Những dấu hiệu cảnh báo của bệnh tim không nên bỏ qua

Trong khi trái tim đập trung bình 100,000 lần mỗi ngày chúng ta lại dể dàng không để ý tới nhịp đập cùa tim khi nó bơm máu qua các tĩnh mạch. Chúng ta thường chỉ để ý tới cơ quan này trong ba trường hợp: khi chúng ta sơ hãi, khi chúng ta yêu và khi chúng ta đột nhiên lên con đau dữ dội phải lấy hẹn đi gặp bác sĩ

Với thời gian trái tim của chúng ta già đi cũng giống như tóc chúng ta phải bạc dần và các nếp nhăn bắt đầu xuất hiện ở khóe mắt. Trong khi đó nếp sống, thói quen hút thuốc, chế độ ăn uống nghèo nàn và sự thiếu vân động có thể không có hiển thị ngay các triểu chứng lên tim nhưng về lâu dài có thể gây nên những vấn đề nghiêm trọng đáng lo ngại cho tim.Trung bình trên toàn cầu có hơn 17 triệu người bị chết mỗi năm do các bênh liên quan tới tim, con số này cao hơn cả con số tử vong do các bệnh HIV, sốt rét và ung thư gộp lại

Theo bác sĩ Rajani thuộc bệnh viện  Harley Street Clinic,  HCA UK thì “ điều quan tâm lớn nhất của các bác sĩ tim mạch là bệnh mạch vành (coronary disease) và bênh suy tim (heart failure). Vì dân số ngày mỗi già nên hai bệnh này ngày càng phổ biến”

Hiện nay, bệnh mạch vành là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nhồi máu cơ tim (heart attack); tai Anh quốc cứ mỗi ba phút lại có một bệnh nhân phải nhập viện vì nhồi máu cơ tim. Và theo Tổ chức British Heart Foundation (BHF) thì có hơn nửa triêu người dân Anh đang sống với bệnh suy tim

Nhưng làm sao chúng ta có thể phân biệt khi nào điều xẩy ra cho tim có khả năng đe dọa tính mạng hay chỉ là một  trường hợp vô hại tim bỏ qua nhịp đập (harmless skipped beats). Bác sỉ Rajani cho biết có một tập hợp những triệu chứng riêng biệt liên quan tới sức khỏe của tìm mà các bác sĩ dựa vào đó để quyết định về khả năng gây hại nhiều hay ít trong mỗi trường hơp

Cảm thấy chóng mặt khi đang tâp thể dục ( Feeling dizzy while exercising)
 

Một trong những trắc nghiệm then chốt  để xác đinh xem các triệu chứng có liên quan tới bệnh mạch vành hay không là làm cho tim đập nhanh hơn. Bác sỉ Rajani cho biết “ Chúng tôi tìm cách làm cho tim hoat động mạnh hơn để xem điều này có gây đau ngực (chest pain) hoặc những bất thường cho cơ tim hay không.

  Đây là một trong những trắc nghiệm định bênh mà chúng tôi sử dụng ; khi mà chúng tôi cho bệnh nhân làm trắc nghiêm như vậy thì những triệu chúng sẽ xuất hiên khi bệnh nhận gắng sức (upon exertion). Trái tim có thể đươc coi như là một động cơ trong cơ thể. Khi bạn vận động quá sức bạn sẽ thúc đẩy tim lảm việc mạnh hơn và nhanh hơn và điều này sẽ gây stress cho mạch tim dẫn đến những vấn đề về nhịp tim

Hoặc ngất xỉu…( Or, blacking out…) 

Theo bác sĩ Rajani một trong những nguy hiểm cho lực sĩ trên sân cỏ là đột nhiên ngất xìu  Họ có thể đang chơi bóng đá, bóng bầu dục hay cầu lông thì đột nhiên bị xỉu. Đó có thể là môt chỉ dấu cơ tim có vấn đề hoặc  tim có vấn đề  di truyền

