Sống ở Mỹ khá lâu nên tôi ít nhiều cũng bị ảnh hưởng tư tưởng của
người Mỹ nên không có ý định nhờ vả con cái khi tuổi về chiều. Một ngày nào đó khi
thấy mình không còn khả năng để tự lo cho mình được nữa tôi sẽ vào sống trong
các “Boarding care” để có người chăm sóc, nếu tệ hơn sẽ được hưởng những phúc
lợi dành cho người cao niên và được bảo vệ bởi hệ thống an ninh xã hội Mỹ. Ở Mỹ
có “Nursing Home” được trang bị đầy đủ phương tiện, kỹ thuật và nhân sự chuyên
môn để chăm sóc những người không còn khả năng tự lo cho mình, có “Hospice
Service” chăm sóc vật chất lẫn tinh thần cho các bịnh nhân không thể sống hơn
sáu tháng, giúp họ ra đi trong yên bình và giúp gia đình họ vượt qua giai đoạn
khó khăn nhất.
Nhưng tư tưởng lạc quan nầy đã hoàn toàn thay đổi từ khi tôi thật
sự đối diện với tử thần và nếm mùi bịnh viện sau khi trải qua một cơn bạo bịnh
phải nhập viện trong 10 ngày. Tuy đã được thoát chết, vết thương mổ xẻ đã lành,
nhưng những đau đớn về thể xác và vết thương tâm thần mà bịnh viện để lại vẫn
còn hằn sâu trong ký ức không bao giờ lành. Từ đấy tôi bắt đầu thấy sợ bịnh
viện, sợ luôn cả nursing home vì đây chẳng qua chỉ là một hình thức khác của
bịnh viện, bịnh viện của người già.
Từ tâm
trạng sợ hãi nầy tôi liên tưởng đến 4 năm hãi hùng mà nhạc mẫu tôi phải trải
qua trong nursing home trước khi bà mất. Từ đấy những quảng cáo đẹp về nursing
home với hình ảnh những cụ già vui chơi hạnh phúc được thay thế bằng những hình
ảnh đau khổ của nhạc mẫu tôi và của những cụ già ngồi xe lăn ủ rủ, nghiêng ngả,
cong queo, nhễu nhão, những gương mặt mếu máo, những ánh mắt vô thần.
Chúng
tôi may mắn được sống chung với cha mẹ vợ vì bà xã tôi là con gái út. Lúc còn
khỏe ông bà nhạc của tôi quán xuyến hết mọi chuyên trong nhà để vợ chồng tôi
được rảnh tay lo chuyện ngoài xã hội. Hai con tôi gần gũi với ông bà ngoại
nhiều hơn với cha mẹ chúng. Đi học về vừa đến cổng nhà là đã réo gọi ông bà
ngoại. Tuy nuôi con nhưng thật ra tôi chưa biết thay tã hay cho con bú! Kể cã
tiếng Việt chúng nói đều nhờ ông bà dạy từ ngày chúng bập bẹ tập nói.
Nhưng
cuộc sống hanh phúc chấm dứt từ khi nhạc mẫu tôi ngã bịnh. Năm 78 tuổi, sau
chuyến du lịch Việt Nam
về, mẹ nằm suốt trong phòng, than mệt. Ngoài bịnh tiểu đường loại 2 mãn tính,
mẹ thường xuyên bị nhiễm trùng đường tiểu, đau cột sống, ho kinh niên và sau đó
khám phá ra bị ung thư phổi. Từ đấy bà ra vào bịnh viện như đi chợ. Thiếu bàn
tay của mẹ, gia đình tôi rối loạn lung tung, con cái đi học trể, cơm nước thất
thường, nhà cửa bề bộn. Vợ chồng tôi phải tập lại từ đầu cách quán xuyến gia đình,
nuôi con, thêm nuôi mẹ già trong bịnh viện. Bố cũng yếu chỉ hụ hợ chuyện lấy
thơ, đổ rác, đóng cổng là đã than mệt rồi.
Bác sĩ
ung thư khuyến cáo không nên mổ xẻ hoặc trị liệu gì cho mẹ vì ung thư đã di căn
đến não. Hơn nữa tuổi mẹ đã quá cao lại bị bịnh tiểu đường nên vết mổ không
lành. Hãy để cho thiên nhiên quyết định vận mệnh của mẹ. Tôi dấu nhẹm lời bác
sĩ bảo rằng mẹ chỉ sống tối đa là sáu tháng. Mẹ được cho về nhà với lời khuyên
“thích ăn cái gì cho bà ăn cái nấy”. Nhưng “Còn nước còn tát” chúng tôi không
chịu thua, chạy chửa bịnh cho mẹ bằng thuốc nam. Ai bày thuốc gì ở đâu tôi cũng
tìm cho được. Khi lái xe mắt tôi cũng láo liên nhìn bên lề đường, dọc theo các
hàng rào tìm cây cỏ “Dendelion” để hái lá cho mẹ ăn. Nghe nhà ai có cây nha
đam chúng tôi cũng tìm đến xin hay mua cho bằng được. Bã xã tôi cầu
nguyện cho mẹ hàng ngày không xao lãng.
