Ai cũng hiểu ăn được ngủ được là tiên. Nhu cầu hợp lý đó càng rõ nét hơn nữa ở người cao tuổi vì chuyện ăn ngủ mất ngon rõ ràng là nỗi trăn trở của những người trong bóng hoàng hôn của cuộc đời. Tuy vậy, không hẳn phải bó tay nhìn ông bà mất ăn mất ngủ.
Người cao tuổi nên ăn ra sao?
Khẩu vị đằng nào cũng suy giảm một khi đã về già vì cơ thể vừa thiếu nước vừa thiếu dịch tiêu hóa. Do đó, với người cao tuổi uống quan trọng hơn ăn để cơ thể đừng thiếu nước và chất điện giải. Về mặt hình thức chế độ dinh dưỡng cho người cao tuổi vì thế nên thiên về phía món canh, món cháo. Nhưng theo kiểu nào cũng thế, quan trọng là đừng xa rời một số tiêu chí như sau:
– Nhiều bữa nhỏ tốt hơn ngày đúng giờ ba bữa đế tránh áp lực trên đường tiêu hóa.
– Giảm đạm động vật trong bữa ăn chiều để tryptophan, chất đòn bẩy cho giấc ngủ yên bình, dễ vào đến não.
– Chú trọng vào các loại rau cải có tác dụng vừa giải độc vừa giữ máu loãng cho cơ thể như atixô, rau má, diếp cá…
– Trái cây tươi, không cần nhiều, nhưng 5 lần trong ngày để cơ thể thường xuyên được tiếp tế với chất kháng-oxy giá, chất giữ cho tế bào tươi trẻ.
Nhưng quan trọng hơn hết là món ăn phải ngon miệng. Đừng ép người già phải nuốt cho trôi bữa ăn tuy đủ dưỡng chất nhưng dở ẹt. Đừng quên cảm giác hài lòng khi ăn ngon là đòn bẩy để tuyến yên phóng thích nội tiết tố endorphin, chất chống lão hóa với hiệu năng không thuốc nào bì kịp.
Người cao tuổi nên ngủ thế nào?
Trái ngược với trẻ sơ sinh, người cao tuổi không cần và cũng không thể ngủ mỗi đêm 8 tiếng, nhất là khi ông bà ngủ gà ngủ gật suốt ngày. Nhiều người, kể cả con cháu hiếu thảo, khổ tâm vì sợ bệnh khi đếm số giờ ngủ sao chỉ còn 4, 5 tiếng đồng hồ. Để đảm bảo sức khỏe cho người đã ăn sinh nhật thất tuần, chỉ cần làm sao để ông bà cha mẹ có thể ngủ thật ngon trong vòng 4 giờ đầu của giấc ngủ.
Chính vì thế mà người cao tuổi cần tập thói quen đừng vào giường quá sớm để rồi thức sớm. Bên cạnh đó, nếu còn khỏe mạnh, nên vận động thể dục thể thao, ngắn thôi mỗi lần không quá 15 phút, nhưng nhiều lần trong ngày đế tránh chuyện nằm nướng suốt ngày rồi đêm về không thể đặt lưng.
Đừng quên giấc ngủ trưa, giấc ngủ được thầy thuốc ưu ái đặt tên là giấc ngủ “năng lực”, rất quan trọng ở người cao tuổi vì tác dụng phục hồi hơn xa giấc ngủ về đêm. Cũng đừng vì mua giấc ngủ cho bằng được theo kiểu chạy theo thành tích mà lạm dụng thuốc an thần ở người cao tuổi. Nên nhớ, theo kết quả nghiên cứu hẳn hòi, tỷ lệ nhồi máu cơ tim và tai biến mạch máu não cao gấp 3 lần ở người già dùng thuốc ngủ nếu so với nhóm đối chứng chọn thiền định, dưỡng sinh, dược thảo làm phương tiện để tìm về giấc ngủ tự nhiên.
Thiếu gì ăn mất ngon, ngủ không yên?
Thầy thuốc trên xứ sở của xe Mercedes đã chứng minh là đối tượng sống không cô độc, cho dù dưới mái nhà chỉ có chú chó hay cô mèo làm bầu bạn, rõ ràng ít bệnh hơn người tuy đủ ăn đủ mặc, thậm chí thừa thầy thừa thuốc, nhưng xoay qua trở lại chỉ còn ta với mình! Thống kê của ngành y bên Đức cho thấy tỷ lệ nhồi máu cơ tim ở nhóm người cao tuổi không tìm được tri kỷ cao gấp 4 lần số nạn nhân tuy cũng phải vào phòng cấp cứu nhưng may mắn có bạn tri âm.
Các nhà nghiên cứu ở đại học Freiburg đã chứng minh là dòng máu trở nên đậm đặc, mạch máu co thắt mỗi khi nỗi buồn đơn côi lặng lẽ vào hồn. Đó là lý do tại sao thuyên tắc mạch vành, tai biến mạch máu não…ở người lẻ bóng trên đường đời bao giờ cũng cao hơn số tai nạn xảy ra ở nhóm không quá khó để mỗi ngày tìm được một vài người nghe. Đi xa hơn nữa, chuyên gia ngành miễn dịch đã ghi nhận lượng kháng thể chống siêu vi cảm cúm trong nước bọt của người quanh ta chẳng còn ai rất thấp nếu so sánh với người trời lạnh bao nhiêu vẫn thấy ấm nhờ con cháu quây quần. Y sĩ đoàn ở Đức thậm chí đã từ nhiều năm liên tục cổ động người cao tuổi nên nuôi thú, chim lồng cá chậu, chó mèo thứ gì cũng được, miễn là có lý do để suốt ngày bận rộn, miễn là có đối tượng để hàn huyên.
Nói có sách, mách phải có chứng! Chuyên gia ở đại học Brigam Young, tiểu bang Utah, Hoa Kỳ sau khi khảo sát 140 mô hình nghiên cứu với hơn 300.000 người tham gia, đã chứng minh cuộc sống thui thủi một mình tai hại:
• Hút hơn 15 điếu thuốc mỗi ngày.
• Gấp đôi bị tăng mỡ trong máu.
• Không thua hậu quả của nghiện rượu.
Bữa ăn nhiếu chất bổ, giấc ngủ nhờ viên thuốc an thần, cho dù ít nhiều có tác dụng vẫn chưa khéo. Báo hiếu không chỉ trong mùa Vu Lan. Người cao tuổi không cần thông cảm, càng không cần sự thương hại, mà là sự đồng cảm của những người đi sau. Khoảng cách từ thông cảm đến đồng cảm chính là chiều dài của thương yêu, chiều sâu của tình người.
Bs. Lương Lễ Hoàng (bài do bạn Bá Trần giới thiệu)