Bác sĩ Rajani giải thích như sau “ Bình thường khi chúng ta tập thể dục thì huyết áp sẽ tăng. Nếu bạn tập thể dục  và một bất thưởng ( (abnormality) nguy hiểm xẩy ra cho tim thì huyết áp có thể tụt giảm và hậu quả có thể là bệnh nhân bị ngất xỉu”

Nên ghi nhận là chóng mặt (dizziness) trong khi tập thể dục có thể là chỉ dấu có điều gì không ổn. “ Khi các bệnh nhân đang tập thể dục và bắt đầu cảm thấy chóng mặt thì đó có thể là chỉ dấu tim của họ có vấn đề nghiêm trọng

Đau ở tim—đặc biệt trong khi đang tập thể dục (Heart pain - particularly during exercise )

Bình thường chúng ta có thể cảm thấy đau nơi tim trong khi tập thể dục. Theo bác sĩ Rajani “ Điều này đươc miêu tả như là một sức nén hay một sức nặng đè lên ngực và có thể tủa ra hoặc lên hàm hay sang vai hoặc cánh tay. Thường ra cơn đau chỉ thoáng qua hoặc kéo dài từ ba tới 15 phút rồi sau đó giảm dần khi nghỉ ngơi. 

Bác sĩ Rajani giải thích “ Đây có thể là một cơn đau thắt (angina) do máu không chạy đủ tới cơ tim trong khi cơ tim gắng đat tới yêu cầu đòi hỏi

Cảm thấy lười biếng hoặc có sự khác biệt đáng kể trong khà năng tập thể dục (Lethargy or noticeable difference in your ability to exercise) 

Có thể bạn vẫn thường chơi bóng bầu dục hay bong rổ hai lần một tuần, hoặc tham gia một vài cuộc chạy marathon hoặc có thú vui thường xuyên đi bộ tới sở làm. Nếu bạn đột nhiên cảm thấy phải đấu tranh bản thân đế chơi các môn thể thao bạn  vẫn ưa thích thỉ có thể là lúc bạn phải đi gặp bác sĩ để đươc kiểm tra sức khỏe

Bác sĩ Rajani cho biết “ Những triệu chứng về tim (cardiac symptoms) khác mà người ta thường trải nghiệm là cảm thấy mệt mỏi tổng thể hay lười biếng, hoặc là thông thường đang chạy bộ ngon lành hay đang năng hoat động thể lực mà đột nhiên mất hẳn khí  thế một cách đáng kể không phải vì lý do tăng hay giảm cân”. Theo bác sĩ Rajani đây có thể là chỉ dấu chức năng bơm máu của tim bắt đầu yếu kém hoặc một trong các van tm đã suy yếu

Tim đập nhanh (A fast heartbeat) 

Một thử nghiệm đơn giản vể sức khỏe của tim là đặt hai ngón tay lên cổ tay và đếm số lần tim đập trong môt phút. Theo bác sỉ Rajani làm như vậy bạn cũng còn có thễ biết tim đập có đều hay không, nếu không đều thì có thể là dấu hiệu bạn có vấn đề về nhịp tim.

Bác sĩ Rajani cho biết “ Nếu nhịp tim là 60/phút thì là bình thường. Nếu nhịp tim quá nhanh—100/phút hay hơn khi nghỉ ngơi—và tiếp tục giũ nguyên như vậy thì có thể  tim có vấn đề.

Bạn có thể ước đoán nhịp tim tối đa theo tuổi của bạn bằng cách làm con tính đơn giản là lấy 220 trừ đi với số tuổi của bạn. Nhịp tim của bạn bình thường ra không đươc vượt quá con số này khi bạn tập thể dục

Cảm thấy khó thở (Feeling breathless )

Một dấu hiệu cảnh báo sớm của suy tim có thể là cảm giác khó thở. Theo bác sĩ Rajani thỉ nếu một bệnh nhân bắt đầu cảm thấy khó thở khi làm việc gì hay khi nằm xuống hoặc thở hổn hển khi tỉnh dạy vào ban đêm  thì đó có thế là những dấu hiệu  cơ tim bị suy yếu hoặc là các van tim có vấn đề

Mắt cá chân bị xưng (Swollen ankles) 

Một thí dụ khác về sư lưu thông kém của máu và do đó là môt vấn đề tiềm ẩn của tim là mắt cá chân bị xưng còn gọi là phù nế (oedema).

