đại học Harvard cho thấy
phần đông người tiêu dùng thường lẫn lộn về ý niệm “bán đến ngày” (sell
by), “tiêu thụ đến ngày” (use by), “dùng tốt nhất trước ngày” (best
before).
Theo bà Dara Gunders, một trong những người tham gia cuộc nghiên
cứu trên thì ý niệm lệch về ngày tháng hết hạn khiến cho biết bao thực
phẩm và nguyên liệu để chế biến chúng đã bị lãng phí vì ai cũng sợ ăn
vào sẽ mang bệnh. 25% người dân thậm chí còn vứt bỏ thực phẩm sớm hơn
ngày quy định.
Nhóm nghiên cứu trên nghĩ rằng nguyên nhân gây ra sự lẫn lộn chính
là vấn đề thiếu sót của liên bang trong việc xác định tiêu chuẩn từng
nguồn thực phẩm, đưa đến sự tự tiện ra luật lệ ở cấp tiểu bang về cách
đánh giá thực phẩm và cách ghi ngày tháng hạn định trên bao bì.
Nói cách khác như bà Dara Gunders nhận định thì thật là một việc
rối nùi, mà hậu quả gây ra khiến cho hằng năm có 40% thực phẩm còn tốt
không được sử dụng tới, trị giá lên đến 165 tỉ đô la, tính bình quân ra
là 455 đô la lãng phí đối với một gia đình 4 người.
Cũng theo các nhà nghiên cứu thì trong khi họ đang đề nghị các bộ
ngành thực phẩm phải có một công thức chuẩn mực rõ ràng về thời hạn,
cách tốt nhất đối với người tiêu dùng là tự tìm hiểu cấu trúc thực phẩm
và cách bảo quản, tồn trữ của từng loại thức ăn, trong đó một kiến thức
quan trọng là cách xử dụng hữu hiệu tủ lạnh để vừa bớt tốn điện vừa kéo
dài sự tươi tốt của thực phẩm.
2/. Thuốc
Hàng năm người Hoa Kỳ đã liệng đi cả tỷ bạc Mỹ Kim thuốc Tây mà
nhãn hiệu của các nhà bào chế nói là “quá hạn” theo lời dặn là phải của
các dược sĩ là phải vứt đi.
Sự thật như thế nào?
Có phải liệng đi những thuốc “bị quá hạn” không?
Có đúng là thuốc “bị quá hạn” sẽ hết hiệu nghiệm hay là sẽ “hư hại” sau ngày “quá hạn” dán ngoài hộp thuốc?
Gerald Murphy, là một dược sĩ nay đã về hưu hiện cư ngự tại
Ormond Beach, TB Florida không nghĩ như thế. Ông ta nói rằng đa số các
thuốc “quá hạn” vẫn còn tốt và hiệu nghiệm nhiều năm sau ngày “hết hạn”,
mà do các hãng dược phẩm “cố ý” dán vào bao thuốc, để bắt người tiêu
thụ phải mua thuốc mới để kiếm tiền mà thôi.
Ông đã trải qua cả chục năm tranh đấu cho việc “đặt để ngày hết hạn
thuốc” phải dựa trên tiêu chuẩn khoa học chứ không phải dựa theo “chu
kỳ” do các hãng dược phẩm tự ý “chọn lựa” được. Tại nhiều Tiểu Bang các
dược sĩ tự động “cho” một ngày quá hạn khác – nhiều khi sớm hơn ngày quy
định của các hãng bào chế nữa. Ông nói: “Họ làm tiền bằng cách khuyến
khích người tiêu thụ liệng đi những thuốc hãy còn tốt, để mua thuốc
mới.”
Ông Murphy được một “thắng lợi nho nhỏ” năm 2005, là Quốc Hội
Florida đã nói với Hiệp Hội các dược sĩ Florida là “Không cần phải ghi
ngày quá hạn trên các hộp thuốc nữa” như họ đã làm từ năm 1993.