Như được
một phép nhiệm mầu, bịnh ung thư của mẹ tôi thuyên giảm dần dần và sau mấy
tháng khối u trong phổi tự nhiên biến mất. Bác sĩ gia đình rất vui bảo “đừng
thắc mắc, hảy cứ tin là như vây đi”. Nhạc mẫu tôi thì tin là mình đã hết bịnh
thật, còn vợ chồng tôi thì gần như kiệt lực, mong sau phép lạ sẽ kéo dài. Bịnh
ung tư không thấy trở lại, nhưng bịnh đau cột sống làm mẹ đau đớn không ăn ngủ
được nên sinh ra khó tính. Mẹ lại quên trước quên sau. Mẹ không còn kiểm soát
được tiêu tiểu nữa nhưng nhất định không chịu mang tã. Bố cũng già mệt mõi,
suốt ngày ngủ trong phòng. Ông bà lại không biết tiếng Mỹ, không dùng điện
thoại, nên khi vợ chồng tôi đi làm lúc nào cũng phập phòng lo sợ.
Bác sĩ
gia đình đề nghị nên cho mẹ vào nursing home để dễ bề chăm sóc. Vợ chồng tôi
đồng ý ngay nhưng gặp sự phản khán quyết liệt của nhạc mẫu tôi. Suốt đời mẹ
không bao giờ xa gia đình nửa bước nói chi chuyện cách ly vĩnh viễn! Đối với
mẹ, mất gia đình là mất tất cã. Chúng tôi nể mẹ nên không dám nói chuyện
nursing home nữa, chỉ sợ làm mẹ buồn ảnh hưỡng đến sức khỏe.
Nhưng
sức khỏe của mẹ càng lúc càng tệ. Sau lần cấp cứu cuối cùng vì bị ngất xỉu, bác
sĩ đề nghị phải đưa thẳng mẹ vào nursing home, vì theo ông, đó là cách tốt nhất
để bác sĩ có thể theo dỏi bịnh tình và giữ an toàn cho mẹ.
Ngày
đầu tiên vào nursing home không ai nỡ bỏ mẹ một mình nên quấn quít bên bà cho
đến tối rồi cũng phải ra về. Đó là ngày đầu tiên trong cuộc đời mẹ phải sống lẻ
loi một mình bên những người xa lạ. Tôi còn nhớ rỏ gương mặt thẫn thờ của mẹ
nhìn theo con cháu đang bỏ bà mà đi. Tôi không dám nhìn mẹ lâu hơn vì tôi thấy
mẹ khóc, một điều rất lạ đối với nhạc mẫu tôi vốn là người đàn bà can cường và
cứng rắn. Bố thấy tội nhiệp đòi mỗi ngày chở bố vào nursing home để ông chăm
sóc cho mẹ. Được mấy tuần rồi tôi cũng chịu thua vì chuyện đón đưa hàng ngày
thật là bất tiện.... Còn nếu để bố đi xe bus nếu có chuyện gì xảy ra thì ai lo
cho bố đây!
Từ ngày
Mẹ vào nursing home vợ chồng tôi thở phào nhẹ nhõm, không còn phải lo lắng như
khi xưa khi bỏ mẹ ở nhà.. Chúng tôi yên tâm là mẹ được theo dõi và chăm sóc
24/7. Tan sở vợ chồng tôi chở bố vào thăm mẹ, thấy mẹ sạch sẽ thơm tho,
giường nệm trắng tinh, kẻ qua người lại tấp nập vui vẻ lắm. Yên tâm chúng tôi
dần dần xao lãng việc thăm viếng.... Cả hai cháu cũng không còn đòi đi thăm
ngọai nữa, nhiều khi phải bắt chúng mới chịu đi. Chúng không thích cái mùi trong
nursing home.
Từ ngày
sống trong nursing home mẹ hoàn toàn thay đổi, trở nên trầm lặng, ít nói,
khác hẳn với mẹ trước đó “quậy” tưng bừng trong bịnh viện. Mẹ chịu mang tã, nằm
yên trên giường, không có ý kiến chuyện chung quanh, không đòi hỏi gì, không
còn than phiền đau lưng nhức gối, hay càu nhàu vì thiếu ngủ, mất ăn như lúc ở
nhà. Sau nầy mới biết bà đã được cho dùng thuốc an thần và thuốc đau nhức nồng
độ cao nên lúc nào bà cũng ở trạng thái lờ đờ lim dim ngủ. Có lúc tỉnh táo, mẹ
chỉ nhìn qua khung cửa sổ với đôi mắt vô thần. Hỏi mẹ có đau đớn gì không, mẹ
lắc đầu. Hỏi có thích ăn uống đồ ăn Việt Nam không mẹ lắc đầu, tuy tôi biết là
mẹ rất ghét đồ ăn Mỹ nhất là khẩu phần cho bịnh nhân tiểu đường và cao máu nhạt
nhẽo không sao nuốt nỗi. Mẹ chịu đựng, sống âm thầm không một lời than thở.