Bệnh phù nề này là do sự tích tụ dịch chất ở chân dưới và mắt cá chân và xẩyra do ảnh hưỡng của thận hay gan nhưng cũng có thể là một dấu hiệu của suy tim

Bác sĩ Rajani cho biết “ nếu một bệnh nhân thấy mắt cá chân bị xưng mà không xẹp xuống vào cuối ngày hoặc sau khi ngủ dậy và nếu tình trạng xưng không dứt thì đó có thể là dấu hiệu suy tim ‘

Đau như dao đâm hay đau nhói (A stabbing or sharp pain )

Theo bác  sĩ Rajani thì theo kinh điển đau tim (cardiac disease) không được định nghĩa như là đau nhói hoặc đau như dao đâm Trong các trường hợp sau này cơn đau có thể được gây ra bởi các vấn đề liên quan tới các cơ bên trong thành ngực hoặc bởi một bệnh lý khác không phải là đau tim

Xỉu ngã như thấy trên TV ( TV-worthy collapse )

Theo bác sĩ Rajani, cảnh thường được chiếu trên truyền hình cho thấy những bệnh nhân bị đau tức ngực  xỉu ngã xuống sàn nhà không phải là loại các triệu chứng mà thông thường các người bị đau thắt ngực ( angina) trải qua

 Thật ra các bệnh nhân này thường miêu tả cơn đau của họ tượng tự như là do ăn không tiêu (indigestion pain). Đó có thể như là đau thượng vị hoặc đau phía trên dạ dày khi mà bạn tập thể dục hay làm việc nặng

Điều cũng quan trọng là cần phân biệt ngừng tim(cardiac arrest) và nhối máu cơ tim ( heart attack) . 

Nhồi máu cơ tim xẩy ra khi một trong những đông mạch vành bị nghẽn tắc. Theo BHF thì các triệu chứng bao gồm đau hay khó chịu không ngừng nơi ngực và có thề lan ra các cánh tay, cổ, hàm, lưng hay dạ dày; và củng có thể dau hay khó chịu do chóng măt, khó thở, buồn nôn hay ói mửa. Với điều trị cấp thời thì rủi ro chết vì nhồi máu cơ tim chỉ là 2-4  phần trăm

Ngừng tim đột ngôt xẩy ra khi tim bị trục trặc rồi đột nhiên 

ngưng đập à đòi hỏi phải làm CPR (Cardiopulmonary resuscitation )hay dùng máy khử rung tim (defibrillator) . Theo BHF tại Anh quốc hiện nay mỗi năm có khoảng 30,000 ca ngừng tim xẩy ra bên ngoài bệnh viện với tỉ lệ sống sót là 1 trên 10

 

 

Thỉnh thoàng tim nhảy nhịp hoặc đau nhói cục bộ (The occasional jumped beat or ‘twinge’ )

Ban vừa ngồi xuống coi TV thì đột nhiên tim bị đau nhói hoặc nhảy nhịp. Bác sĩ Rajani khuyên bạn đừng lo ví “ nhiều khi chỉ lả một hiện tượng vô hại và hiện tương này xẩy ra với hầu hết mọi người”

Nguyên nhân có thể đơn giản chỉ là vì bạn uống thêm một ly cà phê “ “Khi bạn uống vài ly cà phê expresso hay vài lon Diet Coke thỉ có thể  tim bạn sẽ nhảy nhịp hoặc đôi lúc đập thùa một nhịp, nhưng nói chung điều này không có gì đang lo ngai

Tuy vậy bác sĩ Rajani khuyên là nếu tỉnh trạng này gây nhiều triệu chứng và xẩy ra với nhịp độ cao  khi bạn tập thể dục thìbạn nên liên lạc với bác sĩ

Heart warning signs: the symptoms that you shouldn't ignore- Jessica Carpani/ The Telegraph- October 4 2018