Ông Murphy không phải hành động đơn độc. Cơ quan Quản Trị Thực
Phẩm, Thuốc Men Hoa Kỳ ( US Food and Drug Administration=FDA ), trong
những thử nghiệm cho Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, đã xác nhận rằng đa số các
thuốc tây bán theo toa bác sĩ, hay bầy bán tại các tiệm thuốc vẫn còn
hiệu nghiệm và an toàn rất lâu sau ngày “quá hạn” của các nhà bào chế. (
The U.S. Food and Drug Administration, in tests for the Defense
Department has determined that most prescription and over-the-counter
drugs remain safe and effective long after the manufacturer’s expiration
date – in some cases, may years longer.)
Nhưng khảo cứu của cơ quan FDA không kể đến những thuốc để trong
những phòng tắm có hơi ẩm hay trong xe nóng bỏng mùa hè. Bà Mary L.
Euler, phụ tá khoa trưởng tại trường Đại Học Dược Khoa Missouri tại
Kansas City, và là phát ngôn viên của Hiệp Hội Dược Phẩm Hoa Kỳ nói:
“Tôi có nghĩ rằng một cuộc khảo cứu rất cần thiết để tìm hiểu rõ về vần đề này không? – Tôi tin chắc chắn như vậy”
Năm 2001 Hiệp Hội Dược Sĩ Toàn Quốc Hoa Kỳ yêu cầu kỹ nghệ bào chế
thuốc Tây đầu tư vào việc nghiên cứu kia, nhưng không được trả lời. (*)
Dân Biểu CH-Tb Pennsylvania là Tim Murphy đã yêu cầu cơ quan FDA
cho một ban chuyên viên nghiên cứu riêng về vấn đề “quá hạn này”.
Ông nói: “Có cái gì rõ ràng là không ổn. Ngay bây giờ, các ngày quá
hạn đều do các nhà bào chế thuốc tự động quy định, làm sao mà biết được
thực hư?”
Ông Armon Neel Jr, một dược sĩ tại Griffin TB Georgia mà công tác
đặc biệt là xem xét lại các loại thuốc dùng trong các nhà dưỡng lão và
phải ký giấy huỷ bỏ các loại thuốc “hết hạn” quả làm lòng ông không yên
ổn.
Ông nói: ” Thấy thuốc bị đưa vào lò đốt đi – cả triệu triệu Mỹ Kim – thật không đúng chút nào hết. “
Các bệnh nhân nào nếu còn thuốc dư, mà nghĩ rằng hãy còn tốt thì nên hỏi bác sĩ riêng của mình.
(*) .- Các nhà bào chế làm thinh là đúng quá rồi, vì chạm đến túi
tiền của họ. Bệnh nhân và người tiêu thụ phải vứt thuốc cũ đi để mua
thuốc mới thì họ được lợi bao nhiêu? Nên nhớ rằng mỗi năm có hàng ngàn
dự luật “làm lợi” cho người dân Hoa Kỳ bị “nằm chết” trong các hộc bàn
của các vị Dân Biểu, Thượng Nghị Sĩ Hoa Kỳ, nhất là các vị được làm
Trưởng Ban hay Trưởng Tiểu Ban.
Ví dụ điển hình là “Dự Luật cho người dân Hoa Kỳ mua thuốc từ bên
Canada giá rẻ bằng 1/10 giá thuốc ở Mỹ” đã chết thảm vì sự “chống đối
mãnh liệt” (chạy chọt vận động – lobby) của các hãng bào chế Hoa Kỳ và
Hiệp Hội Dược Sĩ Mỹ.
Việc đề nghị hỏi các ông bác sĩ gia đình cũng không xong, vì mấy vị
bác sĩ này không có rành về thuốc lắm vả lại họ còn sợ bị đưa ra tòa
nữa, nếu “cho phép” bệnh nhân dùng thuốc cũ rồi sau này sinh chuyện
không lành.
Brad Mackee/AARP Bulletin /nguoiphuongnam