Cho đến một hôm mẹ nắm tay nhà tôi, nước mắt rưng rưng mẹ van xin:
-
Mẹ muốn chết con à. Con xin người ta cho mẹ chết đi!
Bà xã tôi sững sờ, ôm mẹ năn nỉ:
- Mẹ đừng nói kỳ vậy, phải ráng lên chớ, con biết phải làm
sao bây giờ?
Rồi vợ tôi cũng khóc. Tôi chỉ đứng nhìn. “Chúng tôi biết phải làm
sao bây giờ”?
Vợ chồng
tôi đều nghĩ rằng đã tìm được giải pháp tốt nhất cho mẹ rồi. Mẹ thì đã “ráng”
quá nhiều, ráng đến mõi mòn, đến kiêt quệ nên muốn bỏ cuộc. Đã bốn năm dài đăng
đẵng mẹ sống nơi đây như cái xác không hồn.
Có lúc
chúng tôi vào thăm mẹ vào giờ ăn trưa thấy mẹ ngồi gục đầu trên xe lăn như một
em bé ngoan, mắt nhắm nghiền, đợị đến phiên mình há mồm được đút cho ăn. Mẹ
không còn thiết tha gì nữa.
Những
tháng cuối cùng mẹ nằm trên giường đưa mắt nhìn con cháu, không cử động hoặc
nói năng gì. Hình như có điều gì u uẩn trong lòng mà mẹ không nói được hay mẹ
có tâm sự gì nhưng muốn giấu kín trong lòng.
Một buổi
sáng sớm, tôi nhận được cú điện thoại từ nursing home báo tin là mẹ chúng tôi
đã mất đêm qua. Bà mất lúc nửa đêm nên không ai hay biết cho đến sáng ngày hôm
sau. Bà âm thầm ra đi không một lời từ giả, không một giọt nước mắt tiển đưa.
Chắc mẹ cô đơn lắm lúc trút hơi thở cuối cùng. Suốt đời mẹ lo cho chồng, cho
con, cho cháu, ngày mẹ ra đi chỉ có một mình, trong cô đơn. Có ai biết rằng
không phải mẹ chỉ cô đơn trong giây phút ra đi mà mẹ đã chết từ lâu rồi, kể từ
ngày mẹ bước chân vào ngưởng cửa nursing home, một nhà tù không cần đóng cửa.
Tôi chợt hiểu được tại sao mẹ đã khóc ngày đầu tiên đến nursing home. Ngày ấy
mẹ chấp nhận bản ản tử hình không văn tự vì muốn hy sinh cho con cái. Ngày ấy
Mẹ đã khóc lời vĩnh biệt các con cháu rồi.
Chúng
tôi vội vã vào nursing home vừa kịp lúc nhìn mẹ lần cuối cùng trước khi người
ta phủ kín mặt mẹ với tấm trải giường màu trắng rồi mang xác mẹ đi. Mọi người
đứng nhìn theo chết đứng, ngỡ ngàng, đớn đau, nhưng không ai khóc thành lời.
Chúng tôi đã biết là ngày nầy sẽ đến với mẹ, và hôm nay nó đã đến.
Cái chết
của nhạc mẫu nhắc tôi nhớ lại chuyện cổ tích về chuyện người tiều phu đẩy xe
chở mẹ vào rừng cho thú hoang ăn thịt vì bà đã quá già. Tôi có khác gì người
tiều phu đó, đã đưa nhạc mẫu tôi vào nursing home để chết. Đến một ngày nào sẽ
đến lượt con tôi chở tôi đi như vậy sao?
Tôi lại
nhớ đến chuyện con voi già biết mình sắp chết, nó âm thầm đi vào cái “nghĩa địa
voi” là cái hang động cho voi đến để chết. Nó âm thầm gục chết một mình bên
cạnh những đống xương voi già đã chết trước nó. Tôi chợt nghĩ nếu con người làm
được như con voi già thì con cháu không phải cực khổ vì cha mẹ già, không phải
khổ tâm vì mặc cảm là đã làm một hành động bất nhân, bất hiếu, như tâm trạng
hối hận của tôi bây giờ đối với nhạc mẫu của tôi.
Nursing home. Cái
trạm cuối của cuộc đời mấy ai tránh khỏi!
Bạn đã chọn cho
mình cách đến chưa?
Chú Chín Cali (bài do bạn Quý Vũ giới thiệu)
