Dưa hấu, có tên khoa học là Citrullus lanatus, là một loại cây thuộc họ bầu bí (Cucurbitaceae) có nguồn gốc từ miền nam châu Phi. Cây dưa hấu được biết đến rộng rãi vì quả của nó được xếp vào nhóm quả mọng cùng với nho, dâu, cà chua nhưng lại có lớp vỏ dày và có phần thịt xốp, được tạo ra từ bầu nhụy trong, đặc biệt là chứa nhiều chất dinh dưỡng.
Dưa hâu là loại quả phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà nhiều nơi trên thế giới nhưng có một điều thú vị mà ít người biết đến đó là dưa hấu là loài thực vật duy nhất phân chia giới tính ở quả.
Trên thực tế, các loài thực vật đều có giới tính và hoa là bộ phận sinh dục của thực vật. Tuy vậy, hầu hết các loài thực vật đều là lưỡng tính, tức là trên một cây có cả hoa đực lẫn hoa cái. Một số khác thì có hoa là lưỡng tính, do cả bộ phận sinh dục đực (nhị và phấn hoa) và bộ phận sinh dục cái (noãn và nhụy), ví dụ như hoa loa kèn, hoa bưởi,…
Trái ngược với đa số các loài thực vật, dưa hấu lại là loại cây duy nhất có thể phân biệt giới tính rõ ràng nhờ vào quả, nghĩa là có quả dưa hấu đực và quả dưa hấu cái. Dưa hấu cái thì thường lớn hơn, ngọt hơn và có ít hạt hơn nhiều.
Dưa hấu cái lớn hơn và thường có rất ít hạt.
Trong khi đó dưa đực là nhỏ hơn nhiều, lại chứa đầy hạt để duy trì nòi giống.
Giới tính của quả dưa hấu có thể được xác định bằng cách nhìn vào phần đáy của quả, nơi có vòng tròn nho nhỏ ở chính giữa, đối diện cuống dây. Nếu ở quả dưa hấu đực, vòng này chỉ bé bằng đồng xu, thì quả dưa hấu cái lại có vòng lớn hơn, đường kính khoảng 2.5cm. Đây cũng là đặc điểm giúp chúng ta có thể nhận dạng giữa hai loại quả để mua được dưa hấu ngọt và ít hạt hơn.
Nếu vòng tròn ở đáy quả dưa hấu "đực" chỉ nhỏ xíu...
... thì ở dưa hấu cái, vòng tròn này lại to hơn nhiều.
Lợi ích sức khỏe của dưa hấu
Có thể liệt kê rất nhiều công dụng của dưa hấu đối với sức khỏe, trước hết là thanh nhiệt, giải độc. Nhờ đó, nó giúp người say nắng, trúng nóng nhanh hồi phục, giúp chữa chứng lở miệng do nhiệt (uống nước dưa hấu ép, tốt nhất là ép cả phần cùi). Những người bị viêm hay có sỏi ở đường tiết niệu nên ăn nhiều dưa hấu hằng ngày, bệnh sẽ giảm nhờ tác dụng lợi tiểu, tiêu viêm của nó.
Dưa hấu chứa rất nhiều vitamin và nguyên tố vi lượng như vitamin C, vitamin PP, axit folic, sắt, canxi, phốt pho, magiê… Đặc biệt, lượng kali rất lớn trong loại quả này là thứ không thể thiếu của một hệ tim mạch khỏe mạnh. Bởi thế, có thể nói đây là món quà quý của thiên nhiên dành cho sức khỏe.
.
Chống ung thư
Lycopene có trong dưa hấu được chứng minh là có tác dụng ngăn ngừa ung thư, đặc biệt là ung thư vú, ung thư ruột kết, ung thư phổi, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư nội mạc tử cung. Một nghiên cứu của trường Đại học Harvard cho thấy những người có chế độ ăn giàu lycopene sẽ giảm nguy cơ mắc một số căn bệnh ung thư nhất định.
Chữa rối loạn thận
Dưa hấu rất giàu kali loại chất giúp làm sạch các chất độc gây hại cho thận. Thêm vào đó, nó còn rất hữu ích trong việc giảm axit uric từ đó làm giảm các nguy cơ gây hại cho thận.
Cải thiện sức khỏe mắt
Dưa hấu rất giàu vitamin A và beta carotene giúp duy trì và cải thiện sức khỏe của đôi mắt. Ăn dứa hấu cũng giúp ngăn ngừa bệnh thoái hóa điểm vàng liên squan đến tuổi, nguyên nhân chính gây nên hiện tưởng giảm thị lực ở người già.
Hỗ trợ sinh lực cho đàn ông
Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, trong vỏ và ruột dưa hấu chứa nhiều citrulline, khi được hấp thụ nhiều vào cơ thể sẽ tương tác với các enzym để tạo ra arginine, một chất sẽ kích hoạt nitric oxide làm giãn các mạch máu, trong đó có mạch máu của cơ quan sinh dục, nhờ đó có tác dụng cường dương. Bởi thế, dưa hấu cũng được coi như một loại Viagra tự nhiên. Và điều đáng nói là nó không gây các tác dụng phụ nguy hiểm. Nếu muốn trợ dương bằng dưa hấu, các quý ông nên ưu tiên ăn vỏ dưa, vì chất citrulline tập trung đến 60% ở đây. Dưa hấu ruột vàng là loại có nhiều chất này nhất.
Từ xưa, người dân một số vùng châu Phi cũng sử dụng dưa hấu để tăng khả năng đàn ông. Người ta khoét một lỗ trong lòng quả dưa, cho vào đó một ít mật pha men rượu rồi nút lại, để trong ít ngày. Họ sẽ thu được một thứ đồ uống lên men rất tốt cho sinh lực đàn ông.
Ngoài ra, dưa hấu cũng rất có ích cho các quý ông sau các cuộc nhậu: một vài ly nước ép dưa hấu sẽ giúp họ giã rượu.
Giảm nguy cơ bệnh tim
Ngoài tác dụng ngăn ngừa ung thư, lycopene có trong dưa hấu cũng mang lại nhiều lợi ích cho tim mạch. Các cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những phụ nữ có chế độ giàu lycopene có nguy cơ mắc bệnh tim thấp hơn so với người không ăn. Dưa hấu cũng chứa rất nhiều axit amin citrulline và arginine, những loại chất các tác dụng hỗ trợ tim mạch, tuần hoàn màu và sức khỏe tổng thể của trái tim.
(bài do bạn Mậu Trần giới thiệu)